از بین رفتن گفتمان‌های دینی در رسانه‌ها

اکبر نبوی همچون روال شب‌های گذشته، در ابتدای برنامه صحبت‌هایی را پیرامون موضوع برنامه مطرح کرد. او در صحبت‌های خود از سینمای اجتماعی تحت عنوان مادر یاد کرد و آن را فراتر از یک‌گونه سینمایی خواند. او همچنین علت پرداختن دوباره به موضوع سینمای اجتماعی را اعتبار و ارزش‌های زیاد آن عنوان کرد.

پس از صحبت‌های ابتدایی اکبر نبوی، بخش مصاحبه با مردم پخش شد و در این قسمت از افراد در خصوص فیلم‌های به نمایش درآمده و کیفیت آنها پرسیده شد. افراد مصاحبه‌شونده تماشاگران فیلم‌های مصادره، لاتاری و کامیون بودند که نظرات متفاوتی راجع به فیلم‌ها داشتند.

در گفت‌وگوی بخش اول، نبوی میزبان حمید زرگرنژاد، کارگردان فیلم ماهورا بود. در ابتدای این بخش اکبر نبوی از دیگر فیلم ساخته او یعنی پایان خدمت نام برد و گفت: من فیلم اول ایشان را در جشنواره 92 دیدم و به نظرم به‌عنوان فیلم اول اثری قابل‌تحسین، با برنامه و از فیلمنامه خوبی برخوردار بود. همچنین یکی از بازیگران خوب حال حاضر یعنی امیر جدیدی، اولین کار خود را با این فیلم آغاز کرد. این مسائل نشان‌دهنده آن بود که سینما برای حمید زرگر نژاد موضوعی جدی است و خوشبختانه امسال هم او با فیلم دیگری در جشنواره حاضر است.

پیش از شروع گفت‌وگو و در بخش معرفی مهمان، سوابق زرگر نژاد مورد ارزیابی قرار گرفت. او در کنار ساخت دو فیلم بلند سینمایی، سابقه طولانی در ساخت مستندهای اجتماعی، تاریخی، مردم‌شناسی و دفاع مقدس دارد. در آغاز گفت‌وگو با حمید زرگر نژاد، او در خصوص سختی‌های ساختن ماهورا گفت: «این فیلم ساخت بسیار دشواری داشت و خود شما تجربه کار در ماهورا را داشته‌اید و از سختی‌های آن آگاه هستید. در ماهورا بازیگران و عوامل پشت‌صحنه یا روی آب بودند یا زیرآب کار می‌کردند و در کنار آن نماهای هوایی هم داشتیم. ما این فیلم را در شرایط سخت آب و هوایی با یک دوربین کارکردیم و از شما و دیگران دعوت می‌کنم این فیلم را ببینید. دلیل این دعوت صرفا به خاطر سختی‌های ساخت فیلم نیست، بلکه پرداختن به فرهنگ، سنت و آیینی است که تابه‌حال ندیده‌اید و اینها ماهورا را فیلمی متفاوت می‌کند.

زرگر‌نژاد تصریح کرد: ماهورا فیلمی صرفا جنگی نیست، بلکه فیلمی از زندگی عاشقانه مردمی است که یکدیگر را دوست داشتند و ورود غریبه جریان عادی زندگی آنان را مختل می‌کند. دلیل این‌که چرا تا این حد به فرهنگ‌ها پرداخته‌شده آن است که آنها با باورهایشان زندگی می‌کنند. عموما وقتی دشمن به‌جایی وارد می‌شود، بر اساس یک حکم حکومت یا مأموریت، نیرویی نظامی وارد می‌شود و عملیاتی انجام می‌دهد، اما در داستان فیلم فرصت این مسائل نیست و فقط شش روز از جنگ گذشته است.

به‌عنوان ‌مثال در منطقه‌ای که فیلمبرداری انجام‌شده، صحنه‌های جنگی از جنس همان شکار کردن مردم برای مایحتاج روزانه از دل هور است. این نمونه کوچکی از فرهنگ‌های مطرح در فیلم است و افراد برای باورهای خود می‌جنگند. تجربه زیاد من در ساخت مستند دفاع مقدس، موجب شد تا به‌جای استفاده از شعار گویی، این بار از زندگی بگویم و بخواهم فیلمی متفاوت بسازم.

نبوی ضمن اشاره به اصلیت خوزستانی زرگر‌نژاد و آشنایی او باحال و هوای فیلم ماهورا، از او پرسید که آیا این فیلم برای امروز است؟

زرگر‌نژاد در پاسخ به این پرسش گفت: من ماهورا را برای امروز و آینده ساخته‌ام. من در دوران کودکی قهرمانان زیادی دیده‌ام و در ماهورا تلاش کرده‌ام به آنها نزدیک شوم. در حال حاضر نظیر آن قهرمانان را در اطراف خود نمی‌بینم. آن قهرمانان سنین پایینی داشته‌اند و الگوی زندگی خود من هم برادرم بود. من در پرداخت قصه یا حتی در گریم فیلم پایان خدمت هم از همان قهرمان استفاده کردم و این کار را در ماهورا نیز انجام دادم.

در بخش دوم از گفت‌وگوی برنامه سیمرغ، اکبر نبوی با محمود سالاری پژوهشگر و مدرس دانشگاه به بحث در مورد سینمای اجتماعی پرداخت.