خروج از سلطه دلار

امروز که هشت ماه از اجرای برجام می‌گذرد، همچنان بانک‌های بزرگ جهان حاضر به نقل و انتقال درآمدهای نفتی ایران نیستند. همکاری‌های بانکی ایران با خارج از کشور، تفاوت خاصی با قبل از برجام نکرده است. بانک‌های خارجی عمدتا از جریمه‌های آمریکا واهمه دارند و بیش از هر عامل دیگری به جریمه‌های سنگین چند سال اخیر تأکید می‌کنند، چراکه این جریمه‌ها هستند که هزینه عینی و واقعی برای آنان ایجاد کرده است.

آمریکا به دو دلیل می‌تواند بانک‌های خارجی را جریمه کند؛ اول این که بانک‌های بزرگ جهان به طور عمده از نظام بانکی ایالات متحده و نظام پرداخت دلار، استفاده می‌کنند و برای محروم نشدن از این نظام، باید از سیاست‌های آمریکا تبعیت کنند.دوم، اطلاعات تراکنش‌های مالی بانک‌ها به طرق مختلف برای وزارت خزانه‌داری آمریکا، شفاف می‌شود و بنابراین آمریکا تا حد زیادی می‌تواند تخلفات بانک‌ها را ردیابی کند.در نتیجه، اعمال سیاست‌های آمریکا از طریق تنبیه بانک‌های خارجی امکان‌پذیر می‌شود. شرایط موجود، هیچ نشانه‌ای از بهبود روابط بانکی ایران با خارج از کشور ندارد و تا هنگامی که ایران نیازمند نظام مالی آمریکا و اروپا باقی بماند، فشارها نیز باقی خواهد ماند.مهندسی کلان برای روابط بانکی و پولی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای دیگر، بیش از هر زمانی ضرورت دارد. بخشی از برنامه کلان ایران برای روابط پولی و بانکی با کشورهای دیگر می‌تواند از طریق پیمان پولی دوجانبه انجام گیرد. پیمان پولی دوجانبه، روشی است که به واسطه آن می‌توان بدون استفاده از دلار، تبادلات مالی را با کشورهای دیگر انجام داد. در این روش به جای استفاده از نظام مالی آمریکا، نظامات منطقه‌ای پرداخت بر پایه پول‌های ملی شکل می‌گیرد.توافقات پولی مشترک بین ایران و کشورهای اسلامی، می‌تواند منجر به شکل‌گیری بلوک پولی ـ بانکی اسلامی گردد. این بلوک می‌تواند از کشورهای محور مقاومت شروع شود و حتی به کشورهای اسلامی دیگر در مناطق مختلف آسیای غربی و آسیای میانه سرایت کند. تجربه اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که برای اتحاد بین کشورها، همکاری‌های مشترک پولی اولویت دارد. این همکاری مشترک حتی می‌تواند به پول مشترک بینجامد.جمهوری اسلامی ایران برای ایفای نقش الگو و آینده‌سازی در تحولات جهانی، ناگزیر از تعریف و پایه‌گذاری روابط جدید پولی و بانکی با کشورهای دیگر است و اگر امروز این نقش را ایفا نکند، نه‌تنها به نجات کشورهای دیگر نمی‌رسد، بلکه بیش از پیش نیازمند رفع تحریم‌های بانکی آمریکا می‌شود و برای استفاده از نظام مالی آمریکا، باید از حقوق دیگر خود دست بردارد.

منبع: تسنیم

هادی حسینی

جام جم