گاهی به سالمندان نظر کنیم

از نیازهای مالی و رسیدگی به امورات شخصی گرفته تا توجه به روحیات سالمندان نیاز به بازنگری جدی دارد. بارها گفته شده سپردن سالمندان به خانه سالمندان امری غیراخلاقی و دور از محبت است، در صورتی که در دنیای ماشینی امروز و با توجه به گرفتاری‌های هر فرد و با توجه به نیازهای عاطفی سالمندان، این کارمی‌تواند با مدیریت درست بسیار کارگشا باشد و شاید وقت آن رسیده که به جای سپردن وظیفه تنها به خانواده‌ها، نهادهای دیگر هم تا اندازه‌ای خود را در قبال سالمندان مسئول بدانند.

خانه‌هایی برای سالمندان

چندی است زمزمه‌هایی مبنی بر برپایی مراکزی برای نگهداری سالمندان به صورت پاره وقت به گوش می‌رسد. خانه‌هایی چون مهدکودک که خانواده‌ها می‌توانند سالمندان خود را به صورت پاره‌وقت به این اماکن بسپارند. خانه‌هایی که در آنجا امکاناتی چون نقاشی کارهای هنری و فرهنگی برای سالمندان در نظر گرفته می‌شود. رسیدگی به این امور و کمک به برپایی چنین اماکنی کمک بسیار بزرگی در حل این معضل خواهد کرد.

یکی دیگر از مشکلاتی که لازم است به آنها رسیدگی شود، بهبود اوضاع اماکن عمومی و معابر شهری برای استفاده سالمندان است.

به گفته پریسا طاهری، رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت حدود 8/2 درصد از جمعیت را سالمندان تشکیل می‌دهند، اما هنوز آن‌طور که باید مسائل و مشکلات سالمندان جدی گرفته نمی‌شود و اگر پای درددل آنها بنشینی شاید بگویند چه کسی به سالمندان اهمیت می‌دهد.

اما بنا به گفته پریسا طاهری برای سالمندان نیز مثل گروه‌های سنی دیگر برنامه‌ریزی شده است، می‌گوید: در وزارت بهداشت براساس وظیفه ذاتی خود که متولی امر سلامت است، برای همه گروه‌های سنی از جمله سالمندان، برنامه‌ریزی شده و یکسری خدمات تعریف شده ارائه گشته است که این خدمات از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است.

بخشی از آن پیشگیری و غربالگری و تشخیص به‌موقع است و بعد از آن درمان به‌موقع بیماری‌هاست و بسیار مهم است که به همه ابعاد آن توجه شود. مهم است که به ابعاد جسمانی و روانی مربوطه دقت شود و برای حوزه‌های مختلف ارائه خدمت تعریف شود. از طرف دیگر اعتقاد داریم نقش زندگی سالم، نقش بسیار تاثیرگذاری در سلامت سالمندان است که برای آن نیز برنامه بسیار وسیعی را در نظر گرفته‌ایم.

شهر مناسب سالمندان

به گفته طاهری سالمندان می‌توانند به مراکز بهداشتی در شهر و خانه‌های بهداشت در روستا مراجعه کنند و این خدمات را دریافت کنند.

رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت با اشاره به نیازهای سالمندان می‌گوید: «سالمندان نیازهای مختلفی دارند و باید تمام جنبه‌های آن را در نظر گرفت. همان‌طور که می‌دانید حضور سالمندان در جامعه، جلوگیری و تنها ماندن و منزوی شدن آنها نقش بسیار موثری حداقل در ارتباط با سلامت روانی آنها دارد. اگر این معابر و مراکز مناسب نباشد، حضور سالمندان در جامعه کمرنگ خواهد شد. اگر نتوانند به همراه عصا و ویلچر یا حتی بدون اینها در یک معبر ایمن حضور پیدا کنند، منجر می‌شود که حضور آنها کمرنگ شود و سالمندان بیشتر در منازل ایزوله شوند و کمتر آنها را در جامعه ببینیم که به دنبال آن باعث بروز یکسری بیماری‌ها مانند افسردگی، نداشتن تحرک و به‌دنبال آن پوکی استخوان، اضطراب، اختلال خواب و مشکلات دیگر خواهد شد.»

طاهری با اشاره به ارائه خدمات بیمارستانی به سالمندان می‌گوید: «ممکن است سالمندی بیاید و خدمات بیمارستانی را دریافت کند، اما در حال حاضر خدمات بیمارستانی ما بستری‌های کوتاه‌مدتی است که براساس مشکلی که برای سالمند پیش می‌آید، برای آن در نظر می‌گیرند و سالمند را بستری می‌کنند. ولی ما نیاز به خدمات بیشتری در بیمارستان‌ها داریم. نیاز به بخش‌های تخصصی سالمندان در بیمارستان‌ها داریم. نیاز به کلینیک‌های تخصصی سالمندان داریم که در واقع به مشکلات سالمندان به‌صورت ویژه نگاه کنند و برای آنها برنامه‌ریزی کنند.»

او با اشاره به خدمات بیمه‌ای به عنوان معضل مهم دیگر سالمندان می‌گوید: «از نظر خدمات بیمه‌ای باید تمام گروه‌های سنی تحت‌پوشش بیمه‌ای قرار بگیرند. سالمندان ما خیلی نیازمندتر هستند و باید خدماتی که دریافت می‌کنند، کاملا تحت‌پوشش بیمه‌ها باشد که ما در حال حاضر از این لحاظ خیلی ضعف داریم. خدمات در منزل تحت‌پوشش بیمه نیست. خیلی از سالمندان ما مشکل دارند که باید خدمت را در منزل بگیرند، اما سازوکار مناسبی برای آن دیده نشده است.»

خانه سالمندان راه حل نیست

طاهری با بیان این‌که سپردن سالمندان به خانه سالمندان، راه‌حل مشکل آنها نیست، می‌گوید: «از طرف وزارت بهداشت نظارتی بر بخش سلامت خیلی از خانه سالمندانی که ارائه خدمت می‌دهند، نیست. این می‌تواند در ارائه خدمت به سالمندان مشکل‌ساز باشد. امیدواریم که با تعامل همه سازمان‌ها و ارگان‌ها بتوانیم برای ارائه خدمت به این قشر آسیب‌پذیر سطح خدمات خود را ارتقا دهیم.»

رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت همچنین درباره استفاده سالمندان از تن‌پوش‌های مختلف می‌گوید: «تا آنجا که می‌توان باید سعی کرد کنترل ادرار و مدفوع سالمندان را حفظ کرد. خیلی از افراد هستند که ممکن است از تن‌پوش‌هایی استفاده کنند که بخواهند مشکلات ادراری خود را برطرف کنند. برای حضور در جمع و برای این‌که بخواهند وارد خیابان شوند و در جایی حضور پیدا کنند، ممکن است سرویس‌های اجتماعی عمومی یا نوع فرنگی سرویس‌های بهداشتی عمومی در اختیار سالمندان قرار نگیرد. استفاده از سرویس بهداشتی معمولی برای سالمندان که مشکل آرتروز مفاصل دارند و نمی‌توانند از آن استفاده کنند، مشکل‌آفرین است. این باعث می‌شود که از یکسری تن‌پوش‌ها استفاده کنند که اگر مشکل عدم کنترل ادرار دارند، بتوانند مشکل را کنترل کنند.» او توصیه می‌کند: توصیه ما این است تا آنجا که امکان دارد، توسط داروها و ورزش‌های خاص مخصوص کف لگن و تکنیک‌هایی که وجود دارد، بتوانند این توانمندی را برای خود حفظ کنند و تا آنجا که امکان دارد از این تن‌پوش‌ها کمتر استفاده کنند، مگر در مواقع ضروری.

مشکل شنوایی جان سالمندان را تهدید می‌کند

سن که بالا می‌رود، افراد با مشکلات و بیماری‌های مختلفی دست و پنجه نرم می‌کنند و در صورتی که درمان‌های لازم را دریافت نکنند، زندگی آنها با خطر مواجه می‌شود. مطالعات اخیر نشان می‌دهد سالمندان که از اختلالات شنوایی رنج می‌برند در مقایسه با سالمندانی که شنوایی مطلوبی دارند، بیشتر در معرض خطر مرگ قرار دارند. هنوز علت اصلی این ارتباط مشخص نشده، ولی محققان بر این باورند که هر چه اختلال و کاهش شنوایی در این افراد شدیدتر باشد، خطر مرگ و میر در آنها بالاتر است.

به گفته محققان مرکز پزشکی دانشگاه جانز هاپکینز، دوسوم افراد بالغ بالای 70 سال اختلال شنوایی را تجربه می‌کنند. آنها حدود 1666 فرد بالغ را مورد مطالعه قرار دادند و دریافتند افرادی که اختلال شنوایی متوسط تا شدید دارند، نسبت به افراد عادی 54 درصد بیشتر در معرض خطر مرگ هستند. اختلال شنوایی خفیف تنها 27 درصد خطر مرگ را افزایش می‌دهد. متغیرهایی چون جنسیت، نژاد، آموزش، آگاهی و عوامل پرخطر ابتلا به بیماری‌های قلبی مثل سکته، سیگار کشیدن، دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی، خطر مرگ را بالاتر می‌برد. با احتساب این عوامل، افرادی که اختلال شنوایی متوسط یا شدید داشتند، 39درصد بیشتر از افراد عادی در معرض مرگ بودند. این خطر در مبتلایان به اختلال خفیف شنوایی به 21 درصد می‌رسد.

سالمندانی که از کم‌شنوایی و اختلال شنوایی رنج می‌برند، معمولا در ارتباطات خود نیز دچار مشکل می‌شوند و از جامعه طرد می‌شوند که به مرور روی سلامت آنها تأثیر منفی می‌گذارد. اما درمان این اختلالات به‌طور قابل‌توجهی خطر مرگ و میر را کاهش می‌دهد و ارتباط اجتماعی آنها را بهبود می‌بخشد.

فرحناز احمدی
منبع: reuters