باید برای هر شرایطی آماده باشیم

دکتر جلیل رحیمی جهان‌آبادی استاد دانشگاه و نماینده مجلس عقیده دارد که آمریکا در صورت عدم اجرای تعهدات برجام قطعا در انزوای کامل قرار می‌گیرد و نه اروپا، نه چینی‌ها و نه روس‌ها دیگر حاضر به همراهی با آمریکا نیستند. وی در گفت‌وگو با جام سیاست در این زمینه به سوالاتمان پاسخ داده که می‌خوانید .

چه تحلیلی در قبال رفتار ترامپ در مقابل توافق بین‌المللی برجام دارید؟

ما باید احتمال همه چیز را از طرف ترامپ بدهیم، اما ایران به‌عنوان کشوری که در مساله برجام برنده بوده نباید دغدغه زیادی داشته باشد. ایران قبل از برجام در مظان اتهام بود و در حلقه اروپا، آمریکا، چین، روسیه و شورای حکام سازمان انرژی اتمی محاصره‌ و گرفتار شده بود، اما بعد از برجام داستان خیلی تفاوت کرد. آمریکا در صورت عدم اجرای تعهدات برجام قطعا در انزوای کامل قرار می‌گیرد و نه اروپا، نه چینی‌ها و نه روس‌ها دیگر حاضر به همراهی با آمریکا نیستند و از طرف دیگر حقانیت و شفافیت فعالیت‌های ایران همان‌طور که آژانس تائید کرده کاملا مشخص است و بهانه‌ای وجود ندارد که رفتارها در عرصه بین‌المللی علیه ایران شکل بگیرد. آمریکایی‌ها یک بازی دوسرباخت را در مقابل ایران دادند، چه در برجام بمانند چه خارج شوند برنده این بازی ایرانی‌ها هستند و به نظرم آمریکا چه به صورت منطقی و عقلانی رفتار کند و در برجام بماند و چه به صورت غیرمنطقی و غیرعقلانی از برجام خارج شود می‌تواند آمریکا را منزوی‌تر از این‌که هست در عرصه بین‌المللی بکند و اعتبار آمریکا را بیشتر زیر سوال ببرد، چون به هر حال وقتی کشوری معاهده‌ای را در عرصه بین‌المللی بعد از کش و قوس‌های مذاکره و گفت‌وگو امضا می‌کند و رئیس‌جمهور آن کشور اگر این قرارداد را نادیده بگیرد، اصل وفای به عهد که از حقوق آمره بین‌الملل هست نادیده گرفته شده و چنانچه کشوری آن را نقض کند حقوق آمره و حقوق زیربنایی و بنیادی را زیر پا گذاشته و دیگر هیچ اعتباری در عرصه بین‌المللی برایش باقی نمی‌ماند و هیچ کشوری در پای میز مذاکره با آمریکا مطمئن نیست که قراردادی که امضا می‌کند آیا اجرا می‌شود! چراکه آمریکا آشکارا نشان داده به هیچ یک از اصول دیپلماسی احترامی قائل نیست و جایگاهی برایش ندارد.

آیا تهدیدات و تحریم‌های جدیدی از طرف آمریکا در راه است؟ چه گزینه‌هایی وجود دارد؟

قدر مسلم رفتار آمریکایی‌ها یک مقدار روی همکاری بانکی و اقتصادی اثر می‌گذارد، ولی هیچ نگرانی نباید داشته باشیم چون دولت ما آمادگی لازم را به لحاظ سیاسی، اقتصادی و امنیتی دارد تا اگر شرایط جدیدی را آمریکا پیش بیاورد بتواند به راه خودش ادامه دهد و هیچ خللی در کشور ایجاد نشود.

فارغ از تصمیمی که ترامپ درمورد تحریم‌ها و برجام بگیرد به نظر شما اروپا، چین و روسیه چه تصمیمی خواهند داشت؟

آمریکا هر تصمیم نابخردانه‌ای بگیرد در گام اول خودش را منزوی‌تر می‌کند، ولی این‌که اروپا، چین و روسیه چه تصمیمی بگیرند و همراهی کنند یا خیر این به میزان رایزنی‌‌ها، عقلانیت و درایتی که در دیپلماسی این کشورها وجود دارد بستگی دارد. به نظرم براساس عقل و منطق که پایه تصمیمات و روابط بین‌الملل کسی نباید با آمریکایی‌ها همراهی کند و اصل منافع و عقلانیت هم تاکید دارد که اینها همراهی نمی‌کنند.

به نظر شما آیا اروپایی‌ها به صورت عملی به تعهدات برجامی خود عمل خواهند کرد و یا باز هم به صورت شفاهی صحبت از عهد می‌کنند؟

اروپایی‌ها همینقدر که همکاری‌های خودشان را در سطح اقتصادی و سیاسی با ایران کاهش ندهند کفایت می‌کند و به نظرم اروپایی‌ها منافعی در همکاری با ایران دارند که ایجاب می‌کند که سطح روابط با ایران را کاهش ندهند.

آقای عراقچی گفتند که اروپا به لحاظ پرستیژ سیاسی برایش ادامه برجام خیلی مهم است، آیا مقامات ایرانی همچنان امیدوارند که برجام ادامه پیدا کند؟

ایران باید خودش را برای هر شرایطی آماده کند وقتی یک آدم غیرمنطقی و غیرعقلانی مثل ترامپ در کاخ سفید به ریاست جمهوری می‌رسد که نه درک درستی از امنیت جهانی و نه درک درستی از منافع آمریکا و منافع منطقه‌ای دارد باید همه این شرایط و رفتارهای غیرمنطقی را درنظر گرفت. ایران راه و مسیر درستی را در پیش گرفته چون منافع ایران، منطقه و منافع جهان در این بود که ایران وارد گفت‌وگو بشود و شفاف‌سازی لازم را انجام داده و یک‌سری تعهدات را بپذیرد. ایران حقوق خود را استیفا کرده و همه این کارها را با دیپلماسی انجام داده و الان آمریکا مسیری را شروع کرده که جز بدعهدی و انزوا چیزی به دنبال نداشته تا در فضای بین‌المللی بی‌اعتبار شود. بخشی از دغدغه ایران این است که حرکتی که آمریکا انجام می‌دهد روند جذب سرمایه‌گذاری خارجی و فعالیت و همکاری اقتصادی را تحت شعاع قرار بدهد، وگرنه آمریکا کار خاصی از دستش برنمی‌آید، همان‌طور که در طول این 40 سال هم برنیامده است.

مقامات ایرانی درمورد عواقب احتمالی نقض برجام از سوی آمریکا هشدار داده و تاکید کرده که در صورت اجرا نشدن تعهدات از سوی آمریکا جمهوری اسلامی ایران یک‌سری اقداماتی را اتخاذ می‌کند به نظر شما چه اتفاقی خواهد افتاد؟

وقتی طرفین یک قرارداد پایبند به تکالیف خودشان نباشند و صرفا بخواهند که یک طرف تکالیف خودش را اجرا کند، عملا این قرارداد قابل اجرا نیست. به نظرم ایران این ظرفیت و توانایی را دارد که هم مسیر غنی‌سازی را ادامه بدهد و هم فعالیت اتمی خود را ابداع کند و با توجه به این‌که سد بحران‌ها و حلقه تحریم‌ها شکسته، راه خود را براحتی و بهتر از قبل از برجام ادامه بدهد، ایران این ظرفیت را دارد که با قدرت بیشتر قبل از برجام به مسیری که داشت، ادامه مسیر بدهد.