شایعات واکسیناسیون را فراموش کن

 بیشتر این مخالفت‌ها به‌دلیل ناآگاهی و گوش سپردن به شایعاتی است که حول محور واکسیناسیون می‌چرخد.

برای روشن شدن ذهن مخاطبان و یافتن پاسخ‌های مناسب برای این شایعات با دکتر علیرضا ناجی، متخصص ویروس‌شناسی و رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح‌ دانشوری گفت‌وگو کرده‌ایم که خلاصه آن را در این گزارش می‌خوانید.

در مصرف داروها قبل از تزریق واکسن چه نکاتی را باید رعایت کرد؟

برخلاف آنچه در خبرهای انتشار یافته در شبکه‌های مجازی می‌خوانیم، معمولا ممنوعیتی برای مصرف انواع داروها پیش از تزریق واکسن کرونا وجود ندارد و اگر فردی با تجویز پزشک دارویی را مصرف می‌کند، ملزم به ترک آن نیست. عده‌ای عنوان کرده‌اند مصرف انواع ویتامین‌ها و مکمل‌ها قبل از واکسیناسیون می‌تواند مضر باشد که این موضوع صحت ندارد و مشکل‌ساز نیست.

بایدها و نبایدهای بعد از تزریق واکسن شامل چه مواردی است؟

مهم‌ترین نکته‌ای که افراد بعد از تزریق واکسن باید رعایت کنند مصرف مواد غذایی مقوی و سرشار از پروتئین بوده و بهتر است استراحت کرده و کار سنگین انجام ندهند. انجام ورزش‌ها و فعالیت‌های سنگین باید متوقف شده و تنها ورزش سبک را می‌توانند انجام دهند. برخی عنوان کرده‌اند بعد از واکسن، حمام‌کردن ممنوع است اما کارشناسان بر این باورند که حمام پس از واکسیناسیون منعی ندارد و هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ فقط افراد مراقب باشند محل واکسن را با لیف یا کیسه محکم نکشند. این کار سلول‌های ناحیه تزریق را تخریب می‌کند. همچنین از مصرف مشروبات الکلی نیز خودداری کنند. نکته مهمی‌که افراد بعد از تزریق دوز اول واکسن کووید باید رعایت کنند این است که با دوز اول هنوز بدن ایمنی کافی پیدا نکرده و برعکس سیستم ایمنی بسیار ضعیف می‌شود. بنابراین افراد همچنان باید مراقبت‌های معمول را انجام دهند. حتی بعد از تزریق دوز دوم هم بین دو تا سه هفته باید مراقبت‌ها مانند ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی را به دقت انجام دهید تا ایمنی لازم در بدن ایجاد شود.

آیا تزریق واکسن به معنی مبتلا نشدن به کروناست؟

نکته مهمی‌که بسیاری از افراد نسبت به آن بی‌اعتنا هستند، این است که تصور می‌کنند با تزریق واکسن می‌توانند مراقبت‌ها را کنار گذاشته و بدون ماسک و رعایت ‌نکردن فاصله‌گذاری اجتماعی وارد اجتماع شوند اما این زنگ خطری است که می‌تواند با شیوع جهش‌های جدید این ویروس، ابتلا را در جوامع گسترش دهد. معمولا واکسن‌ها ایمنی صد‌درصدی ایجاد نمی‌کنند در نتیجه بعد از واکسینه ‌شدن هم باید اصول بهداشتی را مراعات کرد.

برای کاهش عوارض می‌توان از مسکن استفاده کرد؟

اطلاعات دقیقی از مسکن‌ها و تأثیر آنها روی اثربخشی واکسن وجود ندارد و اگر فردی قصد تزریق واکسن دارد و دارای علائمی ‌مانند تب و ... است، توصیه می‌کنیم واکسن تزریق نکنند تا علائم برطرف شود. به یاد داشته باشید هنگام تزریق، بدن نباید هیچ التهاب یا عفونتی داشته باشد؛ علاوه بر این هرگز پیش از تزریق واکسن و برای پیشگیری از عوارض ناشی از آن نظیر تب، مسکن‌هایی مثل استامینوفن مصرف نکنید. اما اگر بعد از تزریق دچار علائمی ‌مانند تب شدید، می‌توانید از مسکن‌های ساده‌تر که اثری روی سیستم ایمنی ندارند مانند استامینوفن و ژلوفن استفاده کنید.

آیا مصرف مکمل‌ها قبل و بعد از واکسیناسیون اختلالی در بدن ایجاد می‌کند؟

در ماه‌های اخیر شایعات زیادی درباره مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌ها همزمان با واکسن کرونا مطرح شده اما تمام اینها بی‌اساس بوده و مصرف این ویتامین‌ها هیچ تأثیری در فعال کردن ویروس در بدن و بروز علائم شدید و حتی مرگ افراد ندارد و افرادی که با تجویز پزشک از این مکمل‌ها استفاده می‌کنند، می‌توانند همچنان به مصرف آنها ادامه دهند. واکسن‌هایی که در حال حاضر تزریق می‌شوند حاوی ویروس‌های زنده، ضعیف شده و فعال نیستند و این مکمل‌ها آنها را فعال نمی‌کند. بعضی واکسن‌ها از ویروس‌های کشته و غیرفعال و بعضی دیگر هم یا پروتئین بوده یا پروتئین تولید می‌کند. اتفاقا برخی پزشکان در زمان ابتلای افراد به کرونا، به آنها توصیه می‌کنند از شماری از ویتامین‌ها مانند ویتامین D برای تقویت بیشتر بدن استفاده کنند.

داروی بی‌حسی یا بیهوشی بعد از تزریق واکسن خطرناک است؟

عمل‌های جراحی وسیع به‌دلیل ایجاد التهاب در بدن ممکن است اثربخشی واکسن‌ها را کاهش دهد اما هرگز استفاده از ماده بیهوشی یا بی‌حسی موجب فعال ‌شدن ویروس یا بروز بیماری و علائم نمی‌شود. بنابراین توصیه می‌کنیم اگر انجام عمل جراحی یا کار دندانپزشکی واجبی ندارید، این اعمال را تا دو هفته قبل و بعد از تزریق واکسن به تعویق بیندازید اما در موارد اضطراری مشکلی ایجاد نمی‌کند.

شایعات مربوط به واکسن آسترازنکا چقدر جدی است؟

این روزها با انتشار خبرهای مختلف، خیلی‌ها در مورد موثر بودن یا خطرناک ‌بودن واکسنی همچون آسترازنکا دچار تردیدها و ابهامات جدی هستند. از دکتر ناجی پرسیدم احتمال انعقاد خون با تزریق واکسن آسترازنکا چقدر بالاست؟

وی در پاسخ گفت: «یکی از احتیاط‌هایی که در رابطه با تزریق واکسن آسترازنکا مطرح می‌شود، احتمال ایجاد لخته‌های خونی است و همین امر باعث شده افراد نگران شوند و اقدام به مصرف آسپرین برای پیشگیری از بروز انعقاد خون کنند. اما از آنجا که مکانیسم ایجاد لخته در این واکسن مکانیسم خودایمنی است، آسپرین تأثیری در جلوگیری از ایجاد لخته خونی ندارد. ولی نکته‌ای که باید در تزریق واکسن آسترازنکا توجه کنید این است که عوارض این واکسن بسیار نادر است. طبق ملاحظات این واکسن، تزریق آن به افراد زیر ۵۰ سال و به‌ویژه خانم‌ها با احتیاط صورت می‌گیرد. در دوز اول واکسن، معمولا در روزهای سوم تا هشتم بعد از تزریق ممکن است عارضه انعقاد خون رخ دهد که احتمال آن هشت در یک میلیون نفر و بسیار پایین است. البته در خانم‌ها و در سنین پایین‌تر این عارضه بیشتر دیده می‌شود ولی به‌طور کلی، این عارضه بسیار نادر است. انعقاد خون در دوز دوم هم بین روزهای ۵ تا ۲۸ ممکن است رخ دهد که احتمال بروز بسیار کمتر می‌شود؛ به‌طوری‌که دو در یک میلیون نفر است. اما مزیت‌های این واکسن بسیار قابل توجه‌تر از عوارض آن است.»

سوال دیگری که از دکتر ناجی پرسیدم، این بود که چه افرادی بهتر است آسترازنکا تزریق نکنند؟

این متخصص ویروس‌شناسی در پاسخ گفت: «معمولا افراد زیر ۵۰ سال و خانم‌ها و جوانان بهتر است واکسن دیگری را به‌جای آسترازنکا تزریق کنند؛ البته این احتیاط به این معنا نیست که همه این افراد با تزریق این واکسن دچار عارضه می‌شوند. همچنین افراد سیگاری و به‌ویژه خانم‌هایی که از قرص‌های ضد‌بارداری استفاده می‌کنند، ریسک انعقاد خون بعد از تزریق آسترازنکا در آنها بالاتر است. همچنین ابتلا به کرونا هم خطر بروز لخته‌های خونی را ۱۶ تا ۲۰ درصد افزایش می‌دهد. همین‌طور افرادی که سابقه بیماری قلبی و لخته خون دارند و نیز افرادی که جراحی‌های وسیع گوارشی داشته‌اند به دلیل بالا بودن احتمال عارضه لخته خون بهتر است از تزریق واکسن آسترازنکا خودداری کرده و واکسن دیگری را جایگزین کنند.»

ندا اظهری - سلامت / روزنامه جام جم