نخستین گام برای حل مشکل سیاسی عراق

نمایندگان پارلمان جدید عراق به سلیم الجبوری وابسته به گروه‌های سیاسی اهل سنت به‌عنوان رئیس، حیدرالعبادی وابسته به اتحاد ملی شیعیان به‌عنوان معاون اول و آرام شیخ محمد، وابسته به حزب گوران کردستان عراق به‌عنوان معاون دوم مجلس رای دادند. سلیم الجبوری کم‌سن و سال‌ترین رئیس پارلمان عراق در تاریخ سیاسی این کشوربه شمار می‌رود و براساس توافقات سیاسی میان گروه‌های عراقی به این پست دست یافت.

با انتخاب رئیس مجلس عملا نخستین گام برای حل مشکل انتخاب روسای سه‌گانه این کشور برداشته شد. الجبوری پس ازانتخاب از نامزدهای ریاست جمهوری خواست ظرف سه روز (چهارشنبه تا جمعه) نامزدی خود را رسما به مجلس اعلام کنند تا نمایندگان پارلمان در جلسه روز چهارشنبه هفته آینده، یکی از آنها را با بیشترین رای برای ریاست جمهوری معرفی نمایند.

هرچند نامزد شدن برای پست ریاست جمهوری، مشروط به قوانین خاصی نیست، اما به نظر می‌رسد، توافقات سیاسی همچنان عامل اصلی معرفی رئیس‌جمهور جدید باشد. در فهرست اتحاد ملی و اهل سنت پست ریاست جمهوری به کردها واگذار و از آن حمایت می‌شود.

براساس توافقات اولیه میان احزاب کردستان دردو دوره گذشته پست ریاست جمهوری در اختیار حزب اتحادیه میهنی کردستان وابسته به جلال طالبانی بود. به نظر می‌رسد، این حزب برهم صالح و نجم‌الدین کریم را برای این پست نامزد کرده که البته شانس برهم صالح بیشتر است.

براساس قانون اساسی عراق با انتخاب رئیس جمهور، یک ماه فرصت وجود دارد تا بزرگ‌ترین فراکسیون مجلس نامزد خود برای پست نخست وزیری را به رئیس‌جمهور منتخب معرفی کند که البته این پست از آن ائتلاف برتر یعنی اتحاد ملی است. با این حال اختلاف در این ائتلاف برای انتخاب نخست‌وزیرجدید همچنان ادامه دارد.

فهرست دولت قانون وابسته به نوری مالکی، پست نخست‌وزیری را حق مسلم خود و مالکی را تنها نامزد این فهرست می‌داند. به نظر می‌رسد، دیگر احزاب اتحاد ملی با واگذاری پست نخست‌وزیری به دولت قانون اعتراضی نداشته باشند، اما برخی با روی کار آمدن مجدد مالکی مخالفند.

این اختلاف میان گروه‌های اتحاد ملی هنوز حل نشده است و به زمان بیشتری نیاز دارد. بویژه این‌که مالکی معتقد است: تغییر وی در شرایط کنونی، به نفع احزاب مخالف روند سیاسی و گروه‌های تروریستی است و به تضعیف روحیه نیروهایی منجر خواهد شد که مقابل تروریست‌ها ایستاده‌اند.

همزمان جریان صدر تهدید کرده است در صورت اصرار دولت قانون برمعرفی مالکی، آنها نیزاحمد چلبی را به‌عنوان نامزد خود برای نخست‌وزیری معرفی خواهند کرد.

اختلافات در میان شکل‌دهندگان این اتحاد که در دو دوره گذشته با قاطعیت نامزد نخست‌وزیری را معرفی کردند، می‌تواند به تضعیف آن درعرصه تصمیم‌گیری‌های جدی سیاسی در عراق منجر شود.

فرصتی که اعراب اهل سنت و کردها با سوءاستفاده از آن، می‌توانند با مطرح کردن شروط برای نخست‌وزیر جدید قدرت تصمیم‌گیری وی را در آینده تضعیف کنند.

این رایزنی‌های سیاسی درحالی جریان دارد که به لحاظ تحولات امنیتی گفته می‌شود نیروهای نظامی و مردمی عراق در ادامه جنگ ارتش با تروریست‌ها گام‌های مهمی را در میدان‌های نبرد برداشته‌اند.

ارتش عراق موفق شد، برای نخستین باردر یک ماه گذشته وارد مناطق مختلف شهر تکریت شود و پرچم این کشور را بر فراز چند ساختمان مهم ازجمله استانداری، بیمارستان، کاخ‌های ریاست جمهوری و مراکز پلیس به اهتزاز درآورد. به نظر می‌رسد، ارتش عراق به‌دنبال برقراری ارتباط میان نقاطی است که از لحاظ استراتژیک اهمیت دارد و به این طریق فشاربر تروریست‌ها نیزافزایش می‌یابد. البته حضور و استقرار نظامیان عراقی در تکریت و سیطره کامل براین شهر با مشکلات امنیتی مواجه است و به گذشت زمان نیاز دارد.

پالایشگاه بیجی نیز که از اهمیت زیادی برای دو طرف برخوردار است همه روزه شاهد حملات شدید تروریست‌هاست، اما آنها در اشغال این پالایشگاه ناتوان بوده‌اند. اظهارات جدید اثیل النجیفی استاندار فراری موصل مبنی بر این‌که داعشی‌ها در دو ماه آینده استان موصل را ترک کرده و اداره این استان را به گروه تروریستی نقشبندی‌ها (بعثی‌های وابسته به عزت ابراهیم) واگذار خواهند کرد قابل تعمق است.

با بروزاختلافات میان تروریست‌های داعش و افسران بعثی تروریست‌ها 60 افسر بعثی را دستگیر کردند و به‌دنبال آن ترور تروریست‌های خارجی در موصل آغاز شد که روش بعثی‌ها در حذف طرف‌های مقابل است. با افزایش ترورها نگرانی و ناامنی در صفوف سرکرده‌های داعش بروز کرده به نحوی که استفاده از نقاب در شهر را برای افراد خود ممنوع کرده‌اند.

البته النجیفی به منابع خبری خود و این‌که داعشی‌ها پس از موصل به کجا خواهند رفت اشاره نکرده است. در ضمن نباید فراموش کرد عراقی‌ها معتقدند اثیل النجیفی با همکاری حزب کرد بارزانی از عوامل توطئه اشغال موصل توسط داعشی‌ها بوده است.

علی ظریفی خامنه / رئیس دفتر نمایندگی صدا و سیما در عراق