مادر، کودک، لیونل مسی!

روزی که به پشت‌صحنه این برنامه در استودیوی شماره 13 ساختمان تولید سر زدم، موضوع برنامه در مورد صافی کف پا بود و یک مادر نگران از کارشناس برنامه درباره فرزند پسرش پرسید که یکساله است اما هنوز راه نمی‌رود؟ کارشناس برنامه هم با شوخ‌طبعی پاسخ داد: بچه شش ماهه را می‌آورند و می‌گویند چرا راه نیفتاده و من در جواب می‌گویم لیونل مسی که نیست!

***

مادر، کودک، تندرستی در ابتدای آغاز به کار خود،‌ نامش «کودک من» بود و با تهیه‌کنندگی مریم فیروزی روی آنتن می‌رفت اما حالا چند وقتی است که مادر، کودک، تندرستی نامیده می‌شود و دو ماه هم هست که تهیه‌کنندگی آن را عیسی بذری برعهده گرفته است. اما کماکان از شنبه تا پنجشنبه از ساعت 10 تا 11 صبح به صورت زنده از شبکه سلامت پخش می‌شود و روز بعد ساعت 21 تا 22 تکرار می‌شود.

***

تابلوی بالای در استودیو 13 ساختمان تولید روشن است و این یعنی برنامه مادر، کودک، تندرستی روی آنتن رفته و ما چند دقیقه‌ای دیر رسیده‌ایم. در را با احتیاط باز می‌کنیم. تهیه‌کننده و دستیارش به استقبالمان می‌آیند. مونیتورهای اتاق رژی هم کارشناس برنامه را نشان می‌دهند که در حال پاسخ دادن به پرسش یکی از مخاطبان است. یک مونیتور هم بالای همه تجهیزات اتاق رژی نصب شده که خروجی آنتن را به تصویر می‌کشد.

اتاق رژی یک راهروی کوچک است که با دیواره‌هایی از هم جدا شده و سه فضای مجزا را تشکیل داده است. یک اتاق کوچک هم در گوشه راهرو، تجهیزات فنی را در خود جای داده است.

در این فاصله، با تهیه‌کننده، عیسی بذری به بیرون از استودیو می‌رویم تا درباره مادر، کودک، تندرستی با او صحبتی داشته باشیم.

بذری که دومین تهیه‌کننده این برنامه است، می‌گوید: ضرورت این برنامه از زمان شکل‌گیری شبکه سلامت احساس شد. برای تحقق اهداف شبکه، گروهی آماده شد و طرح‌ریزی‌هایی در قالب یک برنامه انجام داد؛ برنامه‌ای که اطلاعات روز پزشکی و کاربردی را به مخاطبان منتقل کند تا همه مردم در همه نقاط کشور بتوانند با استفاده از این اطلاعات، سطح زندگی‌شان را ارتقا دهند.

او ادامه می‌دهد: همه اطلاعات پزشکی که برای یک مادر ضرورت دارد از طریق کارشناسان خبره در این برنامه ارائه می‌شود. مخاطبان هم طی تماس با برنامه، سوالاتشان را مطرح می‌کنند یا برای تکمیل فرآیند درمانشان از راهنمایی‌های کارشناسان خبره استفاده می‌کنند. پل ارتباطی ما در این برنامه، تلفن است و از لحظه‌ای که برنامه‌ شروع می‌شود تماس‌های تلفنی پشت سر هم ادامه دارد به طوری که یک تلفن قطع می‌شود، مخاطب دیگری پشت خط قرار دارد.

بذری می‌گوید: حجم سوالاتی که مخاطبان از ما می‌پرسند به قدری زیاد است که می‌تواند نشان‌دهنده مورد توجه بودن برنامه ما از سوی مخاطبان باشد. وقتی اطلاعات پزشکی در صداوسیما مطرح و با مخاطبان مواجه می‌شود، نشان می‌دهد که هم صداوسیما هنوز مورد وثوق مردم است و هم این‌که به دلایلی مثل گران بودن هزینه‌های درمان، مخاطبان به این سمت گرایش پیدا کرده‌اند. نقطه ثقلی که عامل گرایش مردم به این برنامه شده، اطمینان آنها به یک برنامه تخصصی از این دست است چون هیچ حاشیه دیگری ندارد.

این تهیه‌‌کننده به اثرات مسائل تربیتی در مادر، کودک و تندرستی آنها هم اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: برنامه‌ریزی کرده‌ایم که وله‌های گرافیکی درباره کمک مادر به فرزند، آموزش نحوه تربیت بچه مستقل و مسائل دیگری را که در قالب روان‌شناسی عمومی است در لابه‌لای برنامه جای دهیم. از آنجا که محوریت برنامه ما صرفا سلامت فیزیکی مادر و کودک نیست، سعی می‌کنیم به سلامت روانی او هم برسیم. اگرچه این مقوله در برنامه‌های دیگر شبکه سلامت وجود دارد و ما ورود زیادی به این مساله پیدا نمی‌کنیم.

بذری خاطرنشان می‌کند: موضوعات برنامه از قبل در یک تیم تخصصی مطرح و بررسی می‌شود و بعد از آن، از کارشناسانی که صلاحیتشان تائید شده، خبره باشند و حرفی برای گفتن داشته باشند برای حضور در برنامه دعوت می‌شود.

***

به داخل اتاق رژی که برمی‌گردیم، یک وله دیگر در حال پخش است؛ با شمارش معکوس از 10، 9، 8...، 3، 2 و 1 آنتن به استودیو شماره 13 برمی‌گردد. مخاطبی از مشهد پشت خط است اما به دلایل فنی، مدیر تصویربرداری از تصویربردار می‌خواهد زاویه دوربین را کمی جابه‌جا کند تا سیم سیاه‌رنگ در تصویر تلویزیونی دیده نشود؛ با کمی راهنمایی از اتاق رژی و پایین‌ و بالا کردن دوربین، مشکل سیم برطرف می‌شود؛ دوربین می‌چرخد و صحنه به حالت عادی برمی‌گردد.

مخاطب مشهدی هنوز پشت خط است؛ سوالی که از کارشناس برنامه دارد درباره پسر یکساله‌اش است که هنوز راه نمی‌رود. کارشناس برنامه با این پرسش با خوش‌مشربی برخورد می‌کند و می‌گوید که همه مادران نگران فرزندانشان هستند، اما راه نرفتن در این سن طبیعی است. او خاطره‌ای را از مادری بازگو می‌کند که از او پرسیده چرا نوزاد شش ماهه‌اش هنوز نمی‌تواند راه برود؛ دکتر رحیم‌نیا با خنده می‌گوید: مگر بچه شش ماهه در حد لیونل مسی‌ است که می‌خواهیم راه برود یا مثل آدم‌های بالغ راه برود؟!

بعد از این پرسش و پاسخ، ساعت اتاق رژی، 10 و 59 دقیقه و 59 ثانیه را نشان می‌دهد اما کارشناس هنوز به صحبت‌هایش ادامه می‌دهد؛ ظاهرا برنامه قرار نیست ساعت 11 تمام شود. حالا ساعت 11 و 1 دقیقه است که دستیار برنامه اعلام می‌کند یک تماس فوری از آستارا دارند؛ ظاهرا خانمی که همین امروز فرزندش از بیمارستان مرخص شده، سوالی از کارشناس برنامه دارد. تلفن وصل می‌شود اما مشکلی فنی، باعث قطع تماس می‌شود.

در اتاق رژی جنب‌و جوشی به پا می‌شود، با توجه به نزدیک بودن پایان برنامه و نیاز فوری مخاطب آستارایی، همه در اتاق کوچکی که تلفن در آن قرار دارد جمع می‌شوند. بعد از بررسی‌های فنی مشخص می‌شود ایراد از خط تلفن طرف مقابل است و ارتباط با کارشناس برنامه امکان‌پذیر نمی‌شود.

برنامه به لحظات پایانی‌اش نزدیک می‌شود که کارشناس فنی اعلام می‌کند مشکل از خرابی تلفن مخاطب آستارایی است و وقت کافی هم برای ادامه تماس وجود ندارد. با این حال، دستیار برنامه، سوال این بیننده را یادداشت می‌کند تا در فرصتی مناسب آن را با کارشناس برنامه مطرح کند.

حالا تلفن از آستارا کاملا منتفی است. وله پخش می‌شود و مجری در ساعت 11 و 11 دقیقه با بینندگان خداحافظی می‌کند.

روی یکی از صندلی‌ها می‌نشینم تا با مجری برنامه صحبت کنم. دکتر مهدی تیموری، کارشناس‌مجری این برنامه، ده سالی هست که در برنامه‌های سلامت سیما فعالیت دارد و چهار ماه هم هست که به طور ثابت اجرای این برنامه را برعهده دارد. البته مریم رحیمی، بابک حسن‌زاد و دکتر شهرام کجوری هم با او همکاری می‌کنند.

او می‌گوید: این برنامه یکی از برنامه‌هایی است که برای مخاطبان هدف، مادر و کودک طراحی شده؛ نکات خوب و بخش‌هایی در این برنامه مطرح می‌شود که از دغدغه‌های خانواده‌هاست مثلا همین بحث صافی کف پا از جمله مشکلاتی است که خیلی از مادران و پدران درگیر آن هستند. ما در این هفته هوش هیجانی، استفاده از بازی‌های رایانه‌ای را داشتیم و خوشحالم که به دغدغه‌های ذهنی خانواده‌ها در این برنامه پرداخته می‌شود. این مساله خیلی مهم است که از کارشناسان خبره برای پاسخ دادن به سوالات مخاطبان استفاده می‌شود.

تیموری که به عنوان یک پزشک، مجری ـ کارشناس برنامه است، در این‌باره می‌گوید: یکی از حسن‌هایی که مجریان تخصصی دارند این است که پرسش‌هایی که از مهمانان برنامه مطرح می‌کنم، پرسش‌هایی است که مردم از خود من هم می‌پرسند. این باعث می‌شود ما سوال‌هایی را که در ذهن مردم است بدانیم و راحت‌تر بتوانیم آنها را مطرح کنیم، چرا که باید پرسش‌هایی را طرح کنیم که از بطن جامعه برخاسته باشد نه این‌که خیلی تخصصی باشد.

او ادامه می‌دهد: من زمانی که برنامه را اجرا می‌کنم همیشه خودم را جای مخاطبی می‌گذارم که از یکی از روستاهای دورافتاده برنامه ما را می‌بیند، برای همین هم سعی می‌کنم با زبان ساده‌ای صحبت کنم حتی بیشتر اوقات از کارشناسان می‌خواهم تا جایی که امکانش وجود دارد از واژه‌های انگلیسی استفاده نکنند و اگر ممکن است کلمات فارسی عامه‌فهم به کار ببرند.

صحبت‌های تیموری به اینجا که می‌رسد متوجه می‌شویم همه عوامل، استودیو را ترک‌کرده‌اند؛ ما هم از استودیو 13 خارج می‌شویم.

رضوان اناری