باوری كه تغییر كرد

اگر این اتفاق بیفتد و در چنین شرایطی كه افراد همه جوامع درگیر یك بیماری فراگیر شده‌اند، سیاست هم وارد آن شود، ماجرا از مرز واقعگرایانه دور می‌شود. در واقع چنین مسائلی، مسائلی فرامرزی هستند كه همه‌گیریش به صورت جهانی رخ می‌دهد و تنها به یكی دو كشور محدود نمی‌شود.

اما بحث یافتن دارو و میزان موفقیت یا عدم موفقیت هر كشور در این جریان، به عوامل مختلفی بستگی دارد. چیزی كه در این میان مهم است، مسأله زمان است كه برای همه كشورهای درگیر، موضوعی مهم است كه نمی‌شود آن را نادیده گرفت.

در واقع مثلا كشوری مانند آمریكا نمی‌تواند خودش را در چنین موقعیتی وارد بازی‌ها و شعارهای سیاسی كند و شعار بدهد كه ما واكسن را كشف كرده‌ایم، مگر این‌كه این اتفاق در ساختار علمی رخ داده باشد و توسط سازمان بهداشت جهانی تایید شود. اما طبیعتا هر محدودیتی مانند تحریم، می‌تواند ترمزی برای پیشبرد اهداف آن كشور باشد و سخت‌تر و دیرتر به نتیجه مطلوب برسند.

خوشبختانه دنیا رویه‌ای در پیش دارد كه به مسائلی كه مستقیم به جان آدم‌ها بستگی دارد به شكل یك شعار تبلیغاتی نگاه نمی‌كند، چرا كه خیلی زود لو می‌رود و دستش برای همه رو می‌شود.

در واقع تجربه نشان داده است به هیچ عنوان نمی‌شود به چنین اتفاقاتی به عنوان مسأله قدرت نگاه كرد و این همان چیزی است كه می‌تواند باور مردم درباره قدرت و كشور قدرتمند را تغییر بدهد.

به نظر من، برای پیدا كردن راه‌حلی برای این همه‌گیری، تفاوتی میان جوامع مختلف وجود ندارد، چون موضوع برای همه ناشناخته است و همه جوامع، به دنبال شناخت بیشتر درباره این ویروس و بعدا پیدا كردن راه‌حلی برای از بین بردن آن هستند.

در حال حاضر، عنصر زمان، چیزی است كه فكر نمی‌كنم بشود برای لحظه‌ای یا ثانیه‌ای آن را برای كشف یك راه‌حل برای ویروس كرونا نادیده گرفت كه این عنصر زمان، برای همه كشورها یكسان است. در واقع موفقیت یك كشور، زمانی خودش را نشان می‌دهد كه از لابراتوارها به مرحله‌ای برسد كه بتواند تبدیل به نسخه یك پزشك باشد.

در حالی كه جوامع مختلف، از برخی از كشورها انتظار داشتند كه خیلی سریع به راه‌حل‌های درمانی و دارویی و پیشگیرانه برسند در صورتی كه چنین انتظاری از ابتدا اشتباه و در واقع یك باور غلط نسبت به علم است؛ شاید چون عامه مردم شناخت كافی از علم ندارند و آن را شبیه جنگ قدرت‌ها تصور می‌كنند كه كشوری قدرتمند بتواند آن را حل كند، در صورتی كه چنین نیست.

در واقع در چنین شرایطی باید به جامعه علمی همه كشورها فرصت بدهیم كه اول بتوانند از بحران فاصله بگیرند و بعد به بررسی و تحقیق بپردازند كه این تقریبا برای ساختار علمی همه كشورهایی كه حاكمیت، فرصت وارد شدن به موضوع را به آنها داده‌اند یكسان است.‌

سیاوش صفاریان‌پور - مجری، تهیه‌كننده و روزنامه‌نگار علم / روزنامه جام جم