ترسالی یا خشونت اقلیمی!
طی روزهای اخیر اخباری مبنی بر ورود نیم‌کره شمالی زمین به وضعیت ترسالی و شروع بارش‌ها در مناطق مختلف آن و ایران منتشر و دست‌به‌دست می‌شود. با توجه به این‌که کارشناسان هواشناسی معتقدند شواهد محکمی مبنی بر «ورود به یک دوره ترسالی پایدار» وجود ندارد، باید گفت آنچه در حال‌حاضر شاهد آن هستیم، تشدید «تغییر اقلیم و بی‌ثباتی اقلیمی» است.
یعنی سالی ممکن است خشکسالی شدید باشد و سال بعد سیلاب‌های ویرانگر. بنابراین نمی‌توان با اطمینان گفت که «وضعیت آبی بهتر می‌شود»، بلکه باید گفت «الگوی بارش به‌‌شدت غیرقابل‌پیش‌بینی و خشن‌تر می‌شود.»
ترسالی، به دوره‌ای طولانی‌مدت که می‌تواند چند دهه را شامل شود، با افزایش پایدار و یکنواخت بارش گفته می‌شود که منجر به پرآبی پایدار رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی می‌شود.در مقابل، تغییر اقلیم هم پدیده‌ای است که الگوهای آب‌وهوایی را مخرب و غیرخطی می‌کند. در حال‌حاضر افزایش دمای جهانی باعث افزایش تبخیر، تغییر در مسیر جبهه‌های هوا و تزریق انرژی بیشتر به سامانه‌های اقلیمی می‌شود. در چنین شرایطی بارش کل سالانه ممکن است نزدیک به نرمال یا حتی کمتر باشد اما این بارش در تعداد روزهای کمتر و با شدت بسیار بیشتر مثلا ۱۰۰ میلی‌متر در ۲۴ ساعت رخ می‌دهد. این بارش‌ها عمدتا به سیلاب تبدیل شده و فرصت کمی برای نفوذ و تغذیه آب‌های زیرزمینی دارد.داده‌های بلندمدت هواشناسی ایران نشان‌دهنده یک روند کاهشی در بارش و یک روند افزایشی در دما در چند دهه گذشته است. ایران در کمربند خشک جهان قرار دارد و تغییر اقلیم، این خشکی را تشدید کرده است. سال‌های ۱۳۹۷-۱۳۹۸ و ۱۴۰۱-۱۴۰۲ نمونه‌های بارز «بی‌ثباتی اقلیمی» بودند. این سال‌ها پرآب و با سیلاب‌های گسترده همراه بود اما اینها یک ترسالی پایدار نبوده، بلکه رویدادهایی است که در میان دوره‌های طولانی خشکسالی رخ می‌دهد.وضعیت آبی ایران حتی در سال‌های پرآب اخیر، به‌دلیل مدیریت نادرست آب و ساخت‌وساز در حریم رودخانه‌ها، عدم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های جمع‌آوری آب سیلاب و کاهش ظرفیت نفوذ خاک به‌دلیل تخریب مراتع، همچنین مصرف بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و برداشت از چاه‌ها اصلا خوب نبوده و بهره کافی از آن برده نشده است.
سیلاب‌ها صرفا تخریب کردند و رفتند و تغذیه چشمگیری برای آب‌های زیرزمینی رخ نداد. بنابراین حتی با افزایش بارش‌های حدی، وضعیت آب کشور به‌طور کلی «بهتر» نمی‌شود مگر این‌که مدیریت آب به‌طور اساسی تغییر کند.
ترسالی، به دوره‌ای طولانی‌مدت که می‌تواند چند دهه را شامل شود، با افزایش پایدار و یکنواخت بارش گفته می‌شود که منجر به پرآبی پایدار رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی می‌شود.در مقابل، تغییر اقلیم هم پدیده‌ای است که الگوهای آب‌وهوایی را مخرب و غیرخطی می‌کند. در حال‌حاضر افزایش دمای جهانی باعث افزایش تبخیر، تغییر در مسیر جبهه‌های هوا و تزریق انرژی بیشتر به سامانه‌های اقلیمی می‌شود. در چنین شرایطی بارش کل سالانه ممکن است نزدیک به نرمال یا حتی کمتر باشد اما این بارش در تعداد روزهای کمتر و با شدت بسیار بیشتر مثلا ۱۰۰ میلی‌متر در ۲۴ ساعت رخ می‌دهد. این بارش‌ها عمدتا به سیلاب تبدیل شده و فرصت کمی برای نفوذ و تغذیه آب‌های زیرزمینی دارد.داده‌های بلندمدت هواشناسی ایران نشان‌دهنده یک روند کاهشی در بارش و یک روند افزایشی در دما در چند دهه گذشته است. ایران در کمربند خشک جهان قرار دارد و تغییر اقلیم، این خشکی را تشدید کرده است. سال‌های ۱۳۹۷-۱۳۹۸ و ۱۴۰۱-۱۴۰۲ نمونه‌های بارز «بی‌ثباتی اقلیمی» بودند. این سال‌ها پرآب و با سیلاب‌های گسترده همراه بود اما اینها یک ترسالی پایدار نبوده، بلکه رویدادهایی است که در میان دوره‌های طولانی خشکسالی رخ می‌دهد.وضعیت آبی ایران حتی در سال‌های پرآب اخیر، به‌دلیل مدیریت نادرست آب و ساخت‌وساز در حریم رودخانه‌ها، عدم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های جمع‌آوری آب سیلاب و کاهش ظرفیت نفوذ خاک به‌دلیل تخریب مراتع، همچنین مصرف بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و برداشت از چاه‌ها اصلا خوب نبوده و بهره کافی از آن برده نشده است.
سیلاب‌ها صرفا تخریب کردند و رفتند و تغذیه چشمگیری برای آب‌های زیرزمینی رخ نداد. بنابراین حتی با افزایش بارش‌های حدی، وضعیت آب کشور به‌طور کلی «بهتر» نمی‌شود مگر این‌که مدیریت آب به‌طور اساسی تغییر کند.
