در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
از یک سو سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از برنامههای نظامی آمریکا انتقاد میکند و آن را تهدیدی علیه کشورش میداند. آمریکاییها که تا پیش از سال 2012 تمرکزشان بر خاورمیانه بود، تحت پروژه اسلامهراسی به حضور خود در خاورمیانه و آسیای مرکزی مشروعیت بخشیده بودند و تلاش داشتند خود را به خارج و نزدیک روسیه، نزدیکتر کنند. اما با آغاز پروژه چین هراسی، به سمت شرق گذار کردند و حال در نزدیکی مرزهای شرقی روسیه نیز پایگاههای خود را تثبیت کردهاند؛ موضوعی که سبب شده است کرملین ابراز نگرانی کند. به نظر میرسد بیش از آنکه هستهای بودن کرهشمالی برای روسها تهدید باشد، حضور نظامی آمریکاییها به بهانه مقابله با توان هستهای پیونگیانگ، تهدیدی است که کرملین را به خود درگیر کرده است.
اکنون سامانه ضد موشکی آمریکا از یک سو در آلاسکا، کرهجنوبی و ژاپن مستقر شده است (به بهانه تسلیحات هستهای کرهشمالی) و از سوی دیگر پایگاههای آمریکا در خارج و نزدیک روسیه نظیر گرجستان، ارمنستان، قرقیزستان و همچنین کشورهایی نظیر افغانستان و ترکیه سبب شده است تا لاوروف این موضوع را مطرح کند که سیستمهای دفاعی آمریکا، روسیه را محاصره کرده است.
بررسیهای مقامات امنیتی-نظامی روسیه نشان میدهد که حضور ناتو طی ده سال گذشته در مرزهای شرقی این کشور سه برابر و در مرزهای غربی ده برابر شده است.
به نظر میرسد که کرملین قصد تقابل با کاخ سفید را ندارد و گرچه نگرانی خود از توسعه نظامیگری آمریکا را اعلام میکند، اما از سوی دیگر روسها همواره بر همکاریهای نظامی مشترک با آمریکا به خصوص در سوریه تاکید دارند؛ تا جایی که حتی سرگئی چمزوف، مدیرعامل هلدینگ دولتی روستک طی مصاحبهای تاکید کرد که اگر آمریکاییها درخواستی داشته باشند، سامانه دفاعی اس400 را نیز به آنها خواهیم فروخت.
در سال 2010 معاهدات استارت به امضا رسید که یک سال پس از آن به اجرا درآمد. به موجب توافقات صورت گرفته طرفین باید کلاهکهای هستهای خود را حداکثر به 700 موشک بالستیک قارهپیما و بمبافکنهای استراتژیک را به 1550 عدد تا پنجم فوریه 2018 محدود میکردند. روسها اعلام کردند که هم اکنون 527 موشک بالستیک قارهپیما و 1444 عدد کلاهک هستهای استراتژیک دارند؛ اما نسبت به میزان بمبافکنهایهای آمریکایی ابراز نگرانی دارند؛ از سوی دیگر آمریکاییها نیز بر پایبندی خود به روسها تاکید کردند و گفته میشود تا ماه آگوست امسال، آنها نیز تعهدات خود را عملی خواهند کرد.
روسیه این سالها نشان داده که مفهوم استراتژی را در حوزه سیاست خارجی به خوبی میفهمد و از همین رو امکانات و هدف هایش را به خوبی با یکدیگر هماهنگ میکند تا به خواسته امنیتی خود برسد. از همین رو موضوعات را پیچیده نمیکند و سیاستهای اعلامی و اعلانی آن به نظر میرسد که بسیار نزدیک به یکدیگر باشد. به این ترتیب از یک سو از تهدید گسترش نظامی گری آمریکاییها در نزدیکی مرزهای خود سخن به میان میآورد و از سوی دیگر بر همکاریهای نظامی-امنیتی در موضوعات دیگر نظیر سوریه تاکید میکند.
روسها قاعده بازی در نظام بینالملل را به خوبی میفهمند و از تجربیات دوران شورویایی خود کمال بهره را میبرند. بدون شک آنها نیز توان نظامی خود را در رقابت با طرف آمریکایی افزایش خواهند داد، اما ضرورتی نمیبینند که این موضوع را در مسیر تقابل و افزایش تنشها قرار دهند، بلکه بیشتر میکوشند با گفتوگو و مذاکره موضوعات خود را در فضایی به دور از تنش حل کنند.
کرملین در برخورد با دکترین هستهای جدید آمریکا آن را آشکارا در راستای مقابله با روسیه میخواند و تاکید میکند که در مواضع بعدی خود آن را لحاظ خواهد کرد؛ در واقع روسها اعتراض خود را با تهدید پاسخ نمیدهند، بلکه از ناحیه تنش زدایی طی یک بیانیهای اعلام میکنند که طرف روسی به تعهدات خود بر اساس توافقات بینالمللی کاملا پایبند است؛ اگرچه موضعگیری جدید آمریکا را مغایر با مکانیزمهای بینالمللی در زمینه تامین امنیت بینالمللی در زمینه خلع سلاح هستهای ارزیابی میکنند.
روسیه اما از ناحیه قدرت با تکیه بر گفتوگو، خواستار مذاکرات مجدد در رابطه با مساله دفاع موشکی شد؛ موضوعی که سرگئی ریابکوف - معاون وزیر خارجه آن را مطرح کرد. این دیپلمات کهنهکار شرط لازم برای غلبه بر بنبست کرملین-کاخ سفید را همکاریهای دو کشور در زمینههای اقتصادی و بحرانهای منطقهای دانست و تاکید کرد که مدتهاست مذاکره قابل توجهی در این مورد با آمریکاییها صورت نگرفته و اکنون زمان از سرگیری این مذاکرات است.
این رویکرد ایجابی کرملین سبب شد تا کاخ سفید نیز واکنشی ایجابی از خود نشان دهد و «هدر ناوئرت» سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که آمریکا نمیتواند روسها را محکوم به عدم رعایت تعهداتشان کند و نقش این معاهدات را در روابط دو کشور حیاتی خواند. وی همچنین بر عزم و اراده واشنگتن برای ادامه فشارها بر دولت روسیه برای اینکه کار صحیح را درباره سوریه انجام دهد، تاکید کرد.
در پایان باید توجه داشت که گرچه موضوع تنشهای میان روسیه و آمریکا خوراک خبری بسیاری از مطبوعات روز دنیا به شمار میرود، اما منافع ملی آمریکاییها و روسها خارج از این تقابل قرار دارد و همواره وزنه همکاریهای اقتصادی، فناوری، سیاسی و نظامی ـ امنیتی آنها بسیار سنگینتر از نقاط اختلاف میان کاخ سفید و کرملین است.
احمد وخشیته / دانشجوی دکترای مطالعات روسیه
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
جام جم آنلاین گزارش میدهد
جام جم آنلاین گزارش میدهد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
یک فعال سیاسی:
یک نماینده مجلس:
در گفتوگوی «جامجم» با استاد حوزه و مبلغ بینالملل بررسی شد
گفتوگو با موسی اکبری،درخصوص تشکیل کمپین«سرزمین من»وساخت و مرمت۵۰خانه در منطقه زنده جان