کندوان از جمعیت خالی می‌شود

کندوان یکی از سه روستا شگفت‌انگیز جهان است که فقط دو نمونه از آن در آمریکای شمالی و ترکیه وجود دارد؛ اما معماری روستای کندوان از یک سو و جاری بودن زندگی مردم در قالب بافت قدیمی آن از دیگر سو آن را در جهان یک استثنا و نسبت به دو رقیب خود بی‌همتا کرده است، زیرا هم‌اکنون کسی در کاپادوکیه ترکیه و داکوتای آمریکا زندگی نمی‌کند.

خانه‌های این روستا مانند کندوی عسل در دل کوه کنده شده‌ و جالب اینجاست که عسل یکی از مهم‌ترین محصولات این روستاست. پناهگاه‌های اولیه در دل سنگ‌های روستای کندوان به صورت غار درست شده و بعدها مردم برای راحتی خود در داخل این سنگ‌های آتشفشانی جاهایی مثل اتاق خواب و انباری نیز تعبیه کرده‌اند.با وجود بی‌همتا بودن کندوان، این منطقه هنوز نتوانسته مطابق با ظرفیت عظیم خود گردشگر جذب کند، زیرا به گفته شهردار سهند سالانه حدود دو میلیون نفر مسافر از این دهکده بازدید می‌کنند، درحالی که این رقم در مقایسه با 12 میلیون گردشگری که سالانه از دهکده دولومیت ایتالیا که مشابه کندوان است، دیدن می‌کنند، رقم ناچیزی است.

بهرام روشنی نبود زیرساخت‌های مهم گردشگری در کندوان را نسبت به دهکده دولومیت که دارای زیرساخت‌های مهمی همچون فرودگاه‌ها، هتل‌ها و دیگر امکانات رفاهی است، دلیل استقبال کمتر گردشگران از کندوان می‌داند و یادآور می‌شود: با توجه به امکانات موجود در کندوان به نظر می‌رسد که حضور همین میزان گردشگر به این روستای تاریخی منطقی باشد.

البته نبود زیرساخت‌های گردشگری تنها مشکل کندوان که اکنون مقدمات تهیه پرونده ثبت جهانی خود را طی می‌کند، نیست، بلکه ساخت و سازهای آجری غیرمجاز نیز چهره زیبای دهکده را مخدوش کرده است. این امر گرچه واکنش و مخالفت میراث فرهنگی را به دنبال داشته، به طوری که درصدد تخریب این واحدها برآمده است، از دیگر سو نارضایتی ساکنان را نیز در پی داشته است.پری، روستایی اهل کندوان که مغازه‌دار است و همه چیز هم در مغازه‌اش می‌فروشد؛ درباره رضایت از زندگی در کندوان به فارس می‌گوید: راضی هستیم، ولی گاز نداریم و یک بشکه را که بخواهیم پر کنیم 40 هزار تومان پول می‌خواهد و اگر در سرما مصرف کنیم، دو سه روز بیشتر دوام نمی‌آورد و یک کپسول برای یک روز هم 8000 تومان پول می‌خواهد.

شوهرش اکبر هم که زنبوردار است، درباره اوضاع زندگی و کسب کار در کندوان می‌گوید: زندگی بد نیست، می‌گذرد، اما بچه مدرسه‌ای‌ها مدرسه و معلم ندارند و مجبور شدم دختر و پسرم را در مدارس اسکو ثبت‌نام کنم و پول سرویس‌ بدهم.

وی می‌افزاید: نبود مدرسه موجب شده است کسانی که بچه مدرسه‌ای دارند بتدریج از این روستا کوچ ‌کنند. از سوی دیگر میراث فرهنگی هم اجازه نمی‌دهد اینجا خانه درست کنیم و چون فرزندانمان پس از تشکیل زندگی نمی‌توانند جایی برای زندگی پیدا کنند مجبور به کوچ می‌شوند.

اکبر با بیان این‌که اگر امکانات تا این حد باشد، ما هم مجبور به کوچ خواهیم شد، تصریح می‌کند: گرچه اینجا یک دهکده توریستی است، اما گردشگران فقط در سه ماه تابستان به کندوان می‌آیند و پس از اتمام تابستان همه به خانه‌هایشان بازمی‌گردند و ما را در سرمای غیر قابل تحمل زمستان کندوان تنها می‌گذارند.

مهاجرت 40 خانواده از سال گذشته تاکنون

وی با اشاره به این‌که امسال 20 خانواده کوچ کردند و 20 خانواده هم سال گذشته کوچ کرده بودند، می‌گوید: مردم اگر آسایش و امکانات داشته باشند چرا باید کوچ کنند، در سال‌های گذشته تقریباً تمام روستاهای استان از نعمت گاز برخوردار شد، اما این دهکده توریستی هنوز گاز ندارد.عباس، دیگر ساکن کندوان که بستنی‌فروشی دارد هم در این‌باره می‌گوید: میراث فرهنگی امسال از 40 نفر از مردم دهکده شکایت کرده و برایشان حکم تخریب گرفته است؛ ساخت و ساز جدید در اینجا با حکم تخریب و حتی سه ماه زندان تعزیری مواجه می‌شود.عضو شورای روستای کندوان نیز که رستورانی در روستا دایر کرده است و البته باید رستورانش را تعطیل کند، می‌گوید: میراث فرهنگی اجازه نمی‌دهد در این جا ساخت و سازی صورت گیرد و چون ساخت و ساز ممنوع است، سرریز جمعیت از اینجا کوچ می‌کند. بقیه مردم هم که بچه مدرسه‌ای دارند به دلیل نبود مدرسه مجبور به کوچ می‌شوند.

قربان کیانی می‌افزاید: من بارها از میراث فرهنگی خواسته‌ام طرح مورد نظرش را ارائه کند تا غذاخوری را براساس آن دایر کنم، ولی ده سال است از این کار شانه خالی می‌کند. میراث فرهنگی باید طرح کلی دهکده را ارائه دهد تا اهالی طبق آن به ساخت و ساز مجاز بپردازند. این سازمان هیچ طرحی ارائه نمی‌دهد و ما هم به دلیل نبود امکانات مناسب، شرمنده مسافران و گردشگران می‌شویم.وی با بیان این‌که اینجا جای خوبی برای زندگی است؛ به شرط این‌که زیرساخت‌هایش را فراهم کنند، تصریح می‌کند: کندوان 650 نفر جمعیت دارد و برای سرریز جمعیت جا نیست؛ بنده هم که این رستوران را دایر کرده‌ام تا به مردم خدمت کنم میراث فرهنگی شکایت کرده و اجازه کار نمی‌دهد. مغازه‌هایی هم که با ایرانیت درست شده‌، همگی غیرمجاز است و میراث فرهنگی از صاحبان آنها شکایت کرده است.کیانی خاطرنشان می‌کند: مسئولان معتقدند چون اینجا توریستی است نباید به بافت آن لطمه‌ای وارد شود. قول داده‌اند شهرکی احداث کرده و تحویل مردم دهند، اما پس از گذشت سال‌ها به وعده‌های خود عمل نکرده‌اند. این‌که باید بافت تاریخی دهکده حفظ شود منطقی است، ولی قبل از آن باید جایی برای سکونت مردم در نظر بگیرند.

احداث روستای جدید برای سرریز جمعیت

در همین حال مدیر پایگاه پژوهشی کندوان مهاجرت روستاییان از کندوان را تکذیب می‌کند و در گفت‌و‌گو با جام‌جم می‌افزاید: کسانی که گفته می‌شود از این روستا مهاجرت کرده‌اند، افرادی هستند که به‌صورت موقت در این روستا سکونت دارند و تابستان‌ها برای کار و بهره بردن از ظرفیت گردشگری روستا در آن حضور می‌یابند.علیرضا قوچی در عین حال یادآور می‌شود: برای کسانی که مسکن ندارند یا واحدهای مسکونی غیرمجاز آنها مشمول حکم تخریب شده است، روستایی در فاصله 500 متری کندوان در حال احداث است تا سرریز جمعیت به آن منتقل شود.به گفته وی، اکنون حدود دو تا سه بلوک این روستای تازه تاسیس در حال احداث است و امیدواریم تا پایان سال 94 کار ساخت تمام روستا به پایان رسیده و آن را در اختیار متقاضیان قرار دهیم.وی با بیان این‌که این روستا 170 خانوار و 700 نفر جمعیت ثابت دارد، می‌افزاید: این جمعیت حتی در تابستان به 220 خانوار نیز افزایش می‌یابد.

قوچی با تاکید بر این‌که کندوان امکانات خوبی مثل آب، برق، تلفن و اینترنت دارد، درباره نبود گاز و مدرسه در روستا می‌گوید: بردن گاز شهری به روستا درست نیست، زیرا آلاینده‌های آن موجب تخریب سنگ‌های آهکی می‌شود، اما این کمبود با تحویل گاز کپسولی و نفت به صورت یارانه‌ای به مردم جبران می‌شود. نبود دبیرستان در روستا نیز به آموزش و پروش و سیستم جمعیتی آنها مربوط است و در این زمینه کاری از دست ما برنمی‌آید.

مدیر پایگاه پژوهشی کندوان یادآور می‌شود: با وجود این، اقدامات خوبی در کندوان در جهت تامین رفاه ساکنان و جذب گردشگران انجام شده، به طوری که گردشگر ورودی به این روستا که در تعطیلات نوروز سال 89، 12هزار و 500 نفر بوده، امسال به 350 هزار نفر افزایش یافته است.فرماندار اسکو نیز ثبت ملی شدن کندوان و در آستانه ثبت جهانی بودن این دهکده را دلیل صادر نشدن مجوز ساخت و ساز عنوان می‌کند و می‌گوید: طی 15 سال گذشته از طرف دولت طرح‌هایی به شکل رسمی در کندوان آغاز شده است تا این دهکده را برای ثبت در یونسکو آماده کند.

مرتضی علیخانی با اشاره به تدوین طرح جامع کندوان توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان می‌افزاید: انتظار می‌رود این طرح نیمه دوم سال 93 از طرف میراث فرهنگی و معاونت عمرانی استانداری ابلاغ شود تا شاهد تحولات بزرگی در این دهکده باشیم.

وی تصریح می‌کند: در چارچوب طرح مذکور زیرساخت‌های لازم را برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در کندوان فراهم خواهیم آورد و با توجه به ظرفیت‌هایی که وجود دارد لازم است مردم در بخش توسعه طرح‌های گردشگری بیشتر مشارکت داشته باشند تا صنعت گردشگری ما نیز از حالت رکود خارج شود.

فرماندار اسکو با بیان این‌که روزانه نزدیک به 8000 نفر از کندوان بازدید می‌کنند و هر روز شاهد افزایش تعداد و تنوع مسافران هستیم، یادآور می‌شود: در شهرستان اسکو دو هتل وجود دارد که جوابگوی نیاز مهمانان نیست؛ در سه ماه نخست سال ظرفیت تمام هتل‌ها و مسافرخانه‌ها تکمیل می‌شود.

وی خاطرنشان می‌کند: در طرح جامع کندوان احداث یک هتل توسط بخش خصوصی پیش‌بینی شده است، اما این طرح هنوز ابلاغ نشده و بخش خصوصی هم ورود نکرده؛ زیرا برای ورود بخش خصوصی به عرصه‌های سرمایه‌گذاری باید زیرساخت‌های عمومی و مطمئن فراهم شود.