آغاز اجرای قانون جدید بازنشستگی

چالش چند ساله

افزایش سن بازنشستگی در صندوق‌های بیمه‌ای کشور از سال‌های گذشته و حتی پیش از تشکیل وزارت رفاه و تامین اجتماعی در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در فهرست اصلاحات در حال تدوین در مورد نظام‌های بازنشستگی کشور قرار داشته است.

مسوولان حوزه بازنشستگی و متولیان برنامه‌ریزی در این امر با حرکتی محتاطانه و با استناد به تجربیات کشورهای دیگر مبنی بر بازنگری هر‌چند سال یک بار در قوانین مرتبط با سن بازنشستگی، بر ضرورت افزایش سن بازنشستگی در کشور تاکید داشتند.

وجود اختلاف نظرهای موافق و مخالف در این زمینه موجب شد موضوع افزایش سن بازنشستگی مانند بسیاری از پیشنهادهایی از این دست در حد یک طرح بماند و مسوولان سازمان بازنشستگی و در راس آنها دولت تا زمان بررسی کارشناسی بیشتر برای رفع نقاط ابهام آن، از تصویب آن خودداری کنند.

در حالی که برخی کارشناسان اقتصادی و صاحبنظران حوزه بازنشستگی با در نظر گرفتن ساختار جوان جمعیت کشور معتقدند سن بازنشستگی در کشور باید کاهش پیدا کند تا فضا برای اشتغال جوانان باز شود و بحران بیکاری کاهش یابد، مسوولان سازمان بازنشستگی و در راس آن دولت، نگرشی کاملا متفاوت به این موضوع دارند.

آنها معتقدند؛ سن بازنشستگی در کشور نیازمند بازنگری مجدد است و البته این کار باید با تکیه بر سیاست افزایش سن بازنشستگی انجام شود، زیرا تعداد زیادی از جمعیت شاغل در حالی بازنشسته می‌شوند که هنوز توانایی انجام کار را دارند و باید از توان کاری، مهارت و تخصص حرفه‌ای آنها به‌صورت مناسب بهره برد. آنها در این زمینه یادآور می‌شوند که بسیاری از افرادی که به افتخار بازنشستگی نایل می‌شوند، برای تامین مخارج زندگی ناچارند به شیوه‌های دیگر و حتی مشاغل غیرمرتبط به کار و فعالیت ادامه دهند.

حذف شرط سنی

در حال حاضر شرایط بازنشستگی برای شاغلان تحت پوشش صندوق بازنشستگی کشوری داشتن حداقل 60 سال سن یا 30 سال سابقه خدمت است؛ در حالی که با ابلاغیه جدید دولت برای کارکنان مشاغل تخصصی، شرط سنی برای بازنشستگی حذف می‌شود.

مشاغل تخصصی در اولویت

اگرچه برخی ابهامات و اختلاف نظرها موجب شد دولت پیشنهاد افزایش سن بازنشستگی را برای بررسی بیشتر مسکوت نگه دارد، اما پس از مدت کوتاهی مجددا بحث افزایش سن بازنشستگی با رویکرد جدیدی تحت عنوان افزایش سن بازنشستگی مشاغل تخصصی از سوی دولت مطرح شد.

در واقع دولت این بار با تاکید بر ضرورت افزایش سن بازنشستگی برای کارکنان مشاغل تخصصی، سیاست بهره‌وری حداکثری از توان کاری نیروهای انسانی فعال در مشاغل تخصصی را پیش‌گرفت و با گنجاندن این ماده در قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 86، خود را برای اجرایی کردن این بند از قانون کاملا جدی نشان داد.

بر اساس بند الف ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری، شرایط بازنشستگی برای مشاغل نیمه تخصصی حداقل 30 سال سابقه کار و برای مشاغل تخصصی 35 سال سابقه کار با تحصیلات دانشگاهی کارشناسی ارشد و بالاتر در نظر گرفته شده است.

این درحالی است که پیش از گنجاندن ماده 103 در قانون مدیریت خدمات کشوری، سن بازنشستگی برای مشاغل تخصصی با تحصیلات کارشناسی ارشد وبالاتر 30 سال بود و این امر برای دستگاه‌های دولتی در یافتن نیروهای متخصص و حرفه‌ای مشکلات فراوانی ایجاد کرده بود.

بر اساس سیاست جدید دولت، از آنجا که نیروهای انسانی فعال در مشاغل تخصصی یک‌امتیازی برای جمعیت شاغل هر کشور محسوب می‌شوند و همچنین به این دلیل که کشور همواره در بحث نیروی انسانی متخصص و حرفه‌ای فعال با کمبود مواجه است، افزایش سن بازنشستگی کارکنان مشاغل تخصصی می‌تواند نقش موثری در افزایش بهره‌وری جمعیت شاغل متخصص کشور ایفا کند.

اما مشکل این است که براساس این قانون پاداش پایان خدمت کارمندان که با 35 سال سابقه کار بازنشسته می‌شوند باید بر مبنای 30 سال سابقه کار محاسبه شود که این مساله قطعا به نفع کارکنان مشاغل تخصصی که با 35 سال سابقه بازنشسته می‌شوند، نیست.

پیش‌بینی می‌شود، در این شرایط بسیاری از مشمولان این قانون، ترجیح دهند به‌جای 35 سال با همان 30 سال خدمت، خود را بازنشسته کنند.

تاخیر دوساله

پرسش اینجاست که چرا با وجود این‌که در ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 86 به صراحت سن بازنشستگی برای مشاغل تخصصی 35 سال عنوان شده، دولت پس از گذشت 2 سال این قانون را برای اجرا به دستگاه‌های دولتی ابلاغ کرده است؟

سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با «جام‌جم» در خصوص دلیل تاخیر سه ساله در اجرای مصوبه مذکور می‌گوید: دولت برای اجرای برخی مواد مندرج در قانون مدیریت خدمات کشوری از مجلس زمان مشخصی را مهلت گرفته بود که قانون مذکور نیز از این موارد بوده است.

جواد زمانی ادامه می‌دهد: دولت برای اجرای قانون هماهنگی حقوق بازنشستگان نیز از مجلس مهلت گرفته بود، اما چندی پیش در حالی که هنوز این مهلت به اتمام نرسیده بود، اجرای آن را آغاز کرد.

زمانی دراین باره که آیا اجرای قانون افزایش سن بازنشستگی مشاغل تخصصی به نفع کشور خواهد بود نیز معتقد است: از آنجا که جایگزینی نیروهای متخصص و حرفه‌ای با سختی همراه است به نظر می‌رسد اگر اجرای این قانون موجب بهره‌مندی بیشتر کشور از توان نیروهای متخصص، حرفه‌ای و با تجربه شود تا زمانی که بتوان جایگزین مناسبی برای آنها پیدا کرد، مفید خواهد بود.

در مجموع به نظر می‌رسد دولت این بار مصمم‌تر از گذشته از پیشنهاد جدید خود مبنی بر‌افزایش سن بازنشستگی مشاغل تخصصی حمایت کرده است تا به این ترتیب با تصویب و اجرای این طرح، اولین گام در جهت تحقق پیشنهاد افزایش سن بازنشستگی در کشور برداشته شود.

برای یافتن پاسخ این پرسش و اطلاع از جزئیات ابلاغیه دولت تلاش کردیم با مسوولان سازمان بازنشستگی گفتگویی کوتاه صورت دهیم که متاسفانه این بار نیز همچون دفعات گذشته به دلیل همکاری نکردن مسوولان روابط عمومی این سازمان، امکان مصاحبه فراهم نشد.

پوران محمدی