ضرورت پیمان‌های پولی دو جانبه با همسایگان

ایران از نظر جغرافیایی در یک منطقه استراتژیک قرار گرفته و علی‌رغم این‌که 15 کشور با ما همسایه هستند و تعدد مرزها می‌تواند تهدیدی برای کشور باشد به همان اندازه دارای مزیت است. ایران با 15 کشور همسایه است و یک بازار 400 میلیون نفری در آن قرار دارد که این بازار می‌تواند یک مزیت برای کشور ما به حساب بیاید.

برخی از این کشورها خودشان پایه تولید قوی ندارند و این فرصت خوبی را برای ما ایجاد می‌کند. برخی از آنها از کشورهای اروپایی واردات انجام می‌دهند و ایران می‌تواند با بازاریابی مناسب سهمی در این بازارها داشته باشد. جالب اینجاست که برخی از این کشورها مایل به سرمایه‌گذاری در ایران هستند و منابع طبیعی زیادی در آنها وجود دارد که علاوه بر بازار، منابع دیگری را هم وارد اقتصاد کشور ما می‌کند.

ایران 40 سال است که در تحریم‌های بین‌المللی قرار دارد و آمریکا هر روز ایران را به تشدید تحریم‌ها تهدید می‌کند. اگر ارتباط ایران با کشورهای همسایه تقویت شود می‌تواند نقش تحریم‌ها را در اقتصاد کمرنگ کند به این دلیل که محدودیت‌های حمل و نقل به واسطه هم مرز بودن ایران با این کشورها از بین می‌رود و تعامل نزدیک‌تر خواهد شد. حتی این کشورها می‌توانند نقش واسطه‌ای برای ایران به منظور صادرات کالا به کشورهای دیگر در زمان تحریم باشند. ظرفیت‌های بسیار بزرگی در این زمینه وجود دارد اما به خوبی از آنها بهره برداری نمی‌شود. راهکاری که در این زمینه وجود دارد باید در وزارت امور خارجه یک معاونت اقتصادی به منظور معرفی کالاهای تولید ایران به کشورهای دیگر تشکیل شود و در سایر وزارتخانه‌ها معاون امور بین‌الملل با جدیت بیشتری کار خود را دنبال کنند. برای رسیدن به این هدف که یک دستگاه دیپلماسی اقتصادی فعال داشته باشیم و با کشورهای همسایه مراودات تجاری را تقویت کنیم باید اقداماتی انجام شود که انجام آنها دور از ذهن نیست و نیاز به ساز و کار پیچیده ندارد.

پیمان‌های پولی دو جانبه فرصتی است که ایران می‌تواند از آن بهره ببرد و بانک مرکزی دو کشور از واحدهای پول رسمی کشور خود برای تجارت استفاده می‌کنند که در این صورت معاملات دلاری محدود و برای کشوری مانند ایران که در تحریم دلاری قرار دارد تحریم را دور می‌زند. ظرفیت‌های بسیار بزرگی در اقتصاد ایران است که در طول سال‌های گذشته و در دولت‌های مختلف مسکوت مانده و بهره‌برداری از بازار کشورهای همسایه یکی از این موضوعات است. اکنون ایران از نظر سیاسی در منطقه حرف اول را می‌زند و اجازه دخالت کشورهای بزرگ را در امور داخلی کشورهای همسایه ایران نمی‌دهد. حضور ایران در کشورهای عراق و سوریه به منظور از بین بردن تروریسم به کشورهای غربی ثابت کرد که ایران از نظر سیاسی در منطقه حرف اول را می‌زند و آنها تصمیم گرفتند اقتصاد ایران را هدف بگیرند که باید در این زمینه نیز با انجام اقداماتی این هدف کور را مهار کنیم.

برخی از کارشناسان معتقدند که کالاهای ایرانی هنوز توان رقابت و حضور در بازار کشورهای دیگر را ندارد و این اظهارنظر در حالی عنوان می‌شود که اکنون کالاهای ایرانی به طور فله به کشورهای دیگر صادر و بعد از بسته‌بندی در کشورهای واسط به کشورهای دیگر صادر می‌شود. اگر ایران بتواند این بازار را به نام خودش تمام کند کشورهای متقاضی کالای ایرانی به صورت مستقیم درخواست خود را مطرح می‌کنند.

دکتر حجت‌ا... عبدالملکی/ اقتصاددان