ایران در راه ارتقای استاندارد

امسال در شرایطی روز جهانی استاندارد را برگزار می‌کنیم که با نودمین سال تصویب قانون اوزان و مقیاس‌ها در مجلسین وقت در سال 1304 و پنجاه و پنجمین سال تأسیس موسسه استاندارد با بهره‌گیری از همان قانون مقارن شده است.

جامعه استاندارد ایران در حالی به استقبال روز جهانی استاندارد در سال 2015 خواهد رفت که نودمین سالگرد تاسیس این نهاد تاثیرگذار ملی را نیز گرامی می‌دارد.

چالش‌های فراروی صنایع به مدد توسعه فناوری‌های نوین و اشاعه دستاوردهای علمی در حال کاهش است. لیکن توزیع نابرابر فناوری و آخرین یافته‌های علمی در جهان به‌وضوح نشان‌دهنده فاصله میان کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه است. راه برون‌رفت از این وضعیت و فراهم آوردن شرایط عادلانه، مشارکت کشورهای در حال توسعه در فعالیت‌های علمی و فنی و دسترسی آنان به آخرین ابزارهای فناوری اطلاعات فارغ از مباحث قومی، نژادی و ملی ضروری است. از این رو، پیشگامی سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان بین‌المللی استاندارد (ایزو) بسیار با اهمیت است.

استانداردهای بین‌المللی نتیجه اجماع مبتنی بر یافته‌های علمی و فنی محققان در حوزه‌های گوناگون صنایع و خدمات است که می‌تواند کشورهای در حال توسعه را در مسیر صحیح به سوی پیشرفت هدایت کند. مفهوم شعار روز جهانی استاندارد 2015 «استانداردها ـ زبان مشترک جهان» به صراحت نشانگر مسیری به سوی انسجام، هماهنگی و یکدستی می‌باشد، جوهری که در ذات وجودی استانداردها نهفته است.

سازمان ملی استاندارد ایران با 55 سال سابقه عضویت در سازمان ایزو و مشارکت فعال در بیش از 300 کمیته فنی ایزو، مصمم است تا میزان مشارکت خود در تدوین استانداردهای بین‌المللی را ارتقا دهد و تجربیات و توانمندی‌های علمی و فنی خود را با دیگر کشورهای عضو با تاکید بر حفظ همکاری‌های مستمر با ایزو در جهت تحقق اهداف راهبردی دوجانبه به اشتراک گذارد. سازمان ملی استاندارد در حال حاضر از جایگاه مقبولی برخوردار است. به‌گونه‌ای که در دولت تدبیر و امید در دو سال اخیر، جایگاه سازمان بین 163 کشور عضو ایزو از 31 به 27 ارتقا یافته است که این امر ناشی از کوشش حداکثری برای رعایت نظامات بین‌المللی و افزایش اثربخشی نظامات استاندارد ملی به گستره بین‌المللی است. در این راستا کسب نقش بین‌المللی هماهنگ‌کننده کمیته منطقه‌ای خاور نزدیک کدکس (استانداردهای غذایی و کشاورزی) به مدت دو سال قابل ذکر است که استاندارد ایران باید نقش رهبری در پیشبرد برنامه استراتژیک میان‌مدت منطقه‌ای در تدوین استانداردها را ایفا کند. همچنین ایفای نقش جدی سازمان در موسسه استانداردسازی و اندازه‌شناسی کشورهای اسلامی (SMIIC) در رابطه با تدوین استانداردهای حلال باعث می‌شود جمهوری اسلامی ایران از این طریق بتواند نقش موثری در تجارت حلال بازی کند که به عنوان نمونه موفق فعالیت بین‌المللی مطرح است. در همین حال یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌شود برای ارتقای جایگاه این سازمان متصور بود، ارتقای نهاد اعتباردهی سازمان به عنوان «مرکز تأئید صلاحیت» است که در دوران پساتحریم، جمهوری اسلامی ایران نیز بتواند شعار سال‌های گذشته سازمان ایزو که «یک استاندارد، یک آزمون قابل قبول در همه جا» را تحقق بخشد و این علاوه بر همه تبعات مثبت، به کاهش هزینه‌های آزمون و بازرسی برای واحدهای تولیدی منجر شده و در حقیقت به تسهیل تجاری و توسعه اقتصادی کشور کمک به سزایی می‌کند.

با این وجود، سازمان ملی استاندارد ایران علاوه بر موارد یاد شده، باید وظایف حاکمیتی، نظارتی و فرابخشی خود در امر تولیدات داخل و صادرات و واردات براساس قانون خود و دیگر اسناد بالادستی به ویژه دستور رهبر معظم انقلاب در بند 24 سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مبنی بر «توسعه پوشش استاندارد تمامی محصولات داخلی و ترویج آن» (با این تعریف که محصول یعنی کالا و خدمت) و قوانین برنامه‌ها به‌ویژه برنامه پنجم، باید اثربخشی خود را به‌منصه ظهور بگذارد و در برنامه ششم هم باتوجه به بند 30 سیاست‌های کلی برنامه ششم و اهداف دولت به ارتقای جایگاه و نظام استانداردسازی کشور بیشتر توجه شود.

نیره پیروزبخت

رئیس سازمان ملی استاندارد