بازگشت ستاره ناآرام

فیفا در سال 2000 و به مناسبت پایان قرن بیستم اقدام به انتخاب بهترین فوتبالیست قرن گذشته کرد و مارادونا را همراه با په‌له برزیلی در صدر نشاند و عنوان برترین بازیکن قرن را به طور مشترک به آنها بخشید و کمتر کسی به صحت این انتخابات شک دارد. بدون شک اوج درخشش این چهره کوتاه‌قد اما ‌بسیار فنی، در جام جهانی 1986 مکزیک بود که او یک‌تنه آرژانتین را به عنوان قهرمانی رساند و با پای چپ سحر کننده و تکنیک خیره‌کننده‌اش سدهای بسیاری را از پیش رو برداشت و مهار ناپذیر ظاهر شد. همان داستان با ابعادی بسیار کمتر در جام جهانی 90 در خاک ایتالیا  تکرار شد، اما آرژانتینی‌ها با قبول شکست 1 بر صفر برابر آلمان در بازی فینال به نایب‌قهرمانی اکتفا کردند. خاطره همان سال‌ها و موفقیت‌های بزرگ است که خولیو گرون دونا، رئیس فدراسیون فوتبال آرژانتین را به تکرار همان زمان‌ها و تلاش برای تجدید حلقه‌های همان همکاری تشویق کرده است، زیرا وی اضافه بر نشاندن دیه‌گو در صندلی سرمربیگری تیم ملی آرژانتین پست مدیریت فنی این تیم را هم به دکتر کارلوس بیلاردو سپرده که سرمربی آرژانتین در سال‌های 86 تا 90 بود و روابط خوبی با مارادونا داشته و ستاره سرکش و ناآرام فوتبال آرژانتین همواره به او ارادت داشته است. مارادونا نیز بعد از انتصابش به عنوان سرمربی جدید آرژانتین براحتی به مسائل فوق اشاره و اعتراف کرده و گفته است: تجربه فراوان بیلاردو در مربیگری و اشراف او بر دنیای فوتبال، چیزی نیست که بتوان به آسانی چشم بر آن بست و من قطعا به حرف‌های او گوش فرا خواهم داد و به آن عمل خواهم کرد. خوشبختانه بین ایده‌های من و دکتر با گرون دونا تفاهم و تشابه برقرار است و جملگی یک چیز را می‌خواهیم.

او نمی‌دانست

با این حال در سایر حرف‌های مارادونا این نکته نیز مستتر و جالب توجه است که وی تا دقایقی پیش از برگزاری جلسه خود با گرون دونا و بیلاردو در محل فدراسیون فوتبال آرژانتین، نمی‌دانسته برای این پست انتخاب شده و فقط با شروع شدن جلسه و طی صحبت‌های دو مقام فوق متوجه گزینش خود شده است. هر چه هست او بازگرداندن روحیه و روند کاری و نگرش سال 1986 را به اردوی ملی آرژانتین هدف اصلی‌اش اعلام کرده و می‌خواهد تیم ملی را به سقف و ثغور و مرزهای همان سال به لحاظ فنی و روحی برساند. همچنین با وجود برخی مشکلات در فوتبال آرژانتین و ستیزه‌‌جویی‌های گاه به گاه دیه‌گو و طبیعت ناآرام وی، نیل به هدف فوق، چندان با اطمینان به دست نمی‌آید. به علاوه نباید فراموش کرد که فوتبال آرژانتین به رغم صدور و ساخت بیشترین نوستاره‌‌ها و پرورش و معرفی بهترین نیروهای جوان به تعداد زیاد در هر سال، کمتر توانسته در 15 سال اخیر به حق خود برسد و موفقیت‌هایی را کسب کند که به فراخور توان و ظرفیت فراوان فوتبال این کشور است. درست است که آرژانتین برنده مدال طلای فوتبال در هر دو المپیک آخر بوده، اما در رده سنی بزرگسالان بعد از جام ملت‌های آمریکای جنوبی 1993 هیچ عنوانی را تصاحب نکرده است و شکست 3 بر صفر در برابر رقیب قدیمی‌اش برزیل در فینال کوپای 2007 از تلخ‌ترین رویداد‌ها برای سفید و آبی‌های آرژانتین بود.

عامل بازدارنده‌

به رغم حضور جوانان بسیار مستعدی مانند مسی، ته‌وز، اگه‌رو، دی اله ساندرو، دی ماریا، ایمار، ساویولا و همچنین کامبیاسو، ریکلمه و هاینتزه در فوتبال آرژانتین تیم ملی این کشور ناکامی‌های پر سروصدایی در 5 سال اخیر تحمل کرد و کلا فوتبال آرژانتین توقف‌های تلخی را در 4 جام جهانی آخر تجربه کرده و در هیچ‌یک از یک‌چهارم نهایی فراتر نرفته است و وقتی این همه استعداد و توان در نزد بازیکنان هست، عامل بازدارنده را باید چیز دیگری تلقی کرد و مهم‌ترین آنها ناتوانی در ایجاد تمرکز و وحدت در میان این همه ستاره و بخشیدن انگیزه گروهی و هماهنگی کاری و اتحاد تاکتیکی به آنهاست. خصلتی که عدم تامین آن باعث شد پیش از باسیله نیز مارچلوبی‌یلسا و دانیل پاسارلا و همچنین خوزه پکرمن ماندگاری لازم و موفقیت مورد نظر را در اردوی ملی بزرگسالان نداشته باشند؛ حال آن‌که همین پکرمن در دوران حضورش در تیم ملی جوانان آرژانتین بسیار موفق بود و آن تیم را 3 بار فاتح جام جهانی در این رده سنی کرد.

پکرمن بعد از حذف آرژانتین به دست آلمان در مرحله یک‌چهارم نهایی جام جهانی 2006 از سمت رهبری این تیم استعفا کرد و بعد از آن بود که رویکرد مجدد به الفیو باسیله شکل گرفت و مردی که از 1991 تا 94 سرمربی آرژانتین بود، از نو عهده‌دار این سمت شد و از 2006 تا 2008 بر این مسند ماند، اما وقتی آرژانتین از 10 بازی نخست خود در مرحله مقدماتی جام جهانی 2010 در منطقه آمریکای جنوبی بیش از 16 امتیاز نگرفت و از رده سوم جدول بالاتر نیامد و بخصوص زمانی که آرژانتینی‌ها 1 بر صفر به شیلی باختند، به خاطر کثرت اعتراض‌ها مجبور به استعفا از سمت خود شد.

رقبای بهتر

مارادونا به عنوان جانشین او، بهتر و بیشتر از هر کس می‌داند که سایر کاندیداهای پست مربیگری تیم ملی آرژانتین از وی پیشینه‌ای طولانی‌تر در این حرفه و مهارتی فزون‌تر داشته و دارند و علم مربیگری را بسیار بهتر از او می‌شناسند و بنابراین چیزی که باعث نادیده گرفته شدن فاکتور فوق و اهدای این سمت به مارادونا شده، از یک سو عامل محبوبیت فراوان او نزد مردم و از طرف دیگر وجود این تفکر و طرز تصور نزد گرون دونا و همکارانش است که می‌‌توان با قرار دادن مجدد مارادونا و دکتر بیلاردو کنار یکدیگر در اردوی ملی همان فضای دوستی توام با موفقیت نیمه دوم دهه 1980 را تکرار کرد و به دستاوردهای تازه‌ای رسید. حتی نگاهی گذرا به نام و وصف سایر نامزدهای پست سرمربیگری آرژانتین نیز که این عنوان به آنها داده نشد و مارادونا بر آنها ارجح دانسته شد، خبر از تفاوت‌های فراوان موجود می‌دهد. کارلوس بیانکی، مردی که بوکاجونیورز را 3 بار فاتح جام باشگاه‌های آمریکای جنوبی‌ (لیبرتادورس کاپ)‌ و 4 مرتبه قهرمان لیگ آرژانتین کرد، سرجیو باتیستا مربی تیم ملی امید آرژانتین که امسال کشورش را فاتح رشته فوتبال در المپیک پکن کرد، دیه‌گو سیمونه مربی موفق فعلی ریورپلاته و میگل انخل روسو هدایتگر قبلی بوکاجونیورز کسانی بودند که در فهرست فدراسیون آرژانتین جای داشتند و روی آنها تحقیق صورت پذیرفته بود، اما در نهایت آنها رای اعتماد نگرفتند.

2 بار مجازات توسط فیفا

2 بار محروم شدن از جانب فیفا و هر مرتبه به مدت 15 ماه که به سبب رویکرد مارادونا به مواد مخدر و گرفته شدن مچ وی به این خاطر در سال‌های 91 و 94 بود و سپس عوارض استفاده طولانی از مواد مخدر در اواخر دهه گذشته و نیمه اول دهه جاری که چهره و پیکری باد کرده و بد شکل را به مارادونا بخشید و سیمایی بیگانه را از وی نزد جهانیان ترسیم کرد، اوج نگون بختی‌ها و مشکلات انضباطی وی بودند و او حتی حدود 7 سال در هاوانا پایتخت کوبا ساکن شد و ادعا می‌کرد آنجا در حال رفع بیماری اعتیاد خود است و در کلینیک‌های متعدد سرگردان بود. ولی او اینک مدعی است که دیگر مشکل گذشته را ندارد و چهره سالم‌تر و پیکر بالنسبه لاغرتر او در قیاس با 10 سال پیش ظاهرا موید این ادعاست. وی حتی به مدت بیش از یک سال طراح و مجری یک نمایش پرطرفدار در یکی از کانال‌های تلویزیونی بوئنوس آیرس بود، اما او را هر چه بپنداریم، در دشواری ماموریت جدید محوله به وی نمی‌توانیم تردیدی به خود راه بدهیم. هر چند وجود 4 سهمیه صعود مستقیم به مرحله پایانی جام جهانی 2010 و قرار داشتن یاران مسی و ریکلمه در رده سوم جدول حاکی از آن است که آرژانتین مشکل لاینحلی برای راهیابی به مرحله نهایی جام جهانی نوزدهم ندارد، ولی این که آیا او می‌تواند چیزی فراتر از این را کسب کند، در مظان تردید قرار دارد، زیرا تمام افتخارات و هنرهای این جوان بالنده که در زمان بازیگری‌اش کم همتا بود،‌ اینک و در مقام سرمربی و در مواجهه با نسل تازه فوتبال کشورش تضمینی برای موفقیت به دست نمی‌دهد.

منفی اما حقیقی‌

دیدگاهی منفی اما حقیقی وجود دارد که پیشینه دیه‌گو در امر مربیگری چنان ناچیز و اندک است که او حتی دانش کلاسیک این کار را هم ندارد.

میشل پلاتینی ستاره فوتبال فرانسه و برنده 3 دوره جایزه معتبر توپ طلا روزی گفته بود: کارهایی که من با یک توپ فوتبال انجام می‌دادم، دیه‌گو با یک پرتقال هم انجام می‌داد. او یک نابغه تمام عیار بود.وقایع و نتایج مسابقه‌های بعدی آرژانتین نشان خواهد داد چهره ستاره‌ای که بر اثر کجروی‌های خود مخدوش شد؛ تا چه حد می‌تواند همان نبوغ را در عرصه کاملا متفاوت مربیگری هم جاری کند.

«قهرمان» در یک نگاه‌

نام: دیه‌گو مارادونا

متولد: 30 اکتبر 1960 در شهر بوئنوس آیرس‌

باشگاه‌های محل بازی: آرژن تینوس جونیورز (1976 تا 80)‌، بوکاجونیورز (81 و 82)‌، بارسلونا (82 تا 84)‌، ناپولی (84 تا 91)‌، سه‌ویا (92 و 93)‌، نیوول اولدبویز (94)‌، دوباره بوکا جونیورز (95 تا 97)‌

تعداد بازی‌های ملی: 91 (34 گل‌زده)‌

کل دوران بازیگری: 678 مسابقه (345 گل‌زده)‌

افتخارات تیمی: فتح لیگ آرژانتین با بوکاجونیورز در 81، فتح جام حذفی اسپانیا با بارسلونا در 83، پیروزی در لیگ ایتالیا با ناپولی در 87 و 90، فتح جام یوفا با ناپولی در 90، فتح جام جهانی 86 با تیم ملی آرژانتین و نایب قهرمانی جام‌جهانی 90 با همین تیم.

افتخارات انفرادی: مرد سال فوتبال آمریکای جنوبی در 79، 80، 86، 89، 90 و 92 انتخاب شده به عنوان برترین بازیکن جام‌جهانی 1986 و گزینش شده به عنوان بهترین بازیکن تاریخ به طور مشترک با په‌له برزیلی توسط فیفا در سال 2000.

وصال روحانی
منبع: Times
28 اکتبر 2008