بم، با نخل هایی که زنده می مانند

نخل ها هنوز زنده اند سر سبزند، نفس می کشند... این درختان سبز تنومند زنده مانده اند تا یاد و خاطره آنانی را که سالیان متمادی آب حیات و خاک زندگانی را نثارشان کرده اند زنده نگه دارند.
کد خبر: ۴۱۰۵۱

بم که اکنون دیگر نشان چندانی از آن شکوه و عظمت 2500ساله با خود همراه ندارد با قلبی داغدار و نگاهی بی فروغ و خسته می خواهد نغمه حیات خود را دوباره ساز کند و بر شانه های تنومند نخلهای سبز کویری خویش دوباره استوار بایستد...
گرچه دمیدن نفس مسیحایی به تن تشنه این شهر و بازماندگان اندک آن بدون یک مدد و عزم جمعی و ملی امکانپذیر نیست و به نظر می رسد با وجود همه از خودگذشتگی ها، تلاشها و خواست هایی که تاکنون نثار شده است ، بار چندانی از نگاههای خسته و وجودهای درهم شکسته انسان هایی که در دشوارترین شرایط با این آزمون الهی دست و پنجه نرم می کنند، برداشته نشده و امید است که دریغ از دست رفتن شهری باستانی و نسلی که در آن زندگی می کردند به همت همه آنانی که متعهدانه کمر به خدمت بسته اند با نشانه های سازندگی جای خود را به سبزی و شکوه زندگی دوباره بدهد.
نخلستان هایی باشکوه و سبز بم همچنان چشم انتظار آبیاری و مراقبت هستند... در روزهای نخستین زلزله ، اوضاع به حدی وخیم بود که دیگر جایی برای اندیشیدن به نخلها وجود نداشت و در واقع این درختان استوار فراموش شدگان بزرگ زلزله بودند به گونه ای که سرمایه های ارزشمند این دیار کویری بیش از یک ماه به حال خود رها شدند.
زلزله ، حدود 75 میلیارد تومان به بخش کشاورزی شهرستان بم خسارت وارد کرد و اقدامات سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان پس از گذشت روزهای نخستین زلزله برای جبران این خسارات آغاز شد.
با این حال باتوجه به سرمازدگی آذرماه سال پیش در بم ، که در 50 سال گذشته بی سابقه بوده است ، (9 درجه زیر صفر) و به دنبال آن اثرات زیانبار زلزله ، صدمات قابل توجهی بخصوص به بخش مرکبات این شهرستان وارد آمده به گونه ای که امسال تولید چندانی نخواهد داشت ، ولی داستان خرمای مضافتی بم به گونه دیگری است...

بم به زراعتش زنده است
شهر باغی مسکونی بم به خرمای مضافتی اش مشهور است ؛ رقمی از خرما که به دلیل کیفیت بالا و رنگ و طعم خوب و خوش خوراکی اش مشهور است که البته این رقم خرما به صورت رطب است و با داشتن رطوبت به میزان 48 درصد، پس از برداشت به مراقبت فراوان در شرایط سردخانه ای نیاز دارد.
بعلاوه کنار تولید سالانه 120 هزار تن خرما با سطح زیر کشت 19200 هکتار در شهرستان بم ، مرکبات (پرتقال و نارنگی بمی) نیز از شهرت خاصی برخوردار بوده و این شهرستان قریب به سالانه 60 هزار تن مرکبات را نیز تولید می کرده است.
کنار این تولیدات کشاورزی ، یونجه بمی ، گندم آبی دوسمه نیز از تولیدات اصلی این شهرستان محسوب می شوند؛ بعلاوه فراموش نکنید بم با 62 هزار راس گاو و گوساله که از توانمندی ژنتیکی بالایی نیز برخوردارند، مقام اول را در تولید شیرخام در استان کرمان به عهده دارد. (تولید سالانه 437هزار و 17تن شیرخام).
مهندس غلامرضا شهبا، معاون فنی و اجرایی سازمان جهادکشاورزی شهرستان بم می گوید: قریب به 8000 هکتار از باغات نخل و نزدیک به 7000 هکتار از باغات مرکبات در منطقه زلزله زده قرار داشته است که با توجه به اقدامات صورت گرفته از قبیل گرده افشانی در نخلستان های بارور در مساحت 6400 هکتار و عملیات هرس ، حذف نخلهای فرسوده ، توزیع انواع کود شیمیایی و مبارزه با آفات در این نخلستان ها، امیدواریم افت چندانی را در تولید امسال محصول خرمای این شهرستان شاهد نباشیم.

درختانی که تا 100 سال بار می دهند
خرما، میوه ای بسیار قدیمی ، مقدس و جزو میوه های گرمسیری و گیاهی دو پایه است.
درخت خرما از 4 سالگی به بار می نشیند و باردهی آن تا 20 سالگی ادامه دارد. گرچه این درخت تا 100 سالگی هم بار می دهد، اما محصول آن در این سن اقتصادی نیست و به صرف باغداران است که نخیل پیر را از باغ خود حذف کنند.
گرده افشانی خرما نیز از 4 هزار سال پیش به صورت مصنوعی انجام می شده است. شاید بتوان گفت که این درخت اولین گیاهی بوده که بشر از طریق آن پی به جنسیت گیاهان برده است.
گرده افشانی در خرما از طریق باد و حشرات بخوبی صورت نمی گیرد، بلکه باید حتما به شیوه مصنوعی آنها را بارور کرد. برای این منظور گل آذین گل نر را جدا می کنند و آن را در مرکز درخت ماده قرار می دهند و اجازه می دهند طبیعت ، بقیه کار را خودش انجام دهد.
نخل کاران برای افزایش عملکرد، گل آذین نر را پیش از باز شدن جمع آوری و در اتاقی با دمای معمولی و خشک روی روزنامه پهن می کنند. این گل آذین ها با از دست دادن آب باز می شوند و گرده های آنها می ریزد.
باغداران ، این گرده ها را مستقیما روی درخت ماده می تکانند و آنها را بارور می کنند.

نخلهایی که تشنه هستند
مسلما آنچه مهمتر از بحث گرده افشانی و مراقبت های بعدی از درختان نخل تا رسیدن به مرحله چینش است ، مساله آبرسانی است ؛ چرا که در جریان زلزله 64 رشته از قنوات ، 50 حلقه چاه تامین آب کشاورزی و 554 کیلومتر از کانال های اصلی و فرعی آبرسانی تخریب شدند، به گونه ای که 30 رشته از قنوات به صورت 100 درصد و 34 رشته از آنها نیز تحت تاثیر زلزله بین 30 تا 100 درصد مسدود شدند.
مهندس غلامرضا گنجی صفار، معاون عمرانی و توسعه روستایی شهرستان بم در این ارتباط می گوید: کار آزادسازی 29 رشته از قنواتی که 100 درصد مسدود شده بودند، انجام شده است.
34 رشته از قنوات نیز که خساراتی بین 30 تا 70 درصد دیده بودند، بازسازی شده اند. کار لایروبی و آواربرداری 450 کیلومتر از کانال های اصلی و فرعی آبرسانی به باغهای خرما و مرکبات در سطح 8 هزار هکتار انجام شده است و همزمان ، عملیات آواربرداری و بازسازی 50 حلقه چاه آب کشاورزی و راه اندازی سیستم مکانیکی و برقی این چاهها به منظور تامین آب مورد نیاز کشاورزی انجام و تاکنون 42 حلقه از چاهها راه اندازی شده است.
در عین حال کار گرده افشانی درختان نخل در مساحت 6400 هکتار با کمک کشاورزان و باغدارانی که زنده مانده بودند، به وسیله جهاد کشاورزی بم و کرمان در اواسط اسفند ماه سال گذشته انجام شده است و مراحل آرایش یا هرس خوشه ، مبارزه با آفات و زنجره خرما، کودرسانی و هرس برگها نیز به دنبال آن انجام می گیرد.

کشاورزان داغدیده مقروض و نگران
کشاورزان بمی زنده اند تا نخلها زنده اند. این کشاورزان با چهره های آفتاب سوخته ، دلهای غمدار و چشمهای در انتظارشان نیازمند کمکند تا امید به فردا در وجودشان زنده بماند ؛ فردایی که با کمترین امکانات مالی و معنوی باید ساخته شود... مهندس بهزاد فیروزی که یکی از باغداران جیرفتی و بمی است درباره خرمای بم می گوید: خرمای مضافتی تنها رقمی است که در شهرستان بم کشت و کار می شده است.
این خرما بسرعت فاسد می شود و به همین دلیل هزینه صادرات آن بالاست زیرا باید به وسیله ماشین هایی که سردخانه دارند حمل و نقل شوند و کار بسته بندی و حمل و نقل آنها در شرایط خوبی انجام گیرد؛ بعلاوه هر ساله نسبت زیادی از خرماهای کشورمان به علت ضعف صنایع بسته بندی ، از دست می روند که خسارات زیادی به باغداران می زند.
از دلایل ضعف بسته بندی خرما نیز سرمایه گذاری نکردن در این بخش است ، کما این که بازار ایران هنوز حالت سنتی خود را حفظ کرده و مکانیزه نشده است.
خرده مالکی و وجود واسطه ها نیز از عوامل مهم دیگری است که سبب شده است خرمای ایران نتواند بخوبی به دنیا معرفی شود.
رضا کریمی ، یکی دیگر از کشاورزان نیز ادامه می دهد: برای گرده افشانی ، نیروهای جهاد کشاورزی کمک بسیاری به کشاورزان کرده اند، ولی با توجه به مسدود شدن قنات ها در جریان زلزله و کاهش ذخیره آبی شان ما همچنان مشکل کمبود آب داریم.
مشکل دیگر به سردخانه ها مربوط است. بیشتر سردخانه داران بدهکار هستند و قادر به رفع خسارات سردخانه های تخریب شده خود نیستند و حل این مساله تنها به مدد مسوولان جهاد کشاورزی استان ممکن است.
وی با اشاره به بالا بودن هزینه های برق در استان کرمان نسبت به استان های مجاور ادامه می دهد: متاسفانه صندوق بیمه هم در جبران خسارات وارد آمده به کشاورزان به طور 100 درصد به تعهدات خود عمل نکرده است.
کشاورزان قادر به بازپرداخت وامهایی که پیش از این گرفته اند، نیستند پس نمی توانند از وامهای جدید هم استفاده کنند.
بدون حمایت مالی دولت ، کشاورزی که قسمت عمده درآمدش را از دست داده است ، نمی تواند روی پای خود بایستد.
کشاورز دیگری هم می گوید: حتی اگر امسال محصولی نزدیک به سالهای گذشته هم داشته باشیم ، به علت پایین بودن قیمت خرما، نمی توانیم آن را در فاصله زمانی کوتاه بفروشیم و نگهداری خرما بیش از 9 ماه در سردخانه ها هم مستلزم پرداخت هزینه ای 2 برابر هزینه های معمول نگهداری است.
سخن آخر یک کشاورز داغدیده بمی را هم بشنوید: خداوند ما را مورد آزمون الهی قرار داد.
گله ای نیست. توقع ساخت یکساله بم را هم نداریم. تنها کمک می خواهیم تا نخلها زنده بمانند... تا بم زنده بماند.

پونه شیرازی
shirazi@jamejamdaily.net

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها