زندگی در دنیای آنلاین
نگاهی به عصر جدید فناوری نشان می‌دهد امروزه گوشی‌های هوشمند تلفن‌همراه به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی انسان تبدیل شده‌اند؛ ابزارهایی که از لحظه بیدارشدن تا هنگام رفتن به رختخواب، همواره در کنار ما حضور دارند. گویی زندگی روزمره ما به‌تدریج به یک رابط کاربری تبدیل شده. یعنی بیدار می‌شویم و وضعیت آب‌وهوا، مسیر تا محل کار، پیام‌های بانکی، یادآوری‌ها و حتی پیشنهاد غذای را از صفحه‌نمایش می‌گیریم؛ حتی خریدهای سوپرمارکتی هم اینترنتی شده است.
امروز فناوری فقط ابزار کار و خرید نیست، بلکه سبک زندگی را تغییر داده و مراسم‌ها، دیدارها و حتی خاطره‌سازی‌ها حالا در قاب یک گوشی ثبت و در فضای مجازی منتشر می‌شود. رشد فناوری و استفاده از ابزارهای دیجیتال پس از شیوع کرونا در جهان مسیر شتابانی داشت و وابستگی به دنیای دیجیتال بالا رفته است.
گوشی‌های هوشمند، رابط اصلی ما با جهان دیجیتال هستند. اکنون می‌توان بدون ترک خانه، سبد خرید را پر کرد، کالا را در منزل تحویل گرفت و حتی در صورت نارضایتی، آن را بازگرداند. این روند نه‌فقط راحتی و رفاه ایجاد کرده، بلکه باعث رشد اقتصاد پلتفرمی، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و کاهش هزینه‌های برخی کسب‌وکارها شده است. دیگر برای پرداخت کرایه تاکسی یا هر خرید دیگر از پول نقد استفاده نمی‌کنیم و این کارها را با ابزارهای بانکی و استفاده از اپلیکیشن‌های پرداخت انجام می‌دهیم. حتی پیداکردن کار، دیگر به معنای پرکردن فرم کاغذی و مراجعه به شرکت‌ها و ... نیست. حالا پلتفرم‌های کاریابی و حتی پیام‌رسان‌‌ها محل اصلی معرفی مهارت‌ها، پیداکردن کار و یافتن پروژه‌ها هستند. اینها در دنیای امروز به یک رویه در زندگی بدل شده و نشان می‌دهد که زندگی روزمره ما تا چه اندازه به «اپلیکیشن‌ها» وابسته است.
البته براساس آمارهای اتحادیه بین‌المللی مخابرات، با وجود رشد مداوم استفاده از اینترنت، حدود ۲.۶میلیارد نفر (معادل ۳۲درصد جمعیت جهان) در سال ۲۰۲۴ آفلاین بودند. بااین‌حال آمارها نشان می‌دهد جهان به‌سوی فراگیری می‌رود. هرچند نابرابری اتصال همچنان پابرجاست. بااین‌حال همین دسترسی است که امروز رفتارهای اقتصادی را از پرداخت‌های خرد تا خرید روزانه دگرگون کرده است. پرداخت دیجیتال مانند کارت به کارت و حتی استفاده از کیف‌پول‌های موبایلی و انتقال سریع بین‌بانکی به معنای واقعی، اصطکاک زندگی را کم کرده است. بررسی آمارها نشان می‌دهد استفاده از پرداخت‌های موبایلی به حدود یک‌سوم روش‌های پرداخت رسیده و کیف‌پول‌های دیجیتال ابزار غالب تراکنش‌ها شده‌اند. این رشد را همه‌گیری و قابلیت نفوذ گوشی‌های هوشمند سرعت‌داده‌اند و به نوعی پرداخت هزینه‌ها «نامرئی» شده است.
بااین‌حال هربار که سوار تاکسی اینترنتی می‌شویم، غذا سفارش می‌دهیم یا خریدی به‌صورت آنلاین انجام می‌شود، رد پای داده‌ای از خود به‌جا می‌گذاریم. یعنی داده‌های ما ذخیره و تحلیل می‌شود. این رد پا به بهبود تجربه کاربری (مثل پیشنهاد غذا و...) کمک می‌کند، اما الگوریتم‌ها، انتخاب‌های ما را تنظیم می‌کنند، بی‌آن‌که اغلب بدانیم الگوریتم‌ها تصمیم می‌گیرند کدام محصول یا مسیر را ببینیم که نشان می‌دهد مرز بین «آزادی انتخاب» و «کنترل هوشمند» روزبه‌روز باریک‌تر می‌شود.
وابستگی روزمره به فناوری، چهره اقتصاد و زندگی اجتماعی را تغییر داده و یک واقعیت زندگی معاصر است. تاکسی اینترنتی، اپلیکیشن سفارش غذا و فروشگاه آنلاین دیگر امکان جانبی نیستند، بلکه زیرساخت اصلی زندگی شهری به شمار می‌روند به‌طوری‌که در کشور ما ده‌ها هزار شغل به این پلتفرم‌ها گره خورده است. امروزه به لطف استفاده از گوشی‌های هوشمند، اپلیکیشن‌های بانکی و پلتفرم‌های خرید آنلاین، فعالیت‌های ما سریع‌تر، دقیق‌تر و آسان‌تر شده است، اما در برابر تهدیدات دیجیتال و ازجمله حریم خصوصی آسیب‌پذیری بیشتری پیداکرده‌ایم. بنابراین راحتی فناوری یک روی دیگر هم دارد که از آن با عنوان شتاب‌زدگی و مصرف‌گرایی دیجیتال نام برده می‌شود. کاربران به دریافت فوری خدمات، پاسخ لحظه‌ای پیام‌ها و تحویل آنی کالا عادت کرده‌اند. هرچند تحولات فرصت‌های زیادی ایجاد کرده، اما ریسک‌ها و چالش‌های بزرگی هم وجود دارد به‌طوری‌که هر تراکنش دیجیتال ردی به‌جا می‌گذارد که می‌تواند هدف حملات سایبری باشد. یا این‌که قطع شبکه اینترنت یا اختلال در سرورها می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند. همچنین اپلیکیشن‌ها معمولا از کاربران مجوزهایی می‌خواهند که گاهی بیش از نیاز واقعی خدمات است و به اطلاعات خصوصی کاربران دسترسی دارند.
گرچه تکنولوژی زندگی را آسان‌تر کرده، اما وابستگی بیش از حد به آن باعث به وجود آمدن مشکلاتی شده است. اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی، کاهش تعاملات اجتماعی و آسیب‌های جسمی ناشی از استفاده طولانی‌مدت از دستگاه‌های دیجیتال، ازجمله پیامدهای منفی این وابستگی است. اکنون با رشد هوش مصنوعی، واقعیت‌افزوده و اینترنت اشیا، پیش‌بینی می‌شود در دهه آینده مرز بین تکنولوژی و زندگی روزمره حتی محو‌تر شود. شاید در آینده نزدیک خرید خواربار را با عینک واقعیت‌افزوده در آشپزخانه انجام دهیم یا تاکسی بدون راننده را با فرمان صوتی صدا بزنیم.
گوشی‌های هوشمند، رابط اصلی ما با جهان دیجیتال هستند. اکنون می‌توان بدون ترک خانه، سبد خرید را پر کرد، کالا را در منزل تحویل گرفت و حتی در صورت نارضایتی، آن را بازگرداند. این روند نه‌فقط راحتی و رفاه ایجاد کرده، بلکه باعث رشد اقتصاد پلتفرمی، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و کاهش هزینه‌های برخی کسب‌وکارها شده است. دیگر برای پرداخت کرایه تاکسی یا هر خرید دیگر از پول نقد استفاده نمی‌کنیم و این کارها را با ابزارهای بانکی و استفاده از اپلیکیشن‌های پرداخت انجام می‌دهیم. حتی پیداکردن کار، دیگر به معنای پرکردن فرم کاغذی و مراجعه به شرکت‌ها و ... نیست. حالا پلتفرم‌های کاریابی و حتی پیام‌رسان‌‌ها محل اصلی معرفی مهارت‌ها، پیداکردن کار و یافتن پروژه‌ها هستند. اینها در دنیای امروز به یک رویه در زندگی بدل شده و نشان می‌دهد که زندگی روزمره ما تا چه اندازه به «اپلیکیشن‌ها» وابسته است.
البته براساس آمارهای اتحادیه بین‌المللی مخابرات، با وجود رشد مداوم استفاده از اینترنت، حدود ۲.۶میلیارد نفر (معادل ۳۲درصد جمعیت جهان) در سال ۲۰۲۴ آفلاین بودند. بااین‌حال آمارها نشان می‌دهد جهان به‌سوی فراگیری می‌رود. هرچند نابرابری اتصال همچنان پابرجاست. بااین‌حال همین دسترسی است که امروز رفتارهای اقتصادی را از پرداخت‌های خرد تا خرید روزانه دگرگون کرده است. پرداخت دیجیتال مانند کارت به کارت و حتی استفاده از کیف‌پول‌های موبایلی و انتقال سریع بین‌بانکی به معنای واقعی، اصطکاک زندگی را کم کرده است. بررسی آمارها نشان می‌دهد استفاده از پرداخت‌های موبایلی به حدود یک‌سوم روش‌های پرداخت رسیده و کیف‌پول‌های دیجیتال ابزار غالب تراکنش‌ها شده‌اند. این رشد را همه‌گیری و قابلیت نفوذ گوشی‌های هوشمند سرعت‌داده‌اند و به نوعی پرداخت هزینه‌ها «نامرئی» شده است.
بااین‌حال هربار که سوار تاکسی اینترنتی می‌شویم، غذا سفارش می‌دهیم یا خریدی به‌صورت آنلاین انجام می‌شود، رد پای داده‌ای از خود به‌جا می‌گذاریم. یعنی داده‌های ما ذخیره و تحلیل می‌شود. این رد پا به بهبود تجربه کاربری (مثل پیشنهاد غذا و...) کمک می‌کند، اما الگوریتم‌ها، انتخاب‌های ما را تنظیم می‌کنند، بی‌آن‌که اغلب بدانیم الگوریتم‌ها تصمیم می‌گیرند کدام محصول یا مسیر را ببینیم که نشان می‌دهد مرز بین «آزادی انتخاب» و «کنترل هوشمند» روزبه‌روز باریک‌تر می‌شود.
وابستگی روزمره به فناوری، چهره اقتصاد و زندگی اجتماعی را تغییر داده و یک واقعیت زندگی معاصر است. تاکسی اینترنتی، اپلیکیشن سفارش غذا و فروشگاه آنلاین دیگر امکان جانبی نیستند، بلکه زیرساخت اصلی زندگی شهری به شمار می‌روند به‌طوری‌که در کشور ما ده‌ها هزار شغل به این پلتفرم‌ها گره خورده است. امروزه به لطف استفاده از گوشی‌های هوشمند، اپلیکیشن‌های بانکی و پلتفرم‌های خرید آنلاین، فعالیت‌های ما سریع‌تر، دقیق‌تر و آسان‌تر شده است، اما در برابر تهدیدات دیجیتال و ازجمله حریم خصوصی آسیب‌پذیری بیشتری پیداکرده‌ایم. بنابراین راحتی فناوری یک روی دیگر هم دارد که از آن با عنوان شتاب‌زدگی و مصرف‌گرایی دیجیتال نام برده می‌شود. کاربران به دریافت فوری خدمات، پاسخ لحظه‌ای پیام‌ها و تحویل آنی کالا عادت کرده‌اند. هرچند تحولات فرصت‌های زیادی ایجاد کرده، اما ریسک‌ها و چالش‌های بزرگی هم وجود دارد به‌طوری‌که هر تراکنش دیجیتال ردی به‌جا می‌گذارد که می‌تواند هدف حملات سایبری باشد. یا این‌که قطع شبکه اینترنت یا اختلال در سرورها می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند. همچنین اپلیکیشن‌ها معمولا از کاربران مجوزهایی می‌خواهند که گاهی بیش از نیاز واقعی خدمات است و به اطلاعات خصوصی کاربران دسترسی دارند.
گرچه تکنولوژی زندگی را آسان‌تر کرده، اما وابستگی بیش از حد به آن باعث به وجود آمدن مشکلاتی شده است. اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی، کاهش تعاملات اجتماعی و آسیب‌های جسمی ناشی از استفاده طولانی‌مدت از دستگاه‌های دیجیتال، ازجمله پیامدهای منفی این وابستگی است. اکنون با رشد هوش مصنوعی، واقعیت‌افزوده و اینترنت اشیا، پیش‌بینی می‌شود در دهه آینده مرز بین تکنولوژی و زندگی روزمره حتی محو‌تر شود. شاید در آینده نزدیک خرید خواربار را با عینک واقعیت‌افزوده در آشپزخانه انجام دهیم یا تاکسی بدون راننده را با فرمان صوتی صدا بزنیم.
