براساس بررسی کارشناسان، قیمت پایین، عدم رعایت استانداردهای مصرف بهینه، بهره‌وری پایین، فرسودگی زیرساخت‌ها و عدم توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر موجب ایجاد ناترازی در بخش برق شده است.اکنون تولید و عرضه برق با میزان تقاضا و مصرف همخوانی ندارد و پیامدهای این ناترازی، اعمال خاموشی‌های بدون برنامه است که حل آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، اجرای صحیح سیاست‌ها و همکاری همه بخش‌هاست که تحقق این موضوع در کوتاه‌مدت شدنی نیست. رشد جمعیت، گسترش صنایع و تغییر الگوهای مصرف از دلایل افزایش مصرف برق هستند و عنوان می‌شود که مصرف انرژی (برق) در کشور بهینه نیست که یکی از علت‌های آن، قیمت پایین برق در ایران است و انگیزه صرفه‌جویی را از بین می‌برد. با این حال، امسال از فروردین‌ماه شاهد خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده هستیم در حالی که هنوز فصل گرما آغاز نشده. همچنین امسال به‌دلیل خشکسالی، نیروگاه‌های برقابی با ظرفیت کمتری فعالیت دارند. با فرارسیدن فصل گرما و ورود سیستم‌های سرمایشی به مدار مصرف، شاهد افزایش ۳۲ تا ۳۵هزار مگاوات مصرف برق معادل ۴۰درصد کل مصرف کشور خواهیم بود که این موضوع سبب افزایش میزان خاموشی‌ها خواهد شد.
رشد ۸ درصدی مصرف برق
ناترازی برق که در سال‌های اخیر به یک چالش جدی تبدیل شده، نیازمند اقداماتی مانند افزایش تولید، کاهش مصرف، نوسازی شبکه، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهبود مدیریت است.شرکت توانیر با اشاره به رشد ۸درصدی مصرف برق نسبت به سال گذشته و محدودیت استفاده از نیروگاه‌های برقابی در پی کم‌بارشی سال جاری اعلام کرد: با توجه به افزایش نامتعارف مصرف برق و کاهش منابع تولید نیروگاه‌های برقابی به‌دلیل خشکسالی، احتمال اعمال محدودیت در مصرف برق مشترکان وجود دارد. با این حال، وزارت نیرو با تدوین ۳۶برنامه مشخص دنبال مدیریت این وضعیت است؛ برنامه‌هایی که در سه حوزه صرفه‌جویی، جابه‌جایی بار و در صورت لزوم مدیریت اضطراری بار طراحی شده‌اند.
تعرفه پلکانی
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو درخصوص وضعیت ناترازی برق در تابستان اعلام کرد: اگر برنامه‌ها اجرایی نشوند ناترازی برق به ۲۴هزار مگاوات می‌رسد اما پیش‌بینی می‌کنیم با اجرای برنامه‌ها، ناترازی به کمتر از۱۰هزار مگاوات برسد.وی ادامه داد: تعرفه‌ها به‌صورت پلکانی افزایش خواهند یافت و برای مصرف‌های در حد الگو تغییر چندانی نخواهیم داشت اما تعرفه برای مشترکانی که فراتر از الگو مصرف می‌کنند بیشتر است.
علی‌آبادی گفت: وزارت نیرو در حال تدوین و اجرای سیاست‌هایی است که فشار اقتصادی تعرفه‌ها به مشترکان کم‌مصرف و عادی‌واردنشود.مشترکان پرمصرف هرچندتعدادشان زیادنیست اماسهم قابل توجهی ازمصرف برق‌رابه‌خوداختصاص داده‌اند.
مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت توانیر می‌گوید: در چنددهه اخیر شدت مصرف انرژی در جهان ۳۵درصد کاهش یافته اما این شاخص در ایران افزایش ۷۵درصدی داشته است.
قبض ۲۳ هزار تومانی تا ۲.۳میلیون تومانی
عبدالامیر یاقوتی، مدیرکل امور انرژی و مشتریان شرکت توانیر گفت: در حال حاضر ۷۵درصد مشترکان خانگی کمتر از الگو مصرف می‌کنند و این مشترکان تنها ۱۵درصد نرخ تأمین برق را می‌پردازند. مشترکانی که زیر الگو مصرف می‌کند، هزینه برق‌شان در ماه حدود ۲۳هزار تومان می‌شود. وی افزود: مشترکی که بین الگو تا ۱.۵برابر الگو مصرف برق دارد، هزینه برقی حدود ۴۲هزار تومان را پرداخت می‌کند اما مشترکی که پنج برابر الگو مصرف می‌کند، باید قبض برق ۲میلیون و ۳۰۰هزار تومانی را بپردازد. البته مشترکانی که پنج برابر الگو یا بیشتر مصرف می‌کنند تنها ۰.۵درصد مشترکان را تشکیل می‌دهند.
مشترکان پرمصرف چقدر مصرف دارند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۷۵درصد مشترکان برق در محدوده الگوی مصرف قرار دارند و در مجموع ۵۲درصد از کل برق بخش خانگی را مصرف می‌کنند. در مقابل، ۲۵درصد از مشترکان خانگی برق را بیش از الگوی تعیین‌شده مصرف می‌کنند که این گروه با وجود سهم کمتر در جمعیت (یک‌سوم مشترکان کم‌مصرف)، ۴۸درصد کل برق خانگی را به خود اختصاص داده‌اند که تقریبا معادل کل مشترکان کم‌مصرف است.بررسی دقیق‌تر این گروه نشان می‌دهد ۱۵درصد این مشترکان، میزان مصرفی تا ۱.۵برابر الگودارند و درمجموع ۱۸درصد کل برق خانگی را استفاده می‌کنند. همچنین ۸درصد مشترکان بین ۱.۵تا۲.۵برابر الگو برق مصرف‌می‌کنندکه سهم آنها از کل مصرف، ۲۰درصد است.دراین میان، تنها ۲درصد مشترکان خانگی با مصرف بیش از۲.۵برابر الگو،به‌تنهایی ۱۰درصد ازمصرف برق بخش خانگی رابه‌خود اختصاص داده‌اند؛ آماری که نشان‌دهنده توزیع نامتعادل مصرف برق و نقش مشترکان پرمصرف در افزایش بار شبکه است.
