کاری با تفرقه‌سازها نداریم

این دوره از جشنواره هم قرار است مثل همیشه باشد و همان روند همیشگی را در اجرا طی کند؟

جشنواره شعر فجر، آئین‌نامه دارد و هر سال بر اساس همان آئین‌نامه مصوب، اجرا می‌شود. اعلام فراخوان، تشکیل هیات علمی و معرفی داوران توسط هیات علمی انجام می‌شود. بعد از آن هم داوران مشغول به کار می‌شوند و با غربال کردن کتاب‌ها، بین پنج تا هفت اثر را که براساس آئین‌نامه در حوزه شعر بزرگسال، شعر کودک و نوجوان و کتاب‌هایی درباره شعر که سال قبل از فروردین تا اسفندماه منتشر شده‌اند، بررسی و برگزیدگان را اعلام می‌کنند.

تغییر ویژه‌ای را در این دوره از جشنواره شاهد خواهیم بود؟

اگر منظور شما بخش‌های جنبی است، باید بگویم همه‌ساله جشنواره بر اساس شرایط روز و متناسب با مسائل زمانی و مکانی تغییراتی داشته است. امسال هم ممکن است مواردی باشد که در بخش‌های جنبی جشنواره مد نظر قرار بگیرد.

امسال چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران را در پیش داریم و جشنواره شعر فجر به عنوان یکی از جشنواره‌های فجر که برآمده از جشن پیروزی انقلاب اسلامی است، احتمالا برنامه‌هایی در این باره خواهد داشت. قرار است به این منظور چه اقدام ویژه‌ای در جشنواره شعر فجر صورت بگیرد؟

هنوز هیچ تصمیمی در این باره گرفته نشده است. اعضای هیات علمی جشنواره شعر فجر دیروز اعلام شده و لازم است لااقل یک جلسه داشته باشیم تا بتوانیم درباره برنامه‌های کاری سیزدهمین دوره شعر فجر به نتیجه قطعی برسیم و اظهار نظر کنیم.

تصمیم‌گیری در این باره چه زمانی خواهد بود؟

احتمالا هفته آینده جلسه هیات علمی تشکیل خواهد شد. هیات داوران باید انتخاب شوند و بعد به این موارد هم خواهیم پرداخت.

داوران هم درباره بخش‌های جنبی و مناسبت‌ها و ویژه‌برنامه‌ها اظهار نظر می‌کنند و سهم دارند؟

نه داوران کار داوری خودشان را می‌کنند. اگر قرار باشد اقدامی صورت بگیرد، هیات علمی این کار را خواهد کرد.

خود شما به عنوان یکی از اعضای هیات علمی، ایده یا پیشنهادی ندارید؟

اگر پیشنهادی داشته باشم تا قبل از درمیان گذاشتن با سایر اعضای هیات علمی و بررسی آن در جلسه امکان طرحش وجود ندارد.

برای حضور و همراهی همه جریان‌های مختلف شعری و پیشگیری از دامن زدن به انشعاب‌هایی که در میان شاعران وجود دارد، تدبیری اندیشیده‌اید یا برنامه خاصی در سیزدهمین دوره خواهید داشت؟

جشنواره شعر فجر هیچ‌گاه تک‌صدایی نبوده، به ویژه از زمانی که کتاب‌های شعر در جشنواره بررسی می‌شود. هر کسی که کتابی داشته باشد بدون در نظر گرفتن این‌که به کجا و چه کسی یا چه جریانی دوری و نزدیکی دارد، در جشنواره شرکت می‌کند و کتابش مورد داوری قرار می‌گیرد. ما خیلی با جریان‌ها و افراد و احزاب و گروه‌های سیاسی کاری نداریم.

کتاب‌های منتشر شده در یک سال گذشته داوری می‌شوند و این کتاب‌ها هستند که ملاک انتخاب یا عدم انتخاب افراد می‌شود، نه شهرتشان و نه دوری و نزدیکی آنها به جریان‌های سیاسی.

ولی این نگاه در میان شاعران وجود دارد که برگزیدگان جشنواره شعر فجر را منسوب به جناح و دیدگاه خاصی تلقی می‌کنند و شاید حتی برخی جریان‌های شعری، برگزیدگان جشنواره شعر فجر را با چشم دیگری ببینند و مناسباتشان را طور دیگری تعریف کنند. به عنوان کسی که سال‌ها با جشنواره شعر فجر همراه بوده‌اید چه نگاهی به این ماجرا دارید و فکر می‌کنید برای برگزارکنندگان جشنواره این مساله اهمیت دارد؟

نگاه‌های بیماری که همواره دنبال مساله‌ درست کردن و تفکیک و تفریق‌های حزبی و گروهی و سازمانی و فرمی و غیره هستند، نداریم. شعر فجر متعلق به تمام این سرزمین بوده و همه کتاب‌هایی که طی یک سال توسط همه شاعران کشور منتشر شده است. حساسیت‌های جناحی و قومی برخی افراد باعث می‌شود وقتی اثرشان در جشنواره‌ای انتخاب نمی‌شود، سعی می‌کنند اتهاماتی به برگزارکنندگان یا برگزیدگان وارد کنند. وگرنه شعر فجر هیچ ارتباطی با این قضایا ندارد و کتاب‌های شعر توسط داورانی بررسی می‌شود که هیات علمی بدون دقت یا نظارت بر این‌که این افراد وابسته به کجا هستند یا نیستند، انتخابشان می‌کند. این حرف‌ها مربوط به عالم سیاست است و خیلی ارتباطی به جشنواره شعر ندارد.

هیات علمی جشنواره در انتخاب داوران به مسائل جناحی و گروهی یا دیدگاه‌ها و جهت فکری افراد توجهی ندارد؟ چون داوران می‌توانند با جنس انتخاب‌هایشان جشنواره را به سمت خاصی سوق بدهند.

فکر و نگاه افراد در مسائلی به‌جز شعر شاید اهمیت داشته باشد اما درباره شعر این‌طور نیست. چون قرار نیست ما به احزاب سهمیه بدهیم. داوران را هیات علمی بر اساس آیین‌نامه و ساز و کاری که در آن مشخص شده، انتخاب می‌کنند. مگر سایر جشنواره‌ها چنین کاری می‌کنند که جشنواره شعر فجر بکند. جشنواره‌ای سراغ دارید که برای انتخاب داورانش فراخوان عمومی صادر کند یا توسط همه احزاب و گروه‌های سیاسی انتخاب شوند؟ هر نهادی که برگزارکننده هر جشنواره‌ای است، موظف به حفظ ساز و کارهایی است که در آیین‌نامه و اساسنامه ترسیم شده و بقیه حرف‌ وحدیث‌ها شخصی است.

هویت جشنواره شعر فجر را چطور تعریف می‌کنید؟

جشنواره‌ شعر فجر در کنار جشنواره‌های موسیقی، تئاتر، هنرهای تجسمی و فیلم فجر و جشنواره‌های دیگری که ذیل عنوان فجر فعالیت می‌کنند، قرار دارد و به ادبیات و به‌طور اخص به شعر می‌پردازد.

امسال جشنواره در کدام شهر کشور برگزار می‌شود؟

هنوز تصمیمی در این باره گرفته نشده و تا زمانی که هیات علمی جلسه‌ای برگزار نکند، نتیجه مشخص نخواهد شد.

آذر مهاجر
ادبیات و هنر