تولید این‌گونه برنامه‌ها در تلویزیون، دارای سابقه است و می‌توان به برنامه موفق «دی‌بی‌سی» اشاره کرد که درباره شبکه بی‌بی‌سی فارسی تولید شده بود. در گفت‌وگو با مجری و تهیه‌کننده این برنامه درخصوص چالش‌های تولید و نیز بازخوردهای آن صحبت کرده‌ایم.
استفاده از طنز در عملیات روانی
رضا حاتمی‌وفا، تهیه‌کننده برنامه نمک‌نشنال درباره انتخاب زبان طنز برای نقد شبکه‌های معاند فارسی‌زبان گفت: زبان طنز ظرفیت بالایی برای عملیات روانی دارد و طبیعتا در شرایط جنگ می‌تواند نقش مؤثری ایفا کند. همان‌طور که دشمن از این ابزار به‌طور گسترده استفاده می‌کند، تلاش ما نیز بر این بوده که از این ادبیات و لحن نهایت بهره را ببریم. تجربه‌های گذشته به ما نشان داده طنز، ادبیاتی مؤثر است. در جریان جنگ ۱۲ روزه که فضای رسانه‌ای تغییر کرد و رسانه‌های معاند به‌مثابه سلاح اسرائیل نقش‌آفرینی کردند، احساس کردیم باید وارد این میدان شویم و اقداماتی انجام دهیم.
حاتمی‌وفا در ادامه با بیان چگونگی شکل‌گیری ایده برنامه عنوان کرد: ایده «نمک‌نشنال» در همان دوران جنگ شکل گرفت و ساخته شد. پس از اعلام آتش‌بس، تصمیم گرفتیم این ایده را گسترش دهیم و برای پرهیز از تداخل با ایام ماه محرم و صفر، صبر کردیم تا این‌که نهایتا در اوایل ماه ربیع توانستیم این برنامه را به آنتن برسانیم.
تهیه‌کننده نمک‌نشنال در پاسخ به میزان استفاده از تجربه برنامه «دی‌بی‌سی» در طراحی و اجرای این برنامه توضیح داد: من در مدت دو سال اول فعالیت دی‌بی‌سی به‌عنوان تهیه‌کننده، این برنامه را همراهی کردم و در بخش‌های مختلفی مثل اتاق فکر و ایده‌پردازی هم نقش داشتم. با تغییر فضای رسانه‌ای و اولویت‌یافتن جریان‌های معاند، توجه به اسرائیل‌اینترنشنال به‌عنوان رقیب بی‌بی‌سی بیشتر شد. احساس کردیم باید موضوع اسرائیل‌اینترنشنال را وارد برنامه‌های تولیدی خود یا به‌اصطلاح پارودی کنیم. تفاوت اصلی این برنامه با دی‌بی‌سی در آن است که با توجه به تجربیات گذشته، تلاش می‌کنیم برنامه «نمک‌نشنال» را نمایشی‌تر و پرمخاطب‌تر به‌تصویر بکشیم و از این طریق ارتباط بهتری با عموم مردم برقرار کنیم. البته ما همچنان در مسیر توسعه هستیم و قصد داریم مدل‌ها و فرم‌های مختلفی برای شبکه و حتی برنامه‌های دیگر به‌کار بگیریم تا قصه‌مان را بهتر روایت کنیم.
حاتمی‌وفا در توضیح پرداخت شخصیتهای نمک‌نشنال افزود: برای انتخاب شخصیتهای برنامه، نیم‌نگاهی به کارشناسان شبکه‌های فارسی زبان معاند داشتیم اما قصد نداشتیم صرفا فضای شبکه اسرائیل‌اینترنشنال و کارشناسان آن را به‌طور کامل بازنمایی کنیم. البته در ظاهر و گریم سعی کردیم برخی از این کارشناسان را تا حدی تداعی کنیم اما این امر برای ما اولویت نداشت، چون اینترنشنال در شخصیت‌پردازی موفق نبوده و شخصیتهای شاخص و شناخته‌شده‌ای در فضای رسانه ندارد. تا کنون ۱۱ شخصیت در برنامه داریم و در آینده احتمالا تعداد آنها بیشتر خواهد شد. هدف ما ایجاد تنوع موضوعی و محتوایی است تا برنامه جذاب‌تر و مؤثرتر باشد.
نویسندگی به‌صورت تیمی
تهیه‌کننده این برنامه در اشاره به تعاملات بین تیم نویسندگی و تیم تولید اظهار کرد: تیم نویسندگان و بازیگران ما پیشتر در سریال طنز ۲۸ قسمتی «با عرض معذرت» که اوایل سال از شبکه نسیم پخش شد، فعالیت داشتند. این سریال به‌صورت آیتمی ساخته شده بود و بچه‌های خودمان که تجربه‌های نمایشی متعددی در تلویزیون و فضای مجازی دارند در آن حضور داشتند. برخی از اعضا در حوزه ژورنالیسم تازه‌کار هستند اما نوشتن چنین متونی برای آنها کار پیچیده‌ای نیست. الان در پروژه «نمک‌نشنال» هم از همین ظرفیت‌ها استفاده کرده‌ایم و قصد داریم نویسندگان جدیدی با پیشینه‌ها و سلایق مختلف به تیم اضافه کنیم تا تنوع قلم را افزایش دهیم و کارمان برای مخاطب جذاب‌تر شود.
وی عمده‌ترین چالش عوامل تولید را طرف‌بودن با شبکه‌ای دانست که رسما یک ابزار تروریستی دشمن محسوب می‌شود. حاتمی‌وفا ادامه داد:دشمن ازاسرائیل‌اینترنشنال به‌عنوان سلاح خود استفاده می‌کند.چالش اصلی مااین است که چگونه می‌توانیم این هجو را به‌درستی به مخاطب نشان دهیم وبرای کسانی که هنوز نیم‌نگاهی به این شبکه‌ها دارند، پوشالی‌بودن و بی‌اعتباری آن را عیان کنیم. این‌که بتوانیم این سطح از رذالت را در قالب طنز نمایش دهیم واقعا دشوار است. در جنگ ۱۲ روزه، ما شهدای بزرگ و زیادی دادیم و این شبکه و عواملش از این موضوع خوشحال بودند. زیرا آنها خائنان به کشور و وطن ما هستند. تلاش می‌کنیم با زبان طنز این خباثت را به تصویر بکشیم و امیدواریم موفق شویم گامی مهم در اعتبارزدایی از این رسانه که دشمن روی آن بسیار حساب کرده است، برداریم. قطعا آینده این رسانه به شکل فعلی نخواهد بود، چرا که تاکنون در ماموریت‌های خود شکست خورده و ان‌شاءالله در آینده هم همین‌طورخواهد بود اما تا وقتی فعال است، امیدواریم بتوانیم هم ادبیات آنها را از اعتبار بیندازیم، هم خطوط محتوایی‌ای را که به‌کار می‌گیرند، بشکنیم.
رضایت از بازخوردها
تهیه‌کننده نمک‌نشنال پخش سه روز در هفته را کار دشواری دانست و عنوان کرد: برای برنامه‌ای با رویکرد ژورنالیستی، جدول پخش سه‌روز در هفته دشوار و دارای ریسک است. هر‌چند به‌نظرم این سه روز هم کم است و دوست داریم در آینده بتوانیم این برنامه را هر روز پخش کنیم اما هنوز به زیرساخت‌های لازم برای این کار نرسیده‌ایم و نیاز به اصلاحات اساسی داریم. البته همین پخش سه روزه نیز برای ما چالشی جدی است. چون این‌گونه برنامه‌ها باید براساس موضوعات روز ساخته شوند و نمی‌توانیم مثل برخی برنامه‌ها هفته‌ها جلو ببریم و سپس منتشر کنیم. تلاش ما این است که کیفیت کار حفظ شود و با تیم محتوایی و نویسندگی قوی‌ای که داریم، استانداردها پایین نیاید.
وی درخصوص بازخوردهای برنامه توضیح داد: در همین چند روز نخست، بازخوردهای خوبی در فضای مجازی دریافت کردیم؛ فقط در طول سه تا چهار روز، بدون این‌که تبلیغات ویژه‌ای انجام دهیم، نزدیک به ۵۵۰۰ تا ۶۰۰۰ فالوور در اینستاگرام و حدود ۲۰۰۰دنبال‌کننده درایتاجذب کرده‌ایم. کانال‌هاوصفحات مختلف زیادی هم شروع به معرفی و استوری‌کردن «نمک‌نشنال» در سکوهای مختلف کردند و بازخوردهاحتی فراترازانتظارما بود.به‌شدت به نظرات و بازخورد مردم اهمیت می‌دهیم و سعی می‌کنیم با گفت‌وگو با فعالان فرهنگی و عموم مردم، کار را بهبود دهیم تا محتوایی تولید کنیم و حتی اگر لازم بود ریل را تغییر دهیم تا کاری ارائه دهیم که مخاطب بتواند با آن ارتباط برقرار کند و با اشتیاق آن را به اشتراک بگذارد. در یکی از آیتم‌ها به‌طور جدی روی مشارکت مردم حساب باز کرده‌ایم و از آنها خواسته‌ایم با همان لحن طنزی که در برنامه استفاده می‌شود، محتوای تولیدی خود را برای ما ارسال کنند. فعلا این پروژه در مراحل ابتدایی است و بیشتر از ظرفیت‌های پیرامونی استفاده کرده‌ایم اما امیدواریم در آینده مردم بیشتری به این کمپین بپیوندند و شاهد همراهی گسترده‌تری باشیم.
طنزی برای افشای ترفندهای شبکه‌های معاند
محمدرضا علوی، بازیگر نقش کامران کردان، مجری شبکه نمک‌نشنال در بیان دلایل ساخت چنین برنامه‌ای گفت: شبکه‌های فارسی‌زبان معاند خارج از کشور، به‌ویژه در جریان تنش‌های جنگ ایران و اسرائیل، فضای ناامنی و اضطراب زیادی برای خانواده‌های ایرانی ایجاد کردند. ما در نمک‌نشنال تلاش کردیم در قالب طنز، با سیاه‌نمایی شیوه‌های رسانه‌ای این شبکه‌ها و جو سنگین و نادرستی که به‌دروغ بین مردم پخش کردند، مقابله کنیم. هدف‌مان این بود که با شوخی و طنز، حقیقت را آشکار کنیم و نشان دهیم چقدر ادعاهای این شبکه‌ها بی‌پایه و تنها برای ایجاد ترس و تشویش ذهن مردم طراحی شده است.
علوی پیرامون شخصیت‌پردازی کامران کردان ادامه داد: نقش کامران کردان جدی و حرفه‌ای است اما با تلفظ‌های خاص و ناقص که از لحن مجریان فارسی‌زبان خارج گرفته شده‌اند، طنزی ظریف ساخته شده. این تضاد بین جدیت و ایرادات زبانی، چالشی بزرگ برای بازیگر بود تاهم عمق نقش راحفظ کندوهم حس طنز را منتقل کند.هدف ایجاد شخصیتی واقعی و قابل‌باور همراه با کمدی پرمغز و ملموس برای مخاطب است.
این بازیگر اضافه کرد: برای شخصیت‌پردازی مجری، ابتدا شخصیت مجریان فارسی‌زبان معاند را دقیق بررسی و یکی از معروف‌ترین آنها را به‌عنوان نمونه انتخاب کردم. شخصیت کامران کردان از ویژگی‌های آن مجری و بخش‌هایی از مجریان دیگر الهام گرفته شده است. برای حفظ جدیت و توانمندی‌های یک مجری واقعی، تمرین‌های مجری‌گری و خبرنگاری داشتم تا این شخصیت هم جدی باشد و هم طنز. نام کامران کردان نیز ترکیبی از نام‌های مشابه مجریان معاند است که با تغییر نام‌ها سعی در کمرنگ‌کردن اصالت فارسی زبان خود دارند.
وی با اشاره به دلایل طراحی شخصیت مجری نمک‌نشنال عنوان کرد: شخصیت کامران کردان در نمک‌نشنال با زبان طنز به نقد شبکه اینترنشنال می‌پردازد و تلاش می‌کند تصویر واقعی این شبکه را نشان دهد. کاراکتر کامران کردان به‌گونه‌ای طراحی شده که با شوخی و طنز، دستکاری اخبار و تلاش برای تشویش افکار عمومی را آشکار کند. چون مردم فارسی‌زبان به طنز علاقه دارند، این روش مؤثرتر است و کمک می‌کند مخاطبان با دید بازتری به محتوای این شبکه‌ها نگاه کنند و کمتر تحت تأثیر اخبار دروغ قرار بگیرند.
علوی در توضیح شباهت‌های بصری برنامه به شبکه اینترنشنال بیان کرد: در طراحی لباس، گریم و دکور تلاش کردیم شباهت زیادی به شبکه اینترنشنال داشته باشیم. در شخصیت‌پردازی مجری، برخی کلمات عمدا ناقص یا خورده تلفظ شدند تا برگرفته از ویژگی‌های مجریان فارسی‌زبان خارج باشند که به‌دلیل مداومت در به‌کارگیری زبان انگلیسی، لحن فارسی‌شان غیرطبیعی و اغلب با «کلاس‌گذاشتن» همراه است. این تغییرات در تلفظ و لحن که معمولا نقطه قوت‌شان است، در شخصیت کامران کردان به‌شکل طنزآمیزی به نقطه ضعف تبدیل شده تا جذابیت بیشتری ایجاد کند.
وی صحبت‌های خود را این‌گونه تکمیل کرد: در پایان، از کارگردان، تیم تولید، تصویربردارها، صدابردارها، گروه گریم، لباس و همه اعضای حاضر در اتاق فکر این پروژه صمیمانه تشکر می‌کنم. این کار واقعا یک پروژه گروهی بود که با مدیریت آقای حاتمی‌وفا در زمانی محدود شکل گرفت. افتخار داشتم به‌عنوان نویسنده چند آیتم در کنار این تیم حضور داشته باشم و ان‌شاءالله در آینده نیز همکاری خواهم کرد. از همان روزهای ابتدایی پروژه در جلسات ایده‌پردازی حضور داشتم و متن‌ها با دقت و حساسیت زیادی توسط آقای حاتمی‌وفا بررسی می‌شد. در حالی که اکثر متن‌های اولیه رد می‌شدند، سرانجام به شکل کلی و چارچوبی رسیدیم که برای مخاطب مناسب باشد. بارها متن‌ها اصلاح و تمرین شدند تا بهترین فرم ممکن را پیدا کنند. این موفقیت حاصل تلاش خالصانه تیمی است که با باور قلبی روی این اثر کار کرد و تمام تلاش‌شان بر این بود که محصول نهایی در شأن و سطح انتظار مخاطب باشد.
خاطره‌ای از پشت صحنه
بازیگر نقش کامران کردان با یادآوری مواردی که باعث خنده عوامل برنامه شده بود، گفت: یکی از صحنه‌هایی که برای من بسیار جالب و خنده‌دار شد، اولین روز ضبط بود؛ زمانی که لحن مخصوص و خورده‌شدن کلمات رادر بازی امتحان کردم. از آنجا که تیم کارگردانی و عوامل تولید برای نخستین‌بار این اجرا رامی‌دیدند، چندین‌بارمجبور شدیم برداشت را تکرار کنیم، چون یا خود عوامل پشت صحنه می‌خندیدند یا من به‌سختی سعی می‌کردم خنده‌ام راکنترل کنم.یادم می‌آیدحدود۱۰تا۱۵ برداشت گرفتیم تا بالاخره توانستیم این خنده‌ها را مهار کنیم. یک لحظه دیگر هم وقتی پیش آمد که مجری با جدیت در حال مصاحبه با کارشناس درباره یک ربات بود. مجری با لحن خورده و خاصش می‌گفت «دقیق و علمی» و آن‌قدر کلماتش خورده و نامفهوم بود که کارشناس دوبار پشت‌سر هم سؤال کرد و مجری بازهم همان لحن راتکرارمی‌کرد.کارشناس وقتی دیدنمی‌تواند حرف‌ها را بفهمد، موضوع را عوض کرد. این رفتار برگرفته از موقعیت‌هایی بود که هنگام بررسی تماس‌های شبکه‌های معاند با کارشناسان‌شان دیده بودم. گاهی صدای تماس‌ها قطع ووصل یاضعیف می‌شد وکلمات مخدوش می‌شدند؛ موضوعی که به‌شکل طنز در این صحنه به نمایش درآمد.البته فکرمی‌کنم اگر کامران کردان درشبکه اینترنشنال حضور داشت، احتمالا اولین چیزی که به مخاطبان می‌گفت این بود: «اینجا ایران‌اینترنشنال است. ما این حرف‌ها را می‌زنیم اما شما باور نکنید.»
