کارت قرمز مقاومت به بازیگران فرامنطقه‌ای

داعش را بسیاری از کارشناسان مولود نامشروع القاعده می‌دانند که نطفه آن را ابتدا در عراق ابومصعب الزرقاوی، رهبر القاعده در عراق بنا نهاد، کسی که دولت اسلامی عراق را در این کشور اعلام کرد و اقدامات تروریستی بسیار زیادی علیه مردم عراق و البته چند اقدام نظامی علیه نظامیان آمریکایی انجام داد، اما نهایتا پس از اجرای یک عملیات چند روزه، شهر البوکمال آزاد شد و شبکه‌های خبری ورود پیروزمندانه نیروهای مقاومت به آخرین شهر تحت تصرف داعش را پخش کردند و عملا نابودی حکومت داعش محقق شد.

هادی شوشتری، رئیس کمیته حقوق بشر کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تاکید می‌کند که حضور داعش در منطقه خسارت‌های سنگینی را بر مردم و منطقه تحمیل کرد اما بعد از نابودی داعش در منطقه باید دقت کرد که با تقویت حکومت‌های مرکزی زمینه ظهور و بروز این گروه مجداد فراهم نشود. وی در گفت‌وگو با جام سیاست در این زمینه به سوالاتمان پاسخ داده که می‌خوانید.

اهمیت نابودی داعش چه نقشی در زندگی مردم منطقه دارد؟

جغرافیای منطقه، کشورهای عراق،سوریه وحتی بخشی از ترکیه تحت تاثیر حضور نامشروع داعش قرار گرفته بود و خسارت‌های انسانی و اقتصادی بالایی را وارد کرد. داعش به‌واسطه قرائتی که از اسلام داشت به نوعی اسلام هراسی را با نشان دادن چهره خشن، غیرانسانی و غیررحمانی از دین به‌وجود آورد و از این جهت خسارت‌های زیادی را ایجاد کرد در حالی‌که دین اسلام، دین عقلانیت، رحمانیت، منطق و صلح و زندگی است. برآورد‌های اولیه نشان می‌دهد حضور داعش 500 میلیارد دلار هزینه به منطقه وارد کرد و بسیاری از زیر ساخت‌های اقتصادی را طی این مدت تخریب کرد که این مبلغ فارغ از خسارت‌های انسانی و معنوی است که غیرقابل قیمت‌گذاری است. امروز با شکست داعش، سرفصل جدیدی در جغرافیای منطقه و ساختار بین‌الملل به‌وجود آمده و تمرکز این حکومت از بین رفته که این اقدام می‌تواند سر فصل خوبی برای مردم منطقه باشد و ما این پیروزی را خدمت رهبر معظم انقلاب، ملت مظلوم عراق، سوریه و خانواده جانباختگان تبریک می‌گوییم و امیدواریم مردم در صلح و آرامش زندگی کنند. در راه به‌دست آوردن این پیروزی شهدای زیادی تقدیم شد که از کشورها و ملیت‌های مختلفی همچون، عراق، سوریه، لبنان، افغانستان، پاکستان و جمهوری اسلامی ایران بودند و امروز به‌واسطه جانفشانی این افراد خرسندیم که پدیده دهشتناکی به نام داعش در منطقه نابود شده است.

آیا با رانده شدن داعش از منطقه فکر و ایده این گروه تمام خواهد شد؟

طبیعتا فکر داعش چه در این قالب و چه در قالب‌های دیگر امکان ظهور مجدد دارد. بنابراین باید مراقبت، رصد و پایش فعل و انفعالات منطقه را داشت که به شکل دیگری این تفکر بروز و ظهور نداشته باشد. اگر دو سه دهه گذشته را بررسی کنیم، می‌بینیم داعش با عناوین و تشکیلات و در جغرافیای مختلف مخصوصا منطقه ما بروز و ظهور پیدا کرده است. در دهه 70 طالبان را در افغانستان شاهد بودیم که چه اتفاقاتی را رقم زد و مدتی در پاکستان بروز و ظهور داشتند و در برخی کشورهای دیگر منطقه نیز رشدکردند اما بعد از مدتی موضوع این گروه تمام شد. آن موقع واژه‌ای به نام داعش وجود نداشت ولی یک مرتبه گروهی با نام حکومت داعش ظهور و بروز پیدا کرد و منطقه را با خسارت‌های جدی روبه‌رو کرد و از این طریق، فکر و اندیشه‌ای را شکل داد که منطقه را با بحران مواجه کرد.

چگونه می‌توان در آینده جلوی ظهور مجدد تفکرات افراطی همچون داعش را گرفت؟

فکر می‌کنم اگر ما به فرآیند دولت‌سازی در منطقه، مخصوصا کشورهای عراق، سوریه و افغانستان که زمینه بروز و ظهور شرارت را دارند توجه داشته باشیم و تقویت و تسلط دولت مرکزی بر قلمرو جغرافیایی این کشور‌ها را مدنظر قرار دهیم، می‌توانیم از ظهور این گونه گروه‌ها جلوگیری کنیم. بحرانی که الان در منطقه با آن مواجه هستیم - چه در یمن و چه در لبنان - بستری برای شکل‌گیری چنین گروه‌هایی به وجود می‌آورد. ما الان از موضوع داعش فراغت پیدا کردیم ولی می‌بینیم موضوع جدیدی به‌عنوان بحران لبنان به‌وجود می‌آورند چون لبنان دماسنج و میزان‌الحراره تحولات سیاسی منطقه است و باید مراقبت کرد به شکل دیگری گروه‌های افراطی بروز و ظهور نداشته باشند.

کشورهای اسلامی چه تلاش‌هایی را باید برای از بین رفتن گروه‌های افراطی انجام دهند؟

طبیعتا محور مقاومت نقش فوق‌العاده‌ای در پیروزی‌های اخیر داشت ولی به نظر می‌رسد در آینده می‌توان از بروز و ظهور جریان‌های اینچنینی، با تقویت دولت مرکزی در عراق، افغانستان و در یمن و لبنان و عدم‌مداخله نیروهای فرامنطقه‌ای جلوگیری کرد و حضور نیافتن نیروهای فرامنطقه‌ای در منطقه می‌تواند یکی از این فاکتورها باشد. بنابراین اگر بخواهیم به شکل پایدار امنیت در منطقه حکمفرما باشد باید به فرآیند دولت‌سازی در این کشور‌ها اقدام کنیم.

گفت‌وگو: فاطمه امیری