گنجینه کلما کره؛ افتخارایران در موزه های جهان

از عصر طلایی اساطیر و حماسه‌ها به دوران معاصر که کوچ کنیم، پرافتخاری لرستان را در «بشکوهی دفاع مقدس» نیک به خاطر داریم.

اما چه شده که «مهد تمدن انسان، یکی از نخستین سکونتگاه‌های انسان در زمین خدا که به خاطر مواهب طبیعی‌اش نه‌تنها پناهگاه بلکه شکفتن ‌گاه تمدن و فرهنگ و علم بوده است؛ چنین از مدار خودش خارج شده است و جدا از خورشید طلایی رشد و رونق؟!

با کشف غار «کلما کره» بخشی مهم از تاریخ اواخر مادها و اوایل هخامنشی‌ها را (که حتی اسم‌شان در شاهنامه هم برده نشده و این‌قدر از یاد روزگاران فراموش مانده‌اند)‌ در بازار سیاه سوداگری به غارتگران تاریخ جهان، ایران و لرستان دیدیم و سوختیم! چرا آن آثار را که افتخار بزرگ دیگری برای منطقه رومشکان و لرستان است در کشور خودمان جمع‌ نمی‌آوریم و نیامدیم یا به عبارتی برنامه‌ای نیست که به خود دولت سپرده (فروخته)‌ شود.

آری با اندوه! از «شکستن طلسم» غار عجیب «کلما کره» می‌گوییم؛ کل (نوعی بز کوهی با فتح اول)‌ ما (پناهگاه، ماوا)‌ کره (انجیر بدون بارآوری)‌. فقط اندوه نصیب ما شد و البته افتخاری که در جهان و موزه‌های خارج پراکنده و دور از وطن مانده است. اسم غار، گویای تجربه تلخ همه ما از تاریخ است. گنج‌های آشور و... ناگهان به باد رفت و ... واقعا این غار چونان اسمش نماد همان درختی است که بدون بارآوری واقعی و بدون ثمر‌دهی مطلوب برای پژوهشگران و باستان‌شناسان و ... فقط روزگار می‌گذراند و تاثیری را که باید می‌داشت، در تاریخ و جهان ندارد. اگرچه بخشی از آثار مکشوفه از این غار در موزه‌های لوور، متروپولیتن، بریتیش موزیوم و حتی قلعه فلک‌الافلاک می‌درخشند، اما این درخشش، تاریکی‌ها و ابهام‌های تاریخ را چنان که باید شفاف و روشن روایت نمی‌کند؛ آیا بایسته و شایسته آثار شگرف به ودیعت نهاده شده در این غار همین بود که به خاطر نقص قوانین حوزه میراث فرهنگی و ... قطعه قطعه و پراکنده و بی‌شناسنامه شود و تاریخ تاریکی و ابهام تاریخی، تکرار شود.

سال 1367 به صورت تصادفی، غار کلماکره توسط اهالی منطقه کشف شد و نفایس تاریخی آن گنج پادشاهی و آنچه که می‌توانست ابهام‌های تاریخ باستان را روشن سازد، به آنی از میان رفت چون قوانین موجود تا حد زیادی اعتماد را به اتهام تبدیل ...

غار، نخستین سکونتگاه انسان و آغازگر تاریخ مدون بشری است؛ بنا به آخرین پژوهش‌ها و دستاوردهای کاوشی، نقاشی‌‌های روی غارها، کهن‌ترین آثاری است که انسان اولیه از خود به یادگار گذاشته، این سکونتگاه‌های قدیمی مسلما آیینه گردان فرهنگ انسان‌های اولیه و نشانگر بینش و خلق و خوی آنهاست. در لرستان غارهای طبیعی فراوانی وجود دارد، اما هیچ‌کدام مانند «کلماکره» که در بخش رومشکان واقع است چنین داغدار خاطره‌هایش نیست.

غار اسرار

و اما «کلماکره» در 20 کیلومتری شمال باختری «پل دختر» واقع است و از جنبه‌های طبیعی و فرهنگی، در زمره غارهای با ارزش کشور است. «کلماکره» در یک منطقه باستانی، در ارتفاعات معروف به «مله کوه» و در یکی از دره باغ‌ها واقع شده است.

تالارها، حفره‌ها و شکاف‌های متعدد ایجاد شده در غار، فضایی اسرارآمیز به آن داده و بیننده را به تحسین و اعجاب‌ وامی دارد.

غار کلماکره از دیدگاه ارزش فرهنگی و باستان‌شناختی نیز غاری بااهمیت و باارزش محسوب می‌شود و از نظر آثار تمدن‌های باستانی نیز بسیار غنی است.

ارتفاعات «مله» از نظر تجمع و تعداد مراکز سکونتی انسان‌های پیشین و وجود تپه‌ها و محوطه‌های باستانی و تاریخی، غنایی فوق‌العاده دارد و در ادوار پیش از تاریخ و در دوره‌های تاریخی به ویژه ایلامی، پارتی و ساسانی رونق و اعتبار داشته است. در قسمت مدخل تالار و ورودی غار، آثار و بقایای حیوانی و انسانی به وفور دیده می‌شود که حاکی از سکونت گاه و بی‌گاه انسان‌ها در این غار است.

در حال حاضر غار فاقد راه‌های ورودی به نظر می‌آید و اجبارا باید از شیوه‌های کوهنوردی و سنگنوردی برای رسیدن به آن استفاده کرد. راه ورود به غار در گذشته‌ها آسان‌تر بوده که به نظر می‌رسد بر اثر فرسایش کوه و وقوع زلزله یا... رابطه آن با بیرون قطع شده است.