هراس اروپا از ترامپ

آینده برجام با توجه به سیاست ترامپ چگونه خواهد شد؟

با روی کار آمدن برجام و مواضعی که از اول تا امروز داشته و ادامه دارد خیلی نمی‌توانیم به آینده برجام خوشبین باشیم و خیلی از مسائل کشور را به برجام گره بزنیم. باید به هر صورت کاری که با کشورهای اروپایی و اعضای دیگر برجام داریم را الان از کانال‌های مختلف پیگیری کرده و روی ترامپ فشار وارد کنیم. به هر صورت توافق برجام دوطرفه نبوده و توافقی چندطرفه و بین‌المللی است و نقض آن بار سیاسی دارد که آمریکا باید آن را متحمل شود، قطعا عمل‌نکردن به برجام بی‌اعتمادی بین‌المللی نسبت به آمریکا را به دنبال دارد و مواضع آمریکا و قراردادهایی را که آمریکا با دنیا دارد زیر سوال می‌برد، لذا از این کانال باید فشار بیشتر بر آمریکا وارد شود. البته موضعگیری‌های روسیه و برخی مقامات اروپایی در این ارتباط، نشان از استحکام برجام دارد، ولی نسبت به آمریکا با همه این سخنان نمی‌توانیم خیلی امیدوار باشیم که ترامپ باوجود پایبندی اتخاذ کند.

فارغ از تصمیم‌های ترامپ؛ اروپا،چین و روسیه به نظر شما چه تصمیمی در قبال نظر آمریکا خواهند داشت؟

تا الان که مواضعشان در این ارتباط محکم بوده و موضع پابرجایی در مورد برجام و استقرار این توافق داشتند که برجام باید مورد احترام طرفین قضیه باشد، بنابراین تا الان ندیدیم کشورهایی که طرف قرارداد بودند موضع خلاف این داشته باشند. اما این‌که چقدر در مواضعی که اعلام می‌کنند باقی بمانند و بتوانند مشکلات ما را حل کنند یا برای ما مفید باشند بحث دیگری است. البته اصل قضیه در برجام، آمریکا بود والا ما با بقیه کشورها مشکل آنچنانی نداشتیم. اصل مشکل ما در تحریم‌ها از گذشته با آمریکا بوده و اگر آمریکا بخواهد با این تحریم‌ها باز هم میدان‌داری کند؛ یک مقدار کار مشکل می‌شود، کما این‌که برخی شرکت‌های اروپایی اعلام کردند که اگر آمریکا ادامه به کارش بدهد و باوجود تعهدش برجام را اجرا نکند نسبت به تعهداتشان در ایران ممکن است تجدیدنظر کنند.

برخی تاکید می‌کنند آیا اروپا تصمیم و تعهداتی را که در برجام داده به صورت عملی اجرا خواهد کرد؟ یا همچنان پایبندی‌اش را به صورت شفاهی اعلام می‌کند؟

تا الان آمریکا رسما برجام را رد نکرده است و ملاحظه می‌کنید که اروپا نیز در خیلی از زمینه‌ها هنوز شفاهی وارد عمل نشده و باوجود این‌که خیلی از هیات‌ها آمدند و رفتند و مذاکره کردند، اما هنوز نسبت به اصل مساله اینها اقدام عملی جدی، منهای برخی موارد مثل فروش هواپیماها و کارهای بانکی سبک و رفت و آمدها انجام نداده‌اند، لذا در برخی از زمینه‌ها هنوز سختگیری‌هایی دارند که اگر آمریکا به صورت جدی بخواهد از زیر تعهدش شانه خالی کند، ممکن است این کار یک مقداری دست و بال اروپا را برای همکاری عملی‌تر در آینده ببندد.

آقای عراقچی گفتند که اروپا به لحاظ پرستیژ سیاسی ادامه برجام برایش مهم است. به نظر شما آیا مقامات ایرانی باید همچنان امیدوار به ادامه برجام باشند‌؟

اصل حفظ برجام برایمان مهم بوده و هست، منتها اگر آمریکا شانه از زیر بار مسئولیت خالی کند، ما نسبت به آمریکا هیچ‌گونه تعهد دیگری نداریم و همان‌طور که در برخی موارد مسئولان مربوط در برجام اعلام کردند، امکان دارد اقداماتی به‌صورت عملی شکل بگیرد. اما با کشورهای اروپایی می‌توانیم کارهایمان را اگر آنها منافعشان را از آمریکا جدا کنند انجام بدهیم. به هر صورت اروپا هم باید منافع خودش را مدنظر قرار بدهد و قطعا به نفع آنها هم هست که با ایران که دارای توانمندی‌های بالا در حوزه انرژی و بخش‌های دیگر است هماهنگی و ارتباط خوبی را با حفظ احترام متقابل داشته باشند. به نفع کشورهای اروپایی است که در نبود آمریکا رفتار درستی با ایران پیش بگیرند و ما هم طبعا هیچ‌گاه همه روابط کشور را منوط به رابطه با آمریکا نکردیم و می‌توانیم با اروپا رابطه خوبی داشته باشیم.