به خاطر یک مشت دلار

هرچند پس از آن هم در جشنواره‌های موسیقی فجر هر از گاهی شاهد حضور هنرمندان خارجی در کشور بودیم، اما حضور آنها در کنسرت‌هایی مستقل همواره از موضوعات جذاب برای علاقه‌مندان به موسیقی و البته مسئولانی بوده است که می‌خواستند برگزاری این رویدادها را به نام خود ثبت کنند. کیتارو، کلایدرمن، ونجلیس، یانی و .... نام‌هایی هستند که بسیاری با موسیقی‌شان خاطره دارند و همین حس نوستالژیک هم می‌تواند بهانه خوبی برای حضورشان در ایران باشد.

هر چند این اتفاق تا دولت یازدهم رخ نداد، اما در این دوره کیتارو، نوازنده مشهور ژاپنی به ایران آمد و اجراهای متعددی را روی صحنه برد. خبر از تمدید اجرای این هنرمند هم شنیده می‌شد که شب آخر اجرایش ، لغو شد و از تمدید هم خبری نشد. اما فضا برای برگزاری چنین کنسرت‌هایی باز شد، جیپسی‌های قلابی به ایران آمدند و چندین و چند اجرا داشتند. کم‌کم اغلب خواننده‌ها و گروه‌های موسیقی خارجی که در فضای مجازی گل می‌کردند و مورد توجه مردم بودند هم پا به ایران گذاشتند و بلیت‌های نسبتا گرانقیمت فروخته شدند. اجراهای نوروز 97 در برج میلاد و ... نمونه‌های این ماجرا هستند.

بعد از مدت کوتاهی موج برگزاری کنسرت‌های موسیقی با حضور هنرمندان خارجی در ایران پا گرفت و تقریبا هر روز در رسانه‌ها خبری یا حاشیه‌ای درباره این کنسرت‌ها منتشر می‌شود. لودویک اینائودی، نوازنده ایتالیایی از جمله افرادی بود که اجرایش در ایران بی حاشیه برگزار شد.

پاپ ترک را کجای دلمان بگذاریم!

در این میان حاشیه هم شکل گرفت؛ حاشیه‌ای از جنسی متفاوت! قرار است الیاس یالچینتاش، خواننده موسیقی پاپ ترک امروز و فردا در سالن تالار شهر جزیره کیش روی صحنه برود. از یک طرف دفتر موسیقی وزارت ارشاد اعلام کرد به این خواننده مجوزی برای اجرا نداده و از طرف دیگر هم سازمان مناطق آزاد اعلام کرد نیازی به کسب مجوز از این دفتر ندارد و در قالب سازوکار قانونی خود مسیر کسب مجوز برای اجرای این خواننده در منطقه آزاد کیش را کسب کرده است.

این خواننده ترک سال گذشته هم قرار بود در منطقه آزاد بندرانزلی کنسرتی را روی صحنه ببرد که البته این اتفاق نیفتاد. روز گذشته علی ترابی، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد نشستی را برگزار کرده که البته خبرنگاران در آن به طور انتخابی دعوت شده‌اند و ظاهرا از نظر بزرگواران دفتر موسیقی تمام رسانه‌ها واجد شرایط حضور در آن نبوده‌اند! آن‌طور که مهر نوشته، ترابی در این نشست گفته است: در ابتدا درخواستی که از سوی برگزارکنندگان کنسرت یالچینتاش به دفتر موسیقی ارسال شده بود، مربوط به اجرای تهران بود و با آن موافقت نشد. برای برگزاری کنسرت این خواننده در کیش با سازمان منطقه آزاد ارتباط گرفتند که طبق قانون مصوب مجلس شورای اسلامی همه اختیارات مربوط به به این مناطق
بر عهده سازمان منطقه آزاد است. دفتر موسیقی وزارت ارشاد پس از بررسی تقاضا برای برگزاری کنسرت در تهران مخالفت خود را اعلام کرد، اما درباره منطقه آزاد از ما استعلامی نشده بود.

او همچنین تاکید کرده است: سیاست‌های فرهنگی ما با ترویج موسیقی پاپ ترک سازگاری ندارد زیرا بازار فرهنگی ما به اندازه کافی از ثبات برخوردار نبوده و تعادلی بین داد و ستد فرهنگی برقرار نیست. من معتقدم در چنین فضایی نمی‌توانیم بدون فکر کردن یک باره فضا را باز کنیم و اگر هم باز کردیم، نمی‌توانیم این موضوع را محدود به یک گروه یا یک شرکت کنیم به همین جهت لازم است در طول زمان بیشتر روی چنین موضوعاتی فکر کرد.

جیب‌هایی که پر و خالی می‌شوند

براساس آنچه تا کنون رخ داده، می‌توان گفت وضعیت برگزاری کنسرت هنرمندان خارجی در ایران در حال حرکت به سمت یک بلبشو است؛ بلبشویی که هر کس می‌تواند در آن ساز خودش را بزند، حالا چه لب‌خوانی و چه اجرای زنده! هر چه که باشد اجرایی روی صحنه می‌رود و علاقه‌مندان به این نوع اجراها در ایران اگر آشنا با موسیقی باشند، به مرور سرخورده می‌شوند و دیگر براحتی پا در کنسرت نام‌های خارجی مشهور نمی‌گذارند. اگر هم با موسیقی آشنا نباشند که اوضاع به نفع برگزار‌کنندگان تمام می‌شود و می‌توانند هر بار خواننده یا نوازنده‌ای را با سطحی پایین تر از قبل به ایران بیاورند و روزهای خوبی را برای موسیقی ایرانی رقم نزنند. اما در شرایط اقتصادی امروز وزارت ارشاد باید راهکاری بیندیشد و فضا را به سمتی ببرد که هر خواننده خارجی نتواند هر اجرایی را با کیفیت پایین در ایران روی صحنه ببرد و جیب شرکت‌های برگزار‌کننده و هنرمند خارجی را پر کند و جیب مردم را خالی...

زینب مرتضایی‌فرد