بکه سلامت برنامهای با همین نام (حال خوب)را بیش از ۱۱سال است روی آنتن برده که در بررسی پیامکهای دریافتی سامانه ۱۶۲مخاطبان بازخوردهای خوبی نسبت به آن داشتهاند. این برنامه که بهصورت تخصصی با هدف افزایش سواد سلامت روان، خودشناسی و بهبود زندگی اجتماعی ساخته شده، اکنون به فصل دوازدهم خود رسیده. متولیان «حال خوب» در فصل جدید تغییراتی را در قالب و محتوای برنامه ایجاد کردهاند که جامجم در گفتوگو با سیدمحمدحسین پورفاضلی تهیهکننده و میترا بهرامی مجری برنامه به آنها پرداخته است.سیدمحمدحسین پورفاضلی درباره پیشینه این برنامه گفت: این برنامه حدودا ۱۱سال پیش با اجرا و تهیهکنندگی میلاد اسلامزاده روی آنتن شبکه سلامت رفت و از همان ابتدا محتوایش حول محور آرامشبخشی و سلامت روان بود. هدف اصلی برنامه، ارتقای سواد سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی فردی و اجتماعی مخاطبان بود. در طول این سالها، «حال خوب» با بهرهگیری از گفتوگوهای تخصصی با کارشناسان حوزه روانشناسی، سلامت اجتماعی و معنوی، همچنین استفاده از آیتمهای متنوع مثل میانبرنامههای علمی، نمایشی و موسیقایی تلاش کرده مفاهیم سلامت روان را به زبان ساده و ملموس به مردم منتقل کند.
تداومی چندساله در شبکه سلامت
پورفاضلی تداوم تولید و روی آنتن بودن این برنامه را از ویژگیهای مثبت آن دانست و ادامه داد: «حال خوب» تنها برنامه تخصصی تلویزیون در حوزه سلامت روان است که سالهاست هر شب حوالی ساعت ۹ روی آنتن شبکه سلامت میرود. این تداوم، یکی از ویژگیهای مثبت و قابل توجه برنامه است. تغییرات زیادی طی این سالها در برنامه اتفاق افتاده اما هویت اصلی آن همیشه حول محور سلامت روان، آرامشبخشی و رشد فردی بوده است. از نکات مهم برنامه، نقش پیشآگاهی و آگاهسازی جامعه است. یعنی اول هشدار دادن نسبت به موضوعات مهم روانی، سپس کاهش اضطراب و در مرحله بعد ایجاد آرامش و امید. مثلا در روزهای جنگ ۱۲روزه، «حال خوب» به برنامهای پربیننده تبدیل شد. چون با تمرکز بر سلامت روان، آرامش را به جامعه منتقل میکرد و درباره اضطرابهای ناشی از بحران حرف میزد. گفتوگوهای برنامه کمک میکرد مخاطبان مشکلاتشان را بهتر بشناسند و اگر نیاز داشتند، به متخصصان روانشناسی و روانپزشکی مراجعه کنند. این رویکرد ترکیبی از آموزش، حمایت و آرامشدهی باعث شده «حال خوب» جایگاه ویژهای در میان برنامههای سلامت داشته باشد و تأثیری ماندگار بر مخاطبان بگذارد.
تهیهکننده این برنامه در بیان موضوعات و سوژههای «حال خوب» عنوان کرد: در حوزه سلامت روان، موضوعات کلیدی و مناسبتهای مشخصی وجود دارد اما در فصل جدید برنامه تلاش شده با استفاده از بازخورد مخاطبان در فضای مجازی و پیامک، موضوعات بیشتر؛ و البته با پرداختی جزئیتر و دقیقتری داشته باشند. مثلا اگر درباره خانواده صحبت میکنیم، هر قسمت به نقش خاصی مثل مادر، پدر یا فرزند اختصاص مییابد و مسائل آنها بهطور دقیقتر بررسی میشود. مثلا در یکی از قسمتها درباره آشنایی قبل از ازدواج بحث شد که چقدر خانوادهها میتوانند دخالت کنند یا نظر بدهند. در فصل جدید «حال خوب» که حدود ۴۰ ولی ۴۵ قسمت از آن روی آنتن رفته، دو تغییر مهم ایجاد شده. اول اینکه قالب برنامه از گفتوگوهای دونفره میان کارشناس و مجری خارج شده و بهصورت گفتوگوی گروهی و حضور مردم در استودیو درآمده است. دوم اینکه موضوعات برنامه ریزتر و جزئیتر شده و بهجای کلیگویی، به مسائل دقیقتر و موشکافانهتر پرداخته میشود. این تغییرات باعث شده برنامه فضای تعاملیتر و عمیقتری پیدا کند و به دغدغههای واقعی مخاطبان با جزئیات بیشتر بپردازد.
وی در اشاره به ترکیب انتخاب موسیقیها و کلیپهای هر قسمت اضافه کرد: در هر قسمت تمامی آیتمهای برنامه از جمله کلیپها، تصاویر و موسیقیها دقیقا مطابق با موضوع و قصهای است که هر برنامه دنبال میکند. مثلا در قسمتی که ویژه دفاع مقدس تولید شد و با شروعی از صدای شهید زینالدین بود، تمرکز روی تابآوری، سلامت روان و خاطرات جنگ انجام گرفت. یعنی وقتی برنامه ویژهای ساخته میشود، محتوا کاملا تخصصی و مرتبط با موضوع سلامت روان و آرامشبخشی طراحی میشود. بهطور کلی میتوان گفت تلاش داریم در هر قسمت همه عناصر براساس سوژه محوری انتخاب و تنظیم شوند.
خط قرمزی در سلامت روان نیست
پورفاضلی در توضیح وجود خطوط قرمز در انتخاب سوژهها یا پرداخت به آنها در برنامه افزود: در حوزه سلامت روان، موضوعاتی هست که ممکن است با برخی خطوط قرمز مواجه شوند اما بهنظر من اصلا نباید سلامت روان را محدود به چنین خطوطی کنیم. چون نادیده گرفتن آن میتواند پیامدهای جدیتری داشته باشد. در برنامه تلاش میکنیم سراغ موضوعاتی برویم که کمتر در رسانهها مطرح شدهاند اما به شکلی متفاوتتر ودقیقتر. مثلا بهجای اینکه صرفا بگوییم خودکشی خوب است یا بد، تلاش میکنیم دلایل وعوامل پشت آن را بررسی کنیم وراهکارهای پیشگیری را نشان دهیم.یاوقتی درباره سلامت جنسی صحبت میکنیم، به نیازهای واقعی و اصولی خانواده سلامتمحور میپردازیم که در کنار سلامت روان، جسم و معنویت قرار دارند. پس درواقع چیزی به نام خط قرمز برای ما وجود ندارد بلکه بحث بر سر نحوه پرداخت صحیح به موضوعات حساس است. با بیان مثالها و مصادیق واقعی، هدفمان این است که ضمن آگاهسازی، از بروز آسیبها جلوگیری کنیم و تلنگری به جامعه زده باشیم. این رویکرد باعث میشود سلامت روان جدیتر گرفته شود و مردم بهتر بتوانند مسائل خود را بشناسند و حل کنند.
تعادل اطلاعرسانی و امید
تهیهکننده «حال خوب» با بیان اینکه رویکرد برنامه تعادل بین اطلاعرسانی و حفظ فضای مثبت برنامه است، توضیح داد: سعی میکنیم تعادلی منطقی بین اطلاعرسانی درباره مشکلات روانشناختی و حفظ فضای مثبت داشته باشیم. هدف ما این نیست که مردم را با مفاهیم تخصصی گیج یا نگران کنیم بلکه میخواهیم به زبان ساده و قابل فهم به آنها بگوییم مواجهه با مشکلات روانی طبیعی است و اگر کسی نیاز داشت، میتواند با روانشناس یا روانپزشک مشورت کند. ما با کارشناسان مجربی کار میکنیم که همگی از اساتید و اعضای هیأت علمی هستند اما درعین حال تلاش میکنیم موضوعات را طوری مطرح کنیم که باعث اضطراب بیشتر نشود و مردم نترسند. اینگونه پیشآگاهی و آگاهی داده میشود تا مخاطبان بتوانند بهتر تصمیم بگیرند و نگرانیهایشان کاهش یابد.
وی درباره سوژههای آتی این برنامه عنوان کرد: برای قسمتهای آینده برنامه «حال خوب»، برنامهریزی ما این است که موضوعات روز و مناسبتهای مهم مثل هفته سالمندی، هفته جهانی بهداشت روان و بازگشایی مدارس را بیشتر در نظر بگیریم. مثلا درباره بازگشایی مدارس چند قسمت ویژه داشتیم که نگاه جامعهمحور و روزآمد به این موضوعات داشتند. در این روزها که سلامت اقتصادی و فشارهای روانی از جمله استرس ناشی از فضای مجازی برای مردم زیاد است، تلاش میکنیم راهکارهای عملی و مؤثر برای کنترل استرس و واکنش درست به اخبار را ارائه دهیم. قرار نیست هر خبری که میرسد باعث نگرانی شود بلکه نگاه چندوجهی و متعادل مدنظر ماست. همچنین در موضوعات کلان اجتماعی مانند سیاستهای جمعیتی، فرزندآوری، مسائل خانواده و دغدغههای نوجوانان و جوانان، برنامههایی داریم که با حضور خودشان و با استفاده از کلیدواژهها و مسائل روز، دغدغهها و نیازهایشان را بررسی کنیم. اینگونه وقتی موضوعات مبتلابه با حضور خود مردم در برنامه تهیه و تولید شود، واقعا احساس میکنند صاحب برنامه و موضوع ارائه شده هستند.
روایت مجری از شروع فصل جدید
میترا بهرامی، مجری فصل جدید «حال خوب» گفت: از شب سوم جنگ، اجرای برنامه را بهعهده گرفتم و محوریت اصلیمان موضوع اضطراب بود. تلاش کردیم رویکردی کاملا تعاملی و صادقانه را پیگیری کنیم. میگفتیم خودمان هم ترسیده و اضطراب داریم و از تجربههای مشابه صحبت میکردیم. این باعث میشد فضای گفتوگو انسانی و نزدیک با مخاطب باشد. بهعنوان روانشناس سعی میکردم تعادل میان ارائه مطالب تخصصی و صحبتهای معمولی را حفظ کنم. در آن شرایط هر کدام از ما واکنشهای دفاعی خاص خود را داشتیم. مثلا یکی از همکاران میگفت دلش میخواسته در خانه بماند و از تهران خارج نشود.همین تفاوتها به ما کمک میکرد دربرنامه مصادیق واقعی اضطراب را آشکار ودرباره آن علمی صحبت کنیم؛مثلا اینکه اضطراب تا کجا طبیعی است، چه راهکارهایی برای مدیریت آن وجود دارد و چگونه میتوانیم از خود و دیگران حمایت کنیم.
بهرامی ادامه داد: یکی از نگرانیهای مهم در شرایط جنگی، وضعیت کودکان بود. بسیاری از اتفاقات تلخ را به آنها نمیگفتند یا حتی دروغ میگفتند. ما صادقانه بیان میکردیم که بچهها باید بدانند در چه شرایطی هستند اما در عین حال تأکید میکردیم که حمایت عاطفی و حضور پدر و مادر در این شرایط، آرامشبخش و ضروری است. چون بچهها معمولا از منابع دیگر هم اطلاعات میگیرند و اگر والدین صادق نباشند، اعتمادشان به خانواده از بین میرود. در ادامه برنامه، اضطراب پس از حادثه، ترس و نگرانیهای پس از جنگ موضوعاتی بود که بهتدریج با پرداخت دقیقتر و جزئیتر به آنها میپرداختیم تا امروز که همچنان در خدمت مخاطبان هستیم. مجری «حال خوب» با اشاره به شرایط شروع فصل جدید عنوان کرد: فصل جدید برنامه با حداقل امکانات و در شرایط بسیار بحرانی شروع بهکار کرد. آن زمان برای دعوت مهمان و کارشناس با مشکلات زیادی مواجه بودیم. حتی بنزین برای رفتوآمد نبود. در قالب قبلی برنامه، گفتوگو فقط بین یک مجری و یک کارشناس بود اما در این فصل با گذشت زمان و پیشرفت کار، اولا فاصلهمان از شرایط بحرانی بیشتر شد و تیم مدیریت به این نتیجه رسید که اگر قرار است مهمان باشد، بهتر است فقط یک نفر حضور داشته باشد تا بتوانیم زمان بیشتری برای گفتوگو با او اختصاص دهیم اما در مواردی که قرار باشد فضای برنامه به شکل دورهمی و بحث گروهی باشد، مهمانان باید افرادی باشند که مسائل مرتبط با موضوع برنامه را دارند یا علاقهمند به موضوع مطرح شده باشند. بدین ترتیب، راهکار ما برای بهتر شدن برنامه «حال خوب» این است که ترکیبی متعادل از مهمانان تخصصی و مخاطبان علاقهمند داشته باشیم تا گفتوگوها هدفمند و جذابتر شوند و فضای بازتری برای بیان دغدغهها و دیدگاهها شکل بگیرد.
فرم کاملتر و متنوعتر
وی درباره ایدههای رشد برنامه گفت: با تلاش تیم تولید در فصل جدید، فرم برنامه کاملتر و خوشآب و رنگتر شده است اما در بازخوردهایی که داشتهایم مخاطبان دوست دارند وقتی با یک مهمان صحبت میکنم، بخش دوم برنامه با حضور یک شاعر یا متخصص ادبیات یا هر روانشناسی که توانایی داشته باشد اجرا شود. که میتواند باعث تنوع و جذابیت برنامه شود. گاهی وقتها در کوچه و بازار یا یک مغازه میبینی پیرمردی آنجا نشسته و فقط چند کلمه حرف میزند، اما حال آدم خوب میشود. نه سواد دارد، نه تخصص روانشناسی یا شاعری اما مهارت شگرفی در آرامش دادن دارد. اتفاقا همینکه گفتوگو صمیمانه و از دل باشدباعث میشودآن چیزی که میخواهی،منتقل وازطرف مهمان هم دریافت شود.برای من بهعنوان مجری،انجام گفتوگویی که گرهی از زندگی مخاطبان باز کند، خیلی لذتبخش است. بهرامی که تحصیلکرده رشته روانشناسی است درباره سوژههای مورد علاقهاش در «حال خوب» گفت: پرداختن به سوژههایی که درراستای رشد فردی، مادرانگی و تابآوری هستند برایم بسیار اهمیت دارد. البته در این فصل یکی از موضوعات مهمی که روی آن تمرکز کردهایم، مسأله مادرانگی است. در چند قسمت به بحث کفایت مادرانگی و خودسرزنشی والدین پرداختیم. چون خیلی از افراد الان با این مشکلات درگیرند. «حال خوب» سعی دارد در یک رویه کلی به مسائلی مانند مادر بودن، پدر بودن و اینکه چطور میتوان بهتر عمل کرد بپردازد. امیدوارم در این مسیر موفق عمل کنیم.