سختکوش باش و سختکوش بمان

در ستایش استقامت ذهنی
این سؤال بسیار پرسیده می‌شود که مهم‌ترین خصلت‌هایی که منجر به موفقیت مالی فردی و خانوادگی می‌شوند، کدام‌ها هستند؟ البته تیزهوشی، دانش مالی، نظم و انضباط، شانس، ارتباط داشتن با حرفه‌ای‌ها و شبکه‌سازی و... مطرح هستند؛ اما بزرگ‌ترین خصلتی که در این میانه وجود دارد، استقامت ذهنی شماست. دکتر آنجلا داک ورث، در کتاب «عزم» خود، براساس پژوهش‌های دانشگاهی و روانشناختی و علمی ثابت کرده قدرت استقامت ذهنی مشخص می‌کند شما در مسیر موفقیت ماندگار خواهید بود یا خیر.
به‌واقع شما با این قدرت استقامت ذهنی، میل به تمرین و تلاش بیشتری هم پیدا می‌کنید. در جایی از کتاب آمده است شما اگر دو برابر تلاش بیشتر و نیمی از استعداد را داشته باشید، از افرادی که استعدادشان دو برابر شما ولی تلاششان معمولی است، موفق‌تر خواهید بود. از نگاه او، همین استقامت ذهنی جوهره عزم و اراده واقعی در افراد است؛ امری که مشخص می‌کند به کجا
خواهند رسید.
درس بزرگ برانکو
این روزها پرسپولیس قهرمان لیگ برتر شده و توانسته طی اتفاقی کم‌سابقه، در قهرمانی لیگ برتر هت تریک کند. الان پرسپولیسی‌ها فوق‌العاده خوشحال‌اند و در آسمان‌ها سیر می‌کنند. اما برداشتی که می‌خواهیم از این پیروزی داشته باشیم، به مربی این تیم بازمی‌گردد. چطور یک مربی کروات، طی چهار سال، این‌همه افتخار برای تیمی به دست آورد که در زمان ورود او، در قعر جدول بود و حتی خطر سقوط تهدیدش می‌کرد؟ این همه ثبات و استمرار در موفقیت، آن‌هم با این که نتوانسته بودند بازیکنان جدیدی بخرند، از کجا می‌آید؟ بدون شک از فلسفه و نگرش شخصی برانکو. این مربی نگاه جالبی دارد. بخش‌هایی از این فلسفه شخصی را مرور می‌کنیم:
چه لذتبخش است برنده شدن. اعضای خانواده را می‌بینی که دارند به تو افتخار می‌کنند، اما این هدف اصلی نیست و نباید هدف اصلی باشد. هدف اصلی سختکوش بودن است.
سختکوشی اگر وسیله باشد، موفقیت‌های مقطعی ایجاد می‌کند. اما اگر سختکوشی هدف تیم و مربی باشد، احتمال استمرار موفقیت و تکرار آن بالاتر می‌رود.
هدف، فراتر از پیروزی یا شاد دیدن عزیزان است؛ هدف سختکوش ماندن است. چیزی که می‌تواند تیم را دور از خودفریبی و تنبلی و بی‌نظمی و قطعیت شکست نگه دارد.
دقت می‌کنید که این فلسفه، چقدر جالب و راهگشاست؟ لابد شما هم تیم‌های زیادی را دیده‌اید که پس از یک دوره موفقیت از دور خارج می‌شوند. به بارسلونا و منچستریونایتد و بایرن‌مونیخ نگاه کنید. خانواده‌ها نیز چنین‌اند.
به اندازه کافی؛ نه به اندازه زیاد
از این فلسفه چه درسی می‌خواهیم بگیریم؟ یک درس فوق‌العاده مهم: بیشتر خانواده‌ها شب و روز به سختی کار می‌کنند تا فرزندانشان در رفاه کامل و حداکثری باشند. این، یک مسیر اشتباه است. فرزندان شما باید در رفاه کافی باشند؛ نه در رفاه کامل و حداکثری. رفاه کافی، یعنی که همه‌چیز به حد کفایت فراهم خواهد بود. یعنی می‌دانید که می‌توانید آنها را به مدرسه خوبی بفرستید، چیزهای مورد نیاز را در حد و اندازه کافی برایشان تهیه کنید، نگران مسائل تغذیه و پزشکی و پوشاکشان نباشید، به تفریح و سرگرمی آنها هم برسید و در نهایت، برای آینده آنها نیز طرح و نقشه‌ای داشته باشید. این عالی است. اما رفاه کامل و حداکثری، یعنی تا فرزندتان اراده کرد، همه‌ چیز در بهترین درجه و کیفیتش در اختیارش باشد، این نوعی نبود تعادل است.
احتمالا چون خودتان در چنین شرایطی نبوده‌اید، می‌خواهید فرزندتان کم و کسری در این زمینه نداشته باشد. یعنی که ناکامی‌های روزگار کودکی‌تان را به این طریق می‌خواهید جبران کنید و این، منطقی نیست. همه‌چیز باید به اندازه کافی وجود داشته باشد.
فرزندتان حتی باید طعم زندگی با برنامه و محدودیت را هم بچشد، وگرنه در نهایت خودش آسیب خواهد دید و بهترین ایده در این زمینه، آن است که هدف شما سختکوشی خودتان و اعضای خانواده‌تان باشد؛ یعنی که هدف، سختکوش بودن و سختکوش ماندن باشد. در این صورت، هم خیالتان بابت آینده فرزندانتان آسوده خواهد بود، هم زندگی فعال و سرشاری را خواهید داشت و هم از نظر روان‌شناختی نیز رضایت خاطر بیشتری را کسب خواهید کرد.
ماجرای شکست خوردن فرزندان افراد موفق
اما نکته مهم‌تری که می‌خواهیم از آن برداشت کنیم، کجاست؟ این‌که دارن هاردی اشاره می‌کند گذشتگان و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های ما از این راز ساده باخبر بوده‌اند: «پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های ما از این اصل خبردار بودند. آنها تمام عصر را سرگرم تماشای تلویزیون با برنامه‌هایی دال بر این که در 30 روز به تناسب اندام یا موفقیت یا... برسید، نبوده‌اند. با شما شرط می‌بندم آنها شش روز هفته و از صبح تا شب را کار می‌کردند و مهارت‌هایی به دست می‌آوردند و از آن در طول زندگی‌شان استفاده می‌کردند. راز آنها، سخت کار کردن، نظم و عادت‌های خوب‌شان بود.»اما باز هم نکته جالب دیگری که هاردی به آن اشاره دارد، ماجرای برخی خانواده‌های ثروتمندی است که بعد از چند نسل، آنها از چرخه ثروت خارج می‌شوند. چرا؟ خیلی ساده است. آنها راز اصلی را فراموش می‌کنند. چون با فراوانی پول و نعمت روبه‌رو هستند، درگیر و دچار ذهنیت بی‌میلی شده و به سمت‌وسوی یک زندگی بی‌حرکت می‌روند. «بیشتر فرزندان افراد پولدار مستعد چنین اتفاقی هستند. آنها را جزو کسانی نمی‌دانیم که با انضباط و توسعه شخصیت‌شان به این ثروت و موفقیت رسیده باشند. کاملا طبیعی است که برای موفقیت و ثروت ارزشی قائل نباشند و فکر کنند یک چیز طبیعی است. متأسفم، غالب فرزندان خانواده‌های اشرافی، ستارگان سینما و اشخاص خیلی موفق چنین ذهنیتی دارند.»
بعد از بازی، قبل از بازی است
بگذارید همه گفته‌های این مقاله را خلاصه کنیم در همین پاراگراف: موفقیت خانواده ابزارهایی دارد. مهم‌ترین ابزار آن همین استقامت ذهنی و میل به تلاش تک به تک افراد خانوار است.
به واقع، به این اصل است که آینده خانواده تضمین می‌شود. سعی کنید بزرگ‌ترین میراث شما همین سختکوشی باشد. سختکوش بودن و ماندن، تنها هدف شما می‌تواند باشد. این حدیث از حضرت امیر(ع) را فراموش نکنید که فرموده، در روزگار خوشی و رغبت و نعمت، باید همان‌گونه کار کنید که در روزگار شدت و مشقت. به واقع همه کلام، در همین جمله خلاصه می‌شود؛ به همین راحتی.

موفقیت، فست‌فودی نیست

پیش‌ از این درباره دارن هاردی، نویسنده کتاب ماندگار «اثر مرکب» در این بخش صحبت کرده‌ایم. او یک کارآفرین مستقل و خودساخته هم محسوب می‌شود که صحبت‌هایی که می‌کند، مبتنی بر تجربه زیسته و دانش است؛ نه صرفا یک سری حرف‌های بی‌سر و تهی که راه به جایی نمی‌برند. او در کتاب خواندنی «اثر مرکب» خود، در جایی اشاره می‌کند که ما چیزی به نام موفقیت فست‌فودی یا سریع نداریم؛ موفقیت نیاز به زمان دارد. گوشزد می‌کند که 99 درصد مردم، به این دلیل موفق نمی‌شوند که دوست ندارند کارهای تکراری در روزهای طولانی را انجام بدهند.
در نتیجه، این کارها را انجام نمی‌دهند. در نتیجه، زندگی سراسر با افسردگی و یأس را سپری می‌کنند. این اصل بسیار مهمی است؛ آن هم در روزگاری که همه می‌خواهند به همه چیز خیلی سریع برسند. هاردی اشاره می‌کند که دست‌کم باید برای رسیدن به موفقیت و تماشای تغییرات قابل مشاهده، 27 ماه زمان صرف کنید. تازه این حداقل ماجراست؛ شاید نیاز به زمان بیشتری هم داشته باشید. اما در ماه سی‌ویکم، تغییراتی که صورت گرفته به‌شدت حیرت‌انگیز خواهد بود. پس باید آرام و همه روزه و طی زمان‌های طولانی تلاش کنید؛ هر کسی هم به شما گفت راهی غیر از این وجود دارد، در حال فریب دادن شماست.

عیسی محمدی

جامعه