وجود وسایل ارتباط جمعی در ارتقای آگاهیهای عمومی، تخصصی و نیز ابعاد دیگر سیاسی و اقتصادی به کمک آمده است و نقشی اساسی را در عرصههای مختلف آگاهسازی شهروندان ایفا میکند. بنابراین میتوان بر این نقش کلیدی وسایل ارتباط جمعی تاکید ویژه کرده و از آن در جهت معرفی ساز و کارهای انتخاباتی و نیز ترویج اندیشهها و افکار سیاسی بهره جست. به نظر من در شرایط کنونی لازم است متفکران به نوعی همگرایی نسبت به وسایل ارتباط جمعی دست یابند و در این برهه کنونی جامعه از آن در جهت اطلاعدهی در زمینه معرفی نامزدها و احزاب و نیز برنامههای تبلیغاتیشان بهره جویند. وجود این اخبار و نقش آنها در روشن کردن اذهان عموم مردم در جامعه قطعا حیاتی است و وسایل ارتباط جمعی بویژه صداوسیما و نیز مطبوعات نقشی محوری را در انتخابات پیش رو ایفا میکنند. در اینجا لازم است به نقش اثرگذار رادیو و تلویزیون هم اشارهای داشته باشم؛ در دوران جدید با اینکه ابزارها و وسایل جدیدی چون سایتها و شبکههای اینترنتی و اجتماعی پا به عرصه حیات گذاشتهاند، با این حال هنوز نقش صدا و سیما غیرقابل انکار است و مردم نگاه و نظری ویژه را به این رسانه همگانی دارند؛ چراکه صدا و سیما از دامنه نفوذی چند میلیونی برخوردار است و با مخاطبانی بیشمار سر و کار دارد. البته مطبوعات سنتی و چاپی هم به همین صورتاند اما میزان تیراژشان باز در بیشترین و بهترین حالت ممکن با گستره نفوذ صدا و سیما قابل مقایسه نخواهد بود. بنابراین پوشش حضور مردم در انتخابات، نقش کلیدی شهروندان در تعیین سرنوشت خود، معرفی برنامه نامزدها و خط نگاه و اصول فکریشان همه باید در رسانه رادیو و تلویزیون مورد توجه و بررسی قرار بگیرد. روزنامهها هم میتوانند در کنار انجام همین عمل معرفی، بیشتر به نقد و تحلیل و بررسی بپردازند و به لحاظ این که از فضایی کافی برای ورود به جزئیات برخوردارند، میتوانند گزارش و مصاحبه و اشکال دیگر را هم چاشنی کارشان کنند.
اینها فقط بخشهایی کوچک از کارکردهای وسایل ارتباط جمعی هستند و اگر بخواهیم به طور تخصصی سخن بگوییم، بیشک ساعتها سخن لازم است تا کارکردهای مثبت و منفی این ابزار و تاثیراتشان را در جامعه سنجید. نقش تبلیغات، تهییج افکار عمومی و بسیج مردم از دیگر کارکردهایی است که میتواند در خدمت وسایل ارتباط جمعی قرار بگیرد و به جرات میتوان گفت استفاده از همین ابزارها میتواند در هدایت بخش عمدهای از جامعه در جهت فعالیت و مشارکت سیاسی ثمربخش واقع شود. این نکتهای است که رهبر معظم انقلاب هم بارها در صحبتهایشان مورد اشاره قرار داده و خواهان حضور حداکثری مردم در پای صندوقهای رای بودهاند؛ اتفاقی که رسانههای جمعی و وسایل ارتباطی مختلف بخوبی میتوانند به تسهیل آن یاری رسانند و نقشی اثرگذار در رقم زدن هر چه بهتر انتخاباتی دیگر ایفا کنند.
دکتر اسماعیل قدیمی
استاد ارتباطات
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد