تنظیم مقررات فرهنگی در عصر جدید

دو سه دهه قبل، بخشی از آثار سینمایی را با نوارهای وی‌اچ‌اس در ویدئوهای خانگی می‎‌دیدیم اما تکنولوژی لوح‌های فشرده از راه رسید و وی‌اچ‌اس‌ها را به بایگانی تاریخ فرستاد.

لوح‌های فشرده به شکل و شمایل سی‌دی‌ هم عمر چندانی نداشتند. به یک دهه نرسید که دی‌وی‌دی‌ها راه تنفس را بر سی‌دی تنگ کردند و حالا با ورود سامانه‌های ویدئوی درخواستی(VOD) باید با دی‌وی‌دی‌ها هم با شکل و شمایل سنتی سامانه توزیع شبکه نمایش خانگی وداع کرد.

می‌بینید چقدر موج تغییرات، پویا و سریع شده است. این فضای پویا معطل ما نمی‌ماند. فضای پویا را با مدیریت پویا باید اداره کرد. تحولات یک دهه اخیر حوزه فرهنگ و گسترش و توسعه چشمگیر فضای مجازی و ابزارهای الکترونیک، صنعت فرهنگ و به دنبال آن مدیریت فرهنگی را هم با چالش‌های جدیدی روبه‌رو کرده است.

اینها یک سمت ماجراست. سمت دیگر ماجرا اما فرهنگ عمومی است که خوراک خود را می‌طلبد. بازار تقاضا همیشه وجود دارد. عرضه هم هست. عرضه محصولات فرهنگی منتظر مدیریت فرهنگی نمی‌ماند. عرضه در پی آن است که تقاضای بازار را تبدیل به منفعت کند و سرمایه اقتصادی‌اش را بالا ببرد.

بر او حرجی هم نیست. بخش خصوصی پی منفعت خویش است. این وسط اما یکی هم باید پاسدار فرهنگ عمومی و مرزها و حدود و ثغور آن باشد.

اینجاست که مدیریت فرهنگی نقش خودش را نشان می‌دهد. مدیریت فرهنگی در فضای جدید صنایع فرهنگی همان وظیفه‌ای را به عهده دارد که سازمان تنظیم و مقررات رادیویی در حوزه ارتباطات.

این وسط اگر محصولی از بخش خصوصی راهی بازار می‌شود و به خانه و گوشی تلفن همراه میلیون‌ها ایرانی راه باز می‌کند و از سر و کول خط‌قرمزهای فرهنگ عمومی بالا و پایین می‌رود یعنی یک جای کار در تنظیم و مقررات فرهنگی لنگ می‌زند.

یعنی رگولاتور فرهنگی، درست رگولاتوری نمی‌کند. یعنی سامانه تنظیم و مقررات فرهنگی ما با وظایف و مسئولیت‌هایش در دوران جدید ارتباطی آشنا نیست.

مهدی عرفاتی

سردبیر