لبخند، هدیه نوروزی رسانه ملی

دلیل آن را هم می‌توان در فضای شاد و سرزنده نوروز و حس و حال این ایام جست‌وجو کرد که مخاطب را بیش از دیگر روزهای سال به سمت آثار کمدی سوق می‌داد.

از مجموعه‌های تلویزیونی گرفته تا جنگ‌های مختلف نوروزی که تمام آنها هر یک به شکلی با گونه کمدی ارتباط داشته و رقابت گرم و تنگاتنگی را برای جذب مخاطب آغاز کردند. حال نگاهی گذرا به این آثار می‌اندازیم.

مجموعه‌های تلویزیونی و طیف متنوعی از کمدی

«مرز خوشبختی» به کارگردانی حسین سهیلی‌زاده، دیوار به دیوار اثر سامان مقدم و «علی‌البدل» ساخته سیروس مقدم، سه سریال نوروزی غیرتکراری تلویزیون را تشکیل داده بودند که هر یک برای طیفی از مخاطبان جذاب به نظر می‌رسید. از میان این سه مجموعه تلویزیونی، بجز دو مورد نخست که جداگانه به آنها خواهم پرداخت، علی‌البدل پربیننده‌ترین سریال نوروزی به نظر می‌رسید که به دلایل گوناگون موفق به جذب میلیون‌ها مخاطب شد. نخست این‌که قصه آن فرمی فانتزی داشته و از این حیث دست نویسندگان آن برای خلق شوخی‌های گوناگون باز بوده است. دیگر این‌که مقدم و گروهش دوربین خود را از شهر بیرون برده و در فضای سرسبز و زیبای اطراف همدان مستقر کرده‌اند. این امر برای علی‌البدل یک امتیازبه حساب می‌آید؛ چرا که برخلاف بسیاری از سریال‌ها از آپارتمان فاصله گرفته و فضای بصری جذاب‌تری را به مخاطبان خود هدیه داده است. از طرف دیگر نمی‌توان به فاصله گرفتن مقدم از سبک خاص کارگردانی خود مبتنی بر حرکات زیاد دوربین و نماهای گاه عجیب اشاره نکرد که حس و حال بهتری به کلیت کار بخشیده و زیبایی بصری آن را دو چندان کرده است. استفاده از دو بازیگر کهنه‌کار همچون مهدی هاشمی و مهدی فخیم‌زاده نیز در نقش خان‌های روستای چشمه قل قل، نقش مهمی در بالا بردن کیفیت کار و جذب بیشتر مخاطب داشته است. در این بین تنها شباهت‌هایی به لحاظ فرم و مضمون میان این سریال و فیلم ایران برگر ساخته مسعود جعفری جوزانی وجود داشت که البته چندان پررنگ به نظر نمی‌رسد.

زمانی برای خندیدن مسابقه‌ای برای خنداندن

از یک سال پیش به این سو، شکلی از کمدی با عنوان استندآپ کمدی به برنامه‌های تلویزیونی راه پیدا کرده که نخستین بار در خندوانه از آن رونمایی شد. پس از استقبال گسترده از این برنامه، در برخی جنگ‌های تلویزیونی دیگر نیز شاهد آن بودیم که بعضا با موفقیت همراه بودند. نوروز امسال، شبکه سه سیما برنامه‌ای با عنوان زمانی برای خندیدن را با تکیه بر اجرای استندآپ توسط شرکت‌کنندگان روی آنتن برد که با استقبال گرم مخاطبان مواجه شد؛ مسابقه‌ای جذاب و تماشایی با شرکت‌کنندگان آماتور که پس از اجرای مقدماتی کارشان توسط چهار داور ارزیابی شده و در چهار گروه به رقابت می‌پردازند تا در نهایت چهار نفر در راس آنها قرار گیرند. نکته مهم در این باب حضور جوانان با استعداد در این برنامه و دیده شدن و داوری شدنشان است که می‌تواند منجر به کشف چهره‌های جدید کمدین شود.

نصرالله رادش، مهرداد ضیایی، حسین رفیعی و شهره لرستانی هم انتخاب‌های نسبتا خوبی برای داوری هستند که هر یک علاوه بر داوری، گروه چهار نفره خود را در مراحل مختلف برنامه هدایت و راهنمایی می‌کنند. در این بین مهمترین ضعف زمانی برای خندیدن، عدم برخورداری بخش مهمی از شرکت‌کنندگان از متن‌های قوی که در بسیاری موارد منجر به حذف فرد شرکت‌کننده هم شده است. در عین حال نمی‌توان از اجرای خوب و روان عبدالله روا هم در این برنامه به سادگی عبور کرد که با فضای کلی زمانی برای خندیدن به بهترین شکل هماهنگ شده است. به نظر می‌رسد برنامه‌هایی از این جنس می‌تواند سهم مهمی در شناساندن چهره‌های تازه نفس به عرصه کمدی داشته باشد مشروط بر این‌که تداوم خود را حفظ کند.

شوخی کردم؛ یک کمدی آیتمی بامزه

در دهه هفتاد، مهران مدیری جنگ‌های تلویزیونی مختلفی را روانه آنتن کرد که شاکله آن را آیتم‌های کوتاه طنز تشکیل می‌داد. در آن سال‌ها با توجه به کمبود برنامه‌های کمدی در تلویزیون، جنگ‌های فوق بشدت مورد توجه قرار گرفته و مدیری و گروهش به شهرت عظیمی دست یافتند. حال او پس از نزدیک به دو دهه بار دیگر کمدی آیتمی را در قالب مجموعه‌ای تحت عنوان شوخی کردم روانه بازار رسانه خانگی کرد. شبکه پنج سیما در ایام نوروز، شوخی کردم را روی آنتن برد که در هر قسمت از آن لحظات جذاب و تماشایی به چشم می‌خورد. مشکل اصلی این مجموعه هم به متن‌های آن بازمی‌گردد. دیگر این‌که ساختار آیتمی در این روزها جواب نداده و به اصطلاح تاریخ مصرفش گذشته است. با همه اینها شوخی کردم با تکیه بر بازیگرانش که جمعی از بهترین‌های کمدی پس از انقلاب هم به حساب می‌آیند، گاه لحظات مفرح و شیرینی را برای مخاطبان خود رقم می‌زند که تداوم پیدا نکرده و جرقه‌وار عمل می‌کند. از میان گروه بازیگران هم باید به مهران غفوریان اشاره کرد که کیفیت نقش‌آفرینی‌اش یک سروگردن از دیگران بالاتر است.

خندوانه و تکرار فرمول‌های موفقیت

تداوم موفقیت و نگهداشتن مخاطب در درازمدت کار بسیار سختی برای تولیدکنندگان یک برنامه روتین تلویزیونی است. رامبد جوان هم در خندوانه با این چالش بزرگ روبه‌رو است که کم و بیش از عهده انجام آن برآمده و مخاطبان پروپاقرص خندوانه را تا حدود زیادی حفظ کرده است. نوروز امسال هم جوان برای پیشبرد برنامه خود و پیشی گرفتن از رقبایی همچون دورهمی از فرمول‌های امتحان پس داده قبلی بهره گرفته و موفقیت کارش را تا حدود زیادی تضمین کرده است. وی برای این کار اولویت برنامه را مسابقه ادا بازی یا همان پانتومیم را با شرکت بازیگران کمدی همچون بنفشه‌خواه، غفوریان، سپند امیرسلیمانی و ... قرار داده و داوری آن را به عهده علیرضا خمسه گذاشته است. ایده فوق بخوبی جواب داده که بخشی از آن به جذابیت‌های خود پانتومیم و بخش دیگر آن به شیرینی ذاتی شرکت‌کنندگان آن و شوخی‌های جاری میان آنها بازمی‌گردد. با این حال جوان از گفت‌وگوی خود با میهمان‌ها هم غافل نشده و با آوردن چهره‌هایی محبوب همچون: حمید عسگری و ... تنوع خوبی به برنامه‌اش بخشیده است. در یکی از آیتم‌های کوتاه خندوانه نوروزی، گروهی از شرکت‌کنندگان به اجرای استندآپ پیش چشم داوران (آتیلا پسیانی، گوهر خیراندیش و کمال تبریزی) پرداخته و کارشان مورد ارزیابی آنها قرار گرفت. این بخش کوتاه از جذابیت‌های زیادی برخوردار بود که می‌تواند در برنامه‌های آتی خندوانه به یکی از برگ‌های برنده آن تبدیل شود.

دورهمی و گفت‌وگومحوری با تکیه بر مدیری

شبکه نسیم در ایام نوروز به پخش توامان خندوانه و دورهمی مبادرت ورزیده و میلیون‌ها مخاطب را جذب خود کرد. مهران مدیری به عنوان طراح و مجری دورهمی، بخش نمایشی برنامه را که از مدتی پیش حذف شده بود را به شکلی کمرنگ بازگردانده و به سلیقه بخش مهمی از مخاطبان خویش احترام گذاشت. هر چند عملا نمایش‌های کوتاه دورهمی از کیفیت استاندارد لازم به دور بوده و متن‌ها قوت لازم را ندارند، اما همچنان مهم‌ترین و در عین حال جذاب‌ترین بخش دورهمی، گفت‌وگوهای آن است که مدیری با تسلط خاصی آن را پیش برده و در عین حال هم شیرینی خاصی به آن بخشیده است. در دورهمی‌های نوروز هم این روال حفظ شده با این تفاوت که طنز بیشتری به آن افزوده شده است. برای نمونه هم می‌توان به گفت‌وگوی جذاب مدیری و اکبر عبدی در دو قسمت اشاره کرد که حال و هوایی کاملا نوروزی و متناسب با این ایام داشت. پلاتوهای خود مدیری در رابطه با موضوع برنامه نیز از دیگر نقاط قوت خندوانه است که در این ویژه برنامه هم حفظ شده و لحظات جذابی را برای مخاطبان دورهمی رقم زده است.

سه ستاره؛ پیش درآمدی برای نوروز تلویزیون

در این برنامه با اجرای احسان علیخانی به تولیدات یک ساله تلویزیون بخصوص سریال‌ها پرداخته شده و از مردم خواسته می‌شود هر شب به یکی از این آثار و عوامل اصلی سازنده آنها از طریق پیامک رای دهند. گفت‌وگو با میهمان‌ها را می‌توان مهمترین قسمت سه ستاره به حساب آورد که جذاب از کار درآمده و با توجه به نزدیکی پخش آن به نوروز تا حدودی هم حال و هوای عیدانه بر آن حاکم شده است. بخصوص با حضور بازیگرانی مثل بهنوش بختیاری که تسلط خوبی در برنامه زنده داشته و در برابر علیخانی هم پینگ‌پنگ کلامی خوبی را به اجرا گذاشته است. در عین حال پرداختن علیخانی در ابتدای هر قسمت از سه ستاره به برخی بازخوردهای برنامه پیشین در فضای مجازی گاه بیش از اندازه طولانی بوده و به نوعی مخاطب را خسته می‌کند.

محله گل و بلبل و تداوم موفقیت نزد مخاطبان کم سن و سال

یکی از برنامه‌های موفق طیف کودک و نوجوان که هم به لحاظ داستان و هم به لحاظ ساختار جذاب از کار درآمده، محله گل و بلبل است که داریوش فرضیایی (عمو پورنگ) نقش مهمی در شکل‌گیری آن ایفا کرده است. در سری نوروزی این برنامه، سه شخصیت هم با نام‌های آراز، نون خیلی خور و استاد برفک هم اضافه شده و به قصه آن رنگ و بوی تازه‌ای بخشیده‌اند. بخصوص این‌که نقش‌های یاد شده را به ترتیب اکبر عبدی، ارژنگ امیرفضلی و محمدرضا داوودنژاد ایفا کرده‌اند که هر سه آنها از بازیگران مطرح گونه کمدی به حساب می‌آیند.

مسلم آقاجانزاده و احمد درویش علی‌پور در مقام تهیه‌کننده و کارگردان از جلوه‌های ویژه بصری هم غافل نشده و از این طریق کیفیت مناسبی را با توجه به استانداردهای تلویزیونی بر آن حاکم کرده‌اند.

کودک شو؛ مسابقه‌ای کودک‌محور

در میان انواع و اقسام مسابقه‌های تلویزیونی در بیش از دو دهه اخیر، جای کودکان کم‌سن‌و‌سال خالی نبوده و کودک شو نخستین نمونه در این رابطه به حساب می‌آید. در هر قسمت از این برنامه، دو کودک بین سه تا پنج سال برابر هم قرار گرفته و در کنار خانواده‌هایشان به رقابتی شیرین می‌پردازند. کودک شو براساس ایده بازی ـ مسابقه شکل گرفته و این ایده شاکله آن را تشکیل داده است. تهیه‌کنندگان کودک شو که در شبکه نسیم دو رقیب قدرتمند به نام‌های دورهمی و خندوانه دارند، اجرای برنامه را به پژمان بازغی سپرده‌اند تا از این رهگذر جذابیت‌های برنامه خود را دو چندان کنند. بازغی هم در اجرا مسلط ظاهر شده و بخوبی خود را با چارچوب کلی کودک شو هماهنگ کرده است.

قند پهلو و مسابقه‌ای با طعم شیرین شعر

شبکه آموزش پس از موفقیت سری برنامه‌های قند پهلو در سال‌های گذشته، امسال نیز این مسابقه جذاب را در 16 قسمت روی آنتن برده و دوستداران شعر و مشاعره را جذب خود کرد. ناصر فیض و شهرام شکیبا همچون سال‌های گذشته داوری را به عهده داشته و رضا رفیع نیز مجری آن بوده است که هر سه اینها با توجه به تسلطشان بر شعر بخصوص در حوزه طنز به جذابیت‌های قند پهلو افزوده‌اند. البته در این بین نباید از دکور تازه برنامه‌ها به‌سادگی گذشت که کیفیت خوب و مناسبی داشته و فضای بصری برنامه را تا حدودی تغییر داده است.

کلینیک خنده؛ مجالی برای معرفی چهره‌های تازه نفس کمدی

شبکه نسیم بتازگی مبادرت به تولید مجموعه‌ای 90 قسمتی با عنوان کلینیک خنده کرده که در ایام نوروز روی آنتن شبکه فوق رفته است. کلینیک خنده قصه خود را در یک کلینیک روایت کرده که افراد مختلف برای بهبود حال خود به آنجا مراجعه می‌کنند و در هر قسمت آن به یک موضوع پرداخته می‌شود که برای مثال می‌توان به فضولی، سفر و ... اشاره کرد. نکته مهم در رابطه با کلینیک خنده به فرم ساختاری آن و نوع شوخی‌های نوشته شده‌اش بازمی‌گردد که برای طیف خاصی از مخاطبان جذاب و تماشایی به نظر می‌رسد. در عین حال نمی‌توان به گروه بازیگران جوان آن که اغلب هم ریشه در تئاتر دارند، اشاره‌ای نکرد که بعضا استعدادهای خوبی هم در میانشان به چشم می‌خورد.

کسری همایونی افشار