بدن ما همچون یک باغ است که وقتی خاک آن غنی باشد، آب کافی دریافت کند و از نور و هوای تازه بهرهمند شود، گلها و گیاهانش شاداب میمانند. همین قانون درباره سیستم ایمنی بدن هم صدق میکند. اگر بتوانیم این دیوار دفاعی را محکم نگهداریم، حتی در مواجهه با بیماریها، بدن قادر خواهد بود خود را بازسازی و سلامت ما را حفظ کند.
هنوز فصل سرما خود را نشان نداده، ویروسها با لباس پاییزی و زمستانی آماده حمله هستند. با نزدیک شدن به این فصول، طبیعت سرد و خشک جلوهنمایی میکند و علاوه بر زیباییهایی که دارد، هوای سرد و اقلیم خاص آن میتواند سلامت بدن را هم به چالش بکشد؛ و هیچ چیز هم بدتر از این نیست که سرما و بیماریهایش سلامتی ما را تهدید کند اما خوشبختانه بدن دارای ابزارهای محافظتی شگفتانگیزی است که با چند اقدام ساده فعال میشوند. این ابزارها، سلولهای دفاعی را آماده میکنند تا با ویروسها مقابله کنند و ما را سالم و پرانرژی نگهدارند.
پاکسازی طبیعی، کلید سلامت
آیا میدانستید برخی عادتهای روزانه میتوانند بدن شما را در برابر بیماریها محافظت کنند، بدون اینکه یک داروی خاص مصرف کنید؟ منصور رضایی، دکترای تغذیه در گفتوگو با جامجم در این خصوص میگوید: «رعایت پنج اصل برای تقویت سیستم ایمنی بدن ضروری است. نخست خواب کافی که بهصورت رایگان در دسترس بوده و نقش مؤثری در تقویت سیستم ایمنی ایفا میکند. تاریک شدن زودهنگام هوا در فصل سرما نشانهای است که بدن باید زودتر به خواب رود تا استراحت کرده و سالمتر بماند. دوم مصرف مایعات. نوشیدن آب فراوان و استفاده از میوههای آبدار به دفع مواد سمی از بدن کمک میکنند. سوم مصرف غذاهایی که حاوی مقادیر قابل توجهی از عناصر مفید، املاح معدنی و آنتیاکسیدانها هستند.»
وی بر این باور است که دفع سموم از طریق تعریق، نقش مؤثری در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد. این فرآیند که نوعی پاکسازی عمیق بهشمار میرود، موجب حمایت از سلولهای دفاعی بدن شده و توان مقابله با بیماریها را افزایش میدهد.
سپر دفاعی بدن، با ۵ گروه غذایی
تصور کنید ریهها و رودههای شما مثل یک تیم محافظتی هستند. هرچه این تیم قویتر عمل کند، ویروسها کمتر فرصت حمله پیدا میکنند. دکتر کریم پرستویی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی بیمارستان بقیهالله(عج) و نایبرئیس انجمن علمی تغذیه ایران در گفتوگو با جامجم با اشاره به آغاز فصل سرما و شیوع بیماریهای تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا اظهار میکند: «با توجه به اینکه این بیماریها ماهیتی ویروسی دارند، قدرت انتقال آنها نیز بالاست. با تقویت سیستم ایمنی بدن، حتی در صورت ورود این ویروسها، توان تکثیر و ماندگاریشان کاهش مییابد.»
پرستویی تغذیه سالم را یکی از عوامل کلیدی در تقویت سیستم ایمنی بدن میداند و میگوید: «رعایت اصول تغذیه صحیح، مستلزم بهرهمندی از پنج گروه اصلی مواد غذایی شامل نان و غلات، میوهها، سبزیجات، لبنیات و انواع گوشت است.»
وی همچنین میافزاید: «استفاده از نانها و غلات سبوسدار و سرشار از فیبر موجب رشد باکتریهای مفید در روده میشود. هرچه فلور میکروبی روده غنیتر باشد، سلامت و کارایی ریهها نیز افزایش مییابد چراکه ارتباط میان این دو عضو، به عملکرد صحیح یا ناصحیح آنها بازمیگردد. میکروبهای بیخطر موجود در روده نقش اساسی در تنظیم و کنترل سیستم ایمنی بدن ایفا میکنند.»
مرکبات و سبزیها؛ ارتش سری بدن
ویروسها که در فصل سرما منتظرند در یک اقدام غافلگیرانه خود را نمایان کنند اما با یک رژیم غذایی هوشمند میتوان آنها را دست کم گرفت. کریم پرستویی ضمن تأکید بر استفاده از میوهها، بهخصوص مرکبات در این فصل میگوید: «ویتامین C موجود در میوهها کمک میکند سیستم ایمنی تقویت شود. این دلیل خوبی است که مرکبات در این فصل به ثمر میرسند.»
وی ادامه میدهد: «سبزیها بهدلیل دارا بودن آنتیاکسیدانهای فراوان و فیبر، خاصیت ضدالتهابی دارند و مانع رشد و تکثیر ویروسها و باکتریها در بدن میشوند. مصرف غذاهایی مانند سبزیپلو، انواع آش و سوپ، کوفته، کلم، کدو، سالاد فصل و سالاد شیرازی بهدلیل ترکیبات مغذی و خواص تقویتیشان، بسیار مفید و توصیهشده هستند.»
آنطور که نایبرئیس انجمن علمی تغذیه ایران به ما توضیح میدهد لبنیات بهویژه شیر از جمله مواد غذایی مؤثر در تقویت سیستم ایمنی بدن است. این ماده حاوی منیزیم، کلسیم، پروتئین و کازئین است که هر یک نقش مهمی در حفظ سلامت عمومی دارند. نوشیدن یک لیوان شیر در هوای آلوده، میتواند به نرم شدن مخاط دستگاه تنفسی کمک کند و موجب شود فرد راحتتر نفس بکشد. این نرم شدن مخاط، جذب سموم موجود در هوا را تسهیل کرده و به دفع آسانتر آنها از بدن کمک میکند.
اضافه کردن پروتئین در سبد غذایی
پروتئین و اسیدهای چرب مفید ابزارهای پنهان بدن برای مقابله با بیماریها هستند. کریم پرستویی مصرف گوشت پرندگان و گوشت قرمز کمچرب را بهدلیل دارا بودن پروتئین بالا توصیه میکند چراکه پروتئین موجب افزایش سطح انرژی بدن میشود. وی با اشاره به اهمیت این موضوع برای بیماران تنفسی عنوان میکند: «این بیماران بهدلیل درگیری ریهها ناچارند از عضلات تنفسی خود بیشتر استفاده کنند و در نتیجه، میزان مصرف انرژی در این افراد بالاتر از حد معمول است. بنابراین غذاهای پروتئینی نقش مؤثری در تأمین نیازهای بدن آنها دارند. افزون بر این، گوشتهای کمچربی حاوی مقادیر قابل توجهی عنصر روی هستند که در ایجاد ایمنی در برابر عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی بسیار مؤثر است.»
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی بیمارستان بقیهالله(عج) همچنین بر این باور است که مصرف روغنهای گیاهی مانند روغن زیتون، کلزا و کانولا بهدلیل دارا بودن اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۹، در کاهش التهابهای بدن بسیار مؤثر هستند چراکه این ترکیبات مفید، نقش مهمی در حفظ سلامت عمومی و تقویت عملکرد سیستم ایمنی ایفا میکنند.