بالاخره چند میلیارد دلار؟!

در میان مسؤولان ایرانی، اولین بار در خرداد 94 حسین هاشمی استاندار وقت تهران رقم دارایی‌های بلوکه‌شده را 180 میلیارد دلار اعلام کرد؛ رقمی که بعدا توسط هیچ منبع داخلی یا خارجی تأیید نشد. دیگر مسؤولی که وعده آزادسازی دارایی کلان در پسابرجام را داد اکبر کمیجانی، معاون بانک مرکزی بود که در مصاحبه با وال‌استریت ژورنال میزان آن را ۱۵۰ میلیارد دلار اعلام کرده بود.

ولی‌ا... سیف، رئیس‌کل سابق بانک مرکزی اما وجوه بلوکه‌شده بانک مرکزی در خارج از کشور را 23 میلیارد دلار اعلام کرد و گفت: این منابع در ژاپن، کره‌جنوبی و امارات عربی متحده بلوکه‌شده است. علاوه بر این، حدود شش میلیارد دلار از منابع ایران هم در کشور هند وجود دارد که متعلق به دولت است و به مالکیت بانک مرکزی درنیامده است.

علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد دولت یازدهم نیز در این باره گفته بود: درخصوص اعداد دارایی‌های ارزی که قرار است به اقتصاد ایران بازگردد، مبالغاتی شده است که واقعیت ندارد و اعدادی که برخی رسانه‌ها بیان می‌کنند، صحیح نیست. عدد 120میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران که توسط برخی رسانه‌ها بیان می‌شود، صحیح نیست. حدود
35میلیارد دلار از این دارایی‌ها در شرکت نیکو سرمایه‌گذاری شده که مربوط به طرح‌های شرکت نفت است و حدود 22 میلیارد دلار در چین به عنوان وثیقه‌های فاینانس موجود است که اگر تمام این مبالغ را ارزیابی کنید به آن عددی خواهید رسید که رئیس‌کل بانک مرکزی بیان کرده است.

پس از اجرای برجام در اواخر دی ۹۴ نیز دولتی‌ها همچنان همین خط را ادامه دادند به طوری که در ۱۱ بهمن ۹۴ محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت عنوان کرد که صد میلیارد دلار پول‌های بلوکه‌شده ایران آزاد شده است. سخنگوی دولت دارایی‌های آزاد شده ایران را افزون بر صد میلیارد دلار اعلام کرد و گفت که این دارایی‌ها به طور کلی آزاد شده و ما می‌توانیم از آن استفاده کنیم. لازم به ذکر است که اظهارنظر نوبخت، تیتر یک روزنامه دولت (ایران) شد. علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی نیز
۷ اسفند ۹۵ در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این پرسش که بالاخره پول‌های بلوکه‌شده ایران به خاطر تحریم‌های سال‌های اخیر چقدر بود؟ زمانی جان کری می‌گفت حدود ۳۰ میلیارد دلار و حالا ترامپ می‌گوید ۱۵۰ میلیارد دلار، گفت: چیزی حدود صد میلیارد دلار پول جمهوری اسلامی ایران آزاد شده است و می‌توانیم از آن استفاده کنیم؛ اما این پول‌ها متعلق به همه نهادهای ذی‌ربط در جمهوری اسلامی است، نه صرفا دولت یا بانک مرکزی.

فقط چند میلیارد دلار بود

اما روز گذشته اسحاق جهانگیری رقم پول‌های آزادشده ایران با اجرای برجام را چند میلیارد دلار عنوان کرد. بر اساس گزارش ایسنا، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور صبح یکشنبه در آیین نکوداشت روز ملی بیمه سلامت که در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار شد خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها در دروغی دیگر می‌گویند که بعد از برجام 150 میلیارد دلار منابع مالی در اختیار ایران قرار گرفته است؛ اولا اگر چنین پولی بوده، پول خودمان بوده و دلیلی ندارد آمریکایی ها در دنیا منت آن را بر سر ما بگذارند؛ پول ایران به ناحق در جایی حبس بوده و الآن آزاد شده است؛ دوما آن‌که هم آمریکایی‌ها و هم ما می‌دانیم این پول 150 میلیارد دلار نبوده است. آمریکایی‌ها به خاطر این‌که به مردم دنیا دروغ بگویند، این رقم را اعلام می‌کنند این در حالی است که بخشی از منابعی که بعد از برجام دسترسی به آن امکان‌پذیر شده، ذخایری است که در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران در گذشته وجود داشته و الآن هم وجود دارد؛ ما نه آن‌موقع از آن ذخایر می‌خواستیم و می‌توانستیم استفاده کنیم و نه الآن می‌خواهیم و می‌توانیم انجام دهیم.

معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: آنچه بعد از برجام در اختیار ایران قرار گرفته بخش محدودی در حد چند میلیارد دلار بوده که ما از آن استفاده کرده‌ایم. اظهارنظر جدید جهانگیری در حالی است که فروردین سال گذشته و قبل از شروع تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری، وزارت خارجه گزارش سه ماهه اجرای برجام را به مجلس داد که در آن اعلام‌شده بود 37 میلیارد دلار اموال ایران آزاد شده است.

خلاصه آن که با گذشت سه سال و چند ماه از امضای برجام، هنوز مشخص نیست این توافق چه مقدار از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران توسط آمریکا را آزاد کرده است.

تذکر رهبر انقلاب به آمار نادرست

رهبر معظم انقلاب دوم خردادماه امسال در سخنانی در جمع مسؤولان نظام، از اطلاعات نادرستی که درباره ورود صد میلیارد دلار پول به کشور با اجرای برجام مطرح شد، انتقاد کردند و گفتند: ما در مواجهه با این قضیه، قضایا را واقع‌بینانه بسنجیم؛ دل خودمان را خوش نکنیم به احتمالات و چیزهایی که گفته می‌شود، ذکر می‌شود و معلوم نیست که واقعیتی پشت سرش باشد یا اطمینانی به آنها نیست؛ واقع‌بینانه بسنجیم، واقع‌بینانه هم به مردم منتقل کنیم. این‌که ما در قضایای اوّلِ مذاکرات در ذهنمان بود و خودمان تصوّر کردیم و به دیگران هم گفتیم که «بله، اگر ما مذاکره کنیم، صد میلیارد دلار پول وارد کشور می‌شود»، خب این یک معنایی دارد؛ برای کشور ما صد میلیارد مبلغ معتنابهی است، مبلغ مهمی است، اصلا بکلی می‌تواند خیلی از مشکلات کشور را برطرف کند؛ این واقعیت نداشت. حالا رئیس‌جمهور وقیح آمریکا هنوز می‌گوید که ما صد میلیارد، گاهی می‌گوید ۱۵۰ میلیارد به ایران دادیم؛ شما غلط کردید دادید! شما کی به ایران [پول دادید]؟ یک دلار هم شماها ندادید به ایران. خود ما هم درواقع به یک نحوی باور کردیم این صد میلیارد را؛ خب این گمان [بود]، تصوّر بود، توهّم بود، واقعیت نداشت. بایستی مراقب باشیم آنچه را برای آینده خودمان و منافع خودمان و عوض هزینه‌هایی که می‌پردازیم مشخص می‌کنیم، واقعیت داشته باشد و همان واقعیت را بفهمیم و همان واقعیت را هم صریح با مردم در میان بگذاریم.