خطرات ناامنی روانی فعالیت اراذل و اوباش
یکی از مهم‌ترین و نگران‌کننده‌ترین ابعاد خشونت شهری، فعالیت اراذل و اوباش و نقش آنان در ناامنی روانی جامعه است که تأثیرات عمیقی بر سلامت روانی شهروندان دارد. ناامنی روانی حاصل از فعالیت اراذل و اوباش، نهتنها یک مسأله امنیتی بلکه یک بحران روانی اجتماعی و عامل مخرب برای سلامت روانی جامعه است که مقابله با آن، نیازمند نگاهی چندبعدی، انسانی و علمی است تا بتوان هم امنیت را برقرار کرد و هم سلامت روانی جامعه را حفظ کرد، همچنین مقابله با این پدیده، نیازمند هم‌افزایی نهادهای اجتماعی، قضایی، آموزشی و درمانی است تا بتوان جامعه‌ای امن‌تر، سالم‌تر و انسانی‌تر ساخت.
نقش اراذل و اوباش در ناامنی روانی جامعه به شرح زیر است؛
۱- تهدید مستقیم امنیت روانی:
اراذل و اوباش با رفتارهای خشونت‌آمیز، تهدیدآمیز و گاه نمایشی (مانند قمه‌کشی، عربده‌کشی یا گردنبندزنی) باعث ایجاد ترس، اضطراب و احساس ناامنی در شهروندان می‌شوند. این ترس نهتنها در لحظه وقوع حادثه بلکه پس از آن در ذهن افراد باقی می‌ماند و به شکل اختلالات روانی، مانند اضطراب مزمن یا PTSD (اختلال پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد آسیب‌زا مثل تصادف شدید، بلای طبیعی یا خشونت شدید) بروز می‌کند.
۲- تضعیف اعتماد عمومی:
وقتی مردم شاهد حضور آزادانه افراد خشونت‌طلب در خیابان‌ها هستند، اعتمادشان به نهادهای انتظامی و قضایی کاهش می‌یابد و این بی‌اعتمادی، احساس بی‌پناهی و ناامنی روانی را تشدید می‌کند؛ به‌‌ویژه در میان زنان، کودکان و سالمندان.
۳- اختلال در زندگی روزمره:
ترس از مواجهه با خشونت باعث می‌شود، افراد از فعالیت‌های ساده‌ای مانند استفاده از تلفن همراه درخیابان، رفت و آمد شبانه یا حضور در مکان‌های عمومی خودداری کنند.این محدودیت‌ها،کیفیت زندگی راکاهش داده و احساس انزوا و اضطراب را افزایش می‌دهد.
۴- بازنمایی رسانه‌ای و اثرات روانی آن:
انتشار تصاویر خشونت‌آمیز در فضای مجازی و رسانه‌ها، به‌‌ویژه بدون زمینه‌سازی مناسب، می‌تواند اثرات روانی گسترده‌ای داشته باشد و این تصاویر نهتنها ترس را تقویت می‌کنند بلکه گاه باعث عادی‌سازی خشونت در ذهن نوجوانان می‌شوند.
۵- طرد اجتماعی و چرخه خشونت:
برچسب‌زنی به افراد به‌عنوان «اراذل و اوباش» بدون درک ریشه‌های روانی و اجتماعی رفتارشان، باعث طرد بیشتر آنان از جامعه می‌شود. این طرد، احتمال بازگشت به خشونت و جرم را افزایش داده و چرخه ناامنی روانی را تداوم می‌بخشد.
۶- افزایش اضطراب و ترس عمومی:
وقتی افراد در محیط‌های شهری با خشونت خیابانی، تهدید، قمه‌کشی یا عربده‌کشی مواجه می‌شوند، احساس امنیت روانی آنان به‌‌شدت کاهش پیدا می‌کند. این ترس دائمی می‌تواند منجر به اضطراب مزمن، بی‌خوابی و حتی حملات پانیک یا پانیک اتک شود. (نوعی اختلال اضطرابی که به صورت ناگهانی و شدید بروز می‌کنند و فرد را دچار ترس، وحشت یا احساس خطر قریب‌الوقوع می‌کنند، بدون این‌که خطر واقعی وجود داشته باشد.)
۷- اختلال در عملکرد اجتماعی:
ناامنی روانی باعث می‌شود افراد از حضور در مکان‌های عمومی، تعامل با دیگران یا حتی انجام کارهای روزمره خودداری کنند، این انزوا و محدودیت، سلامت روانی رو تضعیف کرده و حس بی‌پناهی را تقویت می‌کند.
۸- آسیب‌پذیری نوجوانان و کودکان:
کودکان و نوجوانانی که در معرض خشونت خیابانی یا رفتارهای اراذل و اوباش قرار می‌گیرند، ممکن است دچار اختلالات رفتاری، پرخاشگری یا تقلید از الگوهای منفی شوند، این موضوع آینده روانی نسل بعد را تهدید می‌کند.
۹- کاهش اعتماد اجتماعی:
وقتی مردم احساس کنند که قانون از آنها محافظت نمی‌کند، اعتمادشان به نهادهای رسمی و به یکدیگر کاهش پیدا می‌کند. این بی‌اعتمادی، سلامت روان جمعی را دچار بحران می‌کند و همبستگی اجتماعی را از بین می‌برد.
۱۰- بازتولید خشونت و اختلالات روانی در خود اراذل و اوباش:
بسیاری از افراد خشونت‌طلب خودشان قربانی اختلالات روانی، تربیت‌‌های نابسامان یا آسیب‌های اجتماعی هستند. اگر این افراد درمان نشوند، خشونت‌شان ادامه پیدا می‌کند و جامعه را در چرخه‌ای از ناامنی روانی گرفتار می‌کنند.
راهکارهای پیشنهادی:
رویکرد درمانی و روان‌شناختی برای اصلاح رفتارهای خشونت‌آمیز.
آموزش عمومی درباره مدیریت ترس و اضطراب.
تقویت حضور پلیس در مناطق جرم‌خیز و اجرای قوانین بازدارنده.
بازنگری در قوانین و برخوردهای قضایی مناسب و بازدارنده.
فرهنگ‌‌سازی رسانه‌ای برای کاهش ترس و برچسب‌زنی.
آموزش مهارت‌های روانی و کنترل خشم در مدارس.
درمان اختلالات رفتاری و روانی در افراد خشونت‌طلب.
فرهنگ‌‌سازی رسانه‌ای برای مقابله با خشونت و برچسب‌زنی.
۱- تهدید مستقیم امنیت روانی:
اراذل و اوباش با رفتارهای خشونت‌آمیز، تهدیدآمیز و گاه نمایشی (مانند قمه‌کشی، عربده‌کشی یا گردنبندزنی) باعث ایجاد ترس، اضطراب و احساس ناامنی در شهروندان می‌شوند. این ترس نهتنها در لحظه وقوع حادثه بلکه پس از آن در ذهن افراد باقی می‌ماند و به شکل اختلالات روانی، مانند اضطراب مزمن یا PTSD (اختلال پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد آسیب‌زا مثل تصادف شدید، بلای طبیعی یا خشونت شدید) بروز می‌کند.
۲- تضعیف اعتماد عمومی:
وقتی مردم شاهد حضور آزادانه افراد خشونت‌طلب در خیابان‌ها هستند، اعتمادشان به نهادهای انتظامی و قضایی کاهش می‌یابد و این بی‌اعتمادی، احساس بی‌پناهی و ناامنی روانی را تشدید می‌کند؛ به‌‌ویژه در میان زنان، کودکان و سالمندان.
۳- اختلال در زندگی روزمره:
ترس از مواجهه با خشونت باعث می‌شود، افراد از فعالیت‌های ساده‌ای مانند استفاده از تلفن همراه درخیابان، رفت و آمد شبانه یا حضور در مکان‌های عمومی خودداری کنند.این محدودیت‌ها،کیفیت زندگی راکاهش داده و احساس انزوا و اضطراب را افزایش می‌دهد.
۴- بازنمایی رسانه‌ای و اثرات روانی آن:
انتشار تصاویر خشونت‌آمیز در فضای مجازی و رسانه‌ها، به‌‌ویژه بدون زمینه‌سازی مناسب، می‌تواند اثرات روانی گسترده‌ای داشته باشد و این تصاویر نهتنها ترس را تقویت می‌کنند بلکه گاه باعث عادی‌سازی خشونت در ذهن نوجوانان می‌شوند.
۵- طرد اجتماعی و چرخه خشونت:
برچسب‌زنی به افراد به‌عنوان «اراذل و اوباش» بدون درک ریشه‌های روانی و اجتماعی رفتارشان، باعث طرد بیشتر آنان از جامعه می‌شود. این طرد، احتمال بازگشت به خشونت و جرم را افزایش داده و چرخه ناامنی روانی را تداوم می‌بخشد.
۶- افزایش اضطراب و ترس عمومی:
وقتی افراد در محیط‌های شهری با خشونت خیابانی، تهدید، قمه‌کشی یا عربده‌کشی مواجه می‌شوند، احساس امنیت روانی آنان به‌‌شدت کاهش پیدا می‌کند. این ترس دائمی می‌تواند منجر به اضطراب مزمن، بی‌خوابی و حتی حملات پانیک یا پانیک اتک شود. (نوعی اختلال اضطرابی که به صورت ناگهانی و شدید بروز می‌کنند و فرد را دچار ترس، وحشت یا احساس خطر قریب‌الوقوع می‌کنند، بدون این‌که خطر واقعی وجود داشته باشد.)
۷- اختلال در عملکرد اجتماعی:
ناامنی روانی باعث می‌شود افراد از حضور در مکان‌های عمومی، تعامل با دیگران یا حتی انجام کارهای روزمره خودداری کنند، این انزوا و محدودیت، سلامت روانی رو تضعیف کرده و حس بی‌پناهی را تقویت می‌کند.
۸- آسیب‌پذیری نوجوانان و کودکان:
کودکان و نوجوانانی که در معرض خشونت خیابانی یا رفتارهای اراذل و اوباش قرار می‌گیرند، ممکن است دچار اختلالات رفتاری، پرخاشگری یا تقلید از الگوهای منفی شوند، این موضوع آینده روانی نسل بعد را تهدید می‌کند.
۹- کاهش اعتماد اجتماعی:
وقتی مردم احساس کنند که قانون از آنها محافظت نمی‌کند، اعتمادشان به نهادهای رسمی و به یکدیگر کاهش پیدا می‌کند. این بی‌اعتمادی، سلامت روان جمعی را دچار بحران می‌کند و همبستگی اجتماعی را از بین می‌برد.
۱۰- بازتولید خشونت و اختلالات روانی در خود اراذل و اوباش:
بسیاری از افراد خشونت‌طلب خودشان قربانی اختلالات روانی، تربیت‌‌های نابسامان یا آسیب‌های اجتماعی هستند. اگر این افراد درمان نشوند، خشونت‌شان ادامه پیدا می‌کند و جامعه را در چرخه‌ای از ناامنی روانی گرفتار می‌کنند.
راهکارهای پیشنهادی:
رویکرد درمانی و روان‌شناختی برای اصلاح رفتارهای خشونت‌آمیز.
آموزش عمومی درباره مدیریت ترس و اضطراب.
تقویت حضور پلیس در مناطق جرم‌خیز و اجرای قوانین بازدارنده.
بازنگری در قوانین و برخوردهای قضایی مناسب و بازدارنده.
فرهنگ‌‌سازی رسانه‌ای برای کاهش ترس و برچسب‌زنی.
آموزش مهارت‌های روانی و کنترل خشم در مدارس.
درمان اختلالات رفتاری و روانی در افراد خشونت‌طلب.
فرهنگ‌‌سازی رسانه‌ای برای مقابله با خشونت و برچسب‌زنی.
