سوچی زیر ذره‌بین دمشق

مذاکرات مربوط به سوریه زیر نظر سازمان ملل متحد تاکنون نتیجه‌ای در بر نداشته است، اما مذاکرات سوچی با کمک کشورهای ناظر تاکنون توانسته در بخش‌های مهمی از سوریه آتش‌بس برقرار کند. جنگ سوریه که از شش سال پیش با ورود گروه‌های تروریستی تکفیری و حمایت برخی کشورهای عربی و غربی شروع شد تاکنون هزاران کشته در برداشته و بیش از 11 میلیون نفر را آواره کرده است. ورود روسیه و ایران به تحولات این کشور ورق را برگرداند و دولت سوریه با کمک متحدانش توانست ضمن شکست تروریست‌ها توطئه‌های حامیان آنها را نیز خنثی کند. با اتمام فاز نظامی، دولت‌های ایران و روسیه تلاش‌های دیپلماتیک برای حل و فصل مناقشات سوریه را آغاز کردند.

حضور سازمان ملل

روز گذشته وزارت خارجه روسیه با انتشار بیانیه‌ای با اشاره به برگزاری مذاکرات صلح سوریه در وین اعلام کرد: در این مذاکرات دو روزه، مقدمات کنگره گفت‌وگوهای ملی سوریه در سوچی بررسی شد و روسیه و سازمان ملل در برخی مسائل مربوط به این نشست به تفاهم رسیدند. نهمین دور مذاکرات سوری ـ سوری بین دولت و مخالفان با میانجیگری استفان دی میستورا، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در سوریه در وین اتریش برگزار شد. در بیانیه پایانی این کنفرانس آمده بود: در این دور از مذاکرات، راه‌های حل وفصل بحران سوریه مطابق با قطعنامه 2254 شورای امنیت و بر اساس توافقات به دست آمده در چارچوب مذاکره‌های سوری ـ سوری تحت نظارت سازمان ملل بررسی شد. طرف‌های شرکت‌کننده در این کنفرانس بر مساله اصلاحات قانون اساسی سوریه متمرکز شدند. پس از برگزاری این کنفرانس استفان دی میستورا اعلام کرد هنوز تصمیمی برای شرکت در کنفرانس سوچی نگرفته است. اکنون به نظر می‌رسد با حل برخی اختلافات نماینده سازمان ملل نیز در کنفرانس سوچی شرکت خواهد کرد. همچنین روز جمعه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در گفت‌وگوی تلفنی با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه وی را در جریان مذاکرات سوچی قرار داد.

اختلاف بین معارضان

روز شنبه گروهی از مخالفان مورد حمایت عربستان سعودی اعلام کردند در کنفرانس سوچی شرکت نخواهند کرد. دیروز نیز «مهند دلیقان» رئیس مخالفان سوری عنوان کرد هنوز در این باره به تصمیم مشخصی نرسیده‌ایم. به گفته او رای گیری در خصوص مشارکت یا عدم مشارکت در نشست سوچی تاکنون موفقیت‌آمیز نبوده است. وی افزود: نصر الحریری، رئیس هیأت مخالفان سوری گفته است در نشست سوچی شرکت نخواهد کرد و این اقدام نقض مصوبات داخلی به شمار می‌آید. این درحالی است که هیثم مناع، دبیرکل جریان «قمح» سوریه ـ شاخه دیگری از مخالفان ـ گفته است در نشست سوچی شرکت خواهند کرد. این دو اظهارنظر بیانگر اختلاف بین معارضان سوری است، زیرا بخشی از آنها تابع تصمیمات عربستان سعودی و آمریکا بوده و نسبت به کنفرانس سوچی بدبین هستند.

گروه‌های مورد حمایت عربستان در عین حال به طرحی چشم دوخته‌اند که طی روزهای گذشته افشا شد و نشان می‌داد کشورهای آمریکا و عربستان به دنبال تجزیه سوریه هستند. طبق این طرح که از سوی پنج کشور (آمریکا، فرانسه، انگلستان، عربستان و اردن) مورد حمایت قرار گرفته مقرر می‌شود سوریه به صورت فدرالی اداره شده و رئیس‌جمهور در آن نقشی نداشته باشد. دولت سوریه و حامیانش بشدت با این طرح مخالفت کرده و آن را رویایی خیالبافانه از سوی واشنگتن عنوان کردند.

پیش‌نویس مذاکرات

شبکه الجزیره روز گذشته پیش‌نویس بیانیه پایانی کنفرانس سوچی را منتشر کرد. به گفته این شبکه قرار است در کنفرانس سوچی به این موارد رسیدگی شده و از سوی شرکت کنندگان تصویب شود:

1ـ از سازمان ملل خواسته شود برای تشکیل کمیته قانون اساسی در مذاکرات ژنو کمک کند.

2ـ همه گروه‌ها نسبت به وحدت ملی و تمامیت ارضی سوریه متعهد باشند.

3ـ فقط مردم سوریه با شیوه‌هایی دموکراتیک درباره آینده خود تصمیم خواهند گرفت.

4ـ یک ارتش ملی برای حفاظت از مردم و مرزهای سوریه تشکیل شود.

5ـ دولت سوریه به صورت دولتی دموکراتیک و غیرطایفه‌ای بر مبنای حق شهروندی یکسان اداره شود.

6ـ دولت سوریه به حفظ اتحاد ملی، آرامش عمومی و توسعه عادلانه متعهد باشد.

7‌ـ هر نوع تروریسم، افراطی‌گری و فرقه‌گرایی مردود بوده و باید با آن مبارزه شود.

8 ـ از حقوق بشر و آزادی در زمان‌های بحران حفاظت شده و هیچ تبعیضی بین شهروندان نباشد.

9ـ حق آوارگان برای بازگشت به وطن‌شان محفوظ است.

در این میان، رسانه‌های عربی از یک بند دیگر سخن می‌گویند که دراین بندها نیامده و آن این‌که مسکو قول داده از اجرای یک رفراندوم زیر نظر سازمان ملل برای تعیین آینده سوریه حمایت کند. به گزارش روزنامه المدی چاپ عراق، خبرگزاری روسیه اعلام کرده در پیش‌نویس مذاکرات سوچی آمده که روسیه خواستار وحدت ارضی سوریه و تعیین سرنوشت این کشور از سوی مردم به صورت یک رفراندوم زیر نظر سازمان ملل متحد است. روشن نیست آیا روسیه دراین باره با دولت‌هایی مانند ایران و ترکیه هماهنگی کرده است یا خیر. به طور قطع کنفرانس سوچی دراین باره اظهارنظر خواهد کرد. موفقیت کنفرانس سوچی به معنای شکست قاطع طرح آمریکایی ـ سعودی برای تجزیه سوریه خواهد بود.

ییلدریم: نمی‌توان اسد را نادیده گرفت

نخست‌وزیر ترکیه در سخنانی گفت نمی‌توان برای حل بحران سوریه، بشار اسد رئیس‌جمهور این کشور را نادیده گرفت. به گزارش مهر و به نقل از النشره، بنعلی ییلدریم نخست‌وزیر ترکیه اعلام کرد: ما با نظام سوریه تماس مستقیم نداریم، اما پیش از آغاز عملیات عفرین در این کشور با دمشق ارتباط برقرار کردیم. وی درعین حال یادآور شد: نمی‌توان نظام سوریه و بشار اسد را نادیده گرفت و هر گونه بحث درخصوص حل بحران سوریه در حالی که بشار اسد نادیده گرفته شود به تداوم هرج و مرج در سوریه برای سال‌های متمادی منجر خواهد شد. دولت سوریه بخشی از راه‌حل بحران در سوریه است. دولت سوریه حملات ارتش ترکیه به خاک خود را نقض قوانین بین‌المللی دانسته و بشدت محکوم کرده است.