احترام به مخاطب با تثبیت صدا

جولی فیونا رابرتز سال 1967 در خانواده‌ای تئاتری به دنیا آمد و رشد کرد. فعالیت بازیگری را از دهه 80 میلادی آغاز کرد و بتدریج مشهور شد. اولین فیلمی که از او در ایران دوبله شد «هوک» بود که جلال مقامی حدود 10 سال پیش آن را برای تلویزیون دوبله کرد و برای رابرتز، مینو غزنوی را برگزید. رابرتز در این فیلم نقش کوتاه و کم‌دیالوگ فرشته را بازی کرده و صدای غزنوی کاملا مناسب اوست. پس از این فیلم، بتدریج تعدادی دیگر از آثار این بازیگر هم در شبکه نمایش‌خانگی و هم در تلویزیون دوبله و نمایش داده شد و در بیشتر آنها زهره شکوفنده به جای وی گویندگی کرد. چهره رابرتز معمولی و تنها ویژگی آن، دهان نسبتا بزرگ است و باید صدایی برای وی انتخاب شود که این صورت و دهان را پر کند. صدای شکوفنده بیش از صدای هر گوینده دیگری با صورت و فرم دهان این بازیگر هماهنگ شده و دوبله‌هایی خوب را رقم زده است. رابرتز در فیلم‌های دوبله‌شده‌اش نقش‌های بظاهر متنوعی بازی کرده است؛‌ فرشته، دکتر جوان، دانشجو، دوست یک دزد، مامور سیا و... اما ویژگی مشترک بیشتر این نقش‌ها تلاش برای رهایی از یک مخمصه است.

صدای شکوفنده برای تمام این نقش‌ها مناسب است و او دست‌کم در 11 فیلم، آنها را گفته است: عروس فراری (در نقش زنی که از ازدواج وحشت دارد)، ناتینگ هیل (بازیگر سینما)، پرونده پلیکان (دانشجوی حقوق که درگیر ماجراهای سیاسی می‌شود)، 11 یار و 12 یار اوشن (معشوقه سابق سرکرده دزدان)، نامادری (زنی عکاس که می‌خواهد با یک وکیل ازدواج کند)، اعترافات یک ذهن خطرناک (مامور و آدمکش)، هوک (دوبله دوم)، دورویی (کارمند تندخو و زرنگ یک شرکت)، مکزیکی (دوست یک عضو مافیا) و کرم‌های شب‌تاب در باغ (مادر یک خانواده).

در دوبله تلویزیونی «مکزیکی» مدیر دوبلاژ به دلیل دسترسی‌نداشتن به شکوفنده، مریم رادپور را انتخاب کرد. صدای رادپور جزو صداهای خوب و باخاصیت دوبله است، اما مناسب چهره رابرتز با ویژگی‌های گفته‌شده نیست. در دوبله تلویزیونی (Flat liners) مدیردوبلاژ ـ‌ غلامعلی افشاریه ـ‌ با این استدلال که رابرتز در این فیلم جوان است، آشا محرابی را برای وی برگزید. صدای محرابی شکل جوان‌شده و کم‌قدرت صدای شکوفنده است و با این که برای شخصیت ریچل 23 ساله این فیلم مناسب است، اما صورت وی را پر نمی‌کند.

در دهه گذشته متاسفانه وضعیت دوبله بعضی بازیگران معروف، آشفته بوده و گویندگان متعددی به جای آنها صحبت کرده‌اند، اما معدود بازیگرانی هم بوده‌اند که صدای یک دوبلور برای آنها تثبیت شده است، از جمله جولیا رابرتز. به قول یکی از بزرگان، ثابت شدن صدا روی بازیگر به برقراری ارتباط حسی تماشاگر با دوبله کمک می‌کند و به مخاطب احترام می‌گذارد. امیدواریم مدیر دوبلاژها به این موضوع توجه کنند.