بااین‌حال روز گذشته و در ادامه جلسات نظارتی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، موضوع ناترازی برق و آب مورد بررسی قرار گرفت و در این جلسه وزیر نیرو از دلایل افزایش ناترازی و خاموشی‌ها سخن گفت؛ اما عملکرد وزارت متبوعش مورد انتقاد نمایندگان بود. درجلسه دیروز همچنین گزارش کمیسیون انرژی با عنوان «بررسی خاموشی‌های گسترده در تابستان ۱۴۰۴» قرائت شد.
طبق گزارش کمیسیون انرژی مجلس، بر اساس اعلام وزارت نیرو، حداکثر تقاضای همزمان برق در تابستان امسال ۷۷هزار و ۵۰۰ مگاوات و حداکثر توان تولید همزمان در روز معادل ۶۲هزار و ۵۰۰ مگاوات بوده که نشان می‌دهد ناترازی برق در تابستان جاری ۱۵هزار مگاوات است. مطابق برآورد مرکز پژوهش‌های مجلس، حداکثر تقاضای برق در تابستان بین ۸۲هزار تا ۸۵هزار مگاوات پیش‌بینی شده حداکثر توان تولید در اوج مصرف فقط بین ۵۸هزار و ۴۰۰ تا ۶۴هزار و ۵۰۰ مگاوات است. فاصله معنادار این دو رقم، بیانگر ناترازی شدید در شبکه برق کشور است. این ارقام نشان می‌دهد که شکاف تولید و مصرف در سال‌جاری نسبت به سال گذشته نه‌تنها جبران نشده، بلکه افزایش هم پیدا کرده است. ناترازی برق همچنان در سطحی قابل‌توجه پابرجا خواهد بود و نیازمند برنامه‌ریزی جامع و فوری است.
براساس این گزارش، ظرفیت اسمی نیروگاه‌های کشور در پایان سال گذشته حدود ۹۴هزار و ۵۷۹ مگاوات بوده است؛ بااین‌حال، ظرفیت عملی شبکه تولید تنها ۸۱ هزار و ۸۵ مگاوات برآورد شد. این اختلاف معنادار، (بیش از ۱۳هزار و ۵۰۰ مگاوات)، عمدتا ناشی از فرسودگی تجهیزات، راندمان پایین نیروگاه‌ها و در برخی موارد کمبود سوخت به‌ویژه در فصول سرد سال است. کاهش بارندگی در سال آبی منتهی به فروردین ۱۴۰۴ موجب کاهش ۷۷درصدی تولید نیروگاه‌های برق‌آبی نسبت به شرایط نرمال شده و نقش این نیروگاه‌ها را در پایداری شبکه به‌شدت محدود ساخته است. تلفات در شبکه انتقال حدود ۱۲درصد و در شبکه توزیع حدود ۱۵درصد گزارش شده که به‌مراتب بالاتر از استانداردهای جهانی است. این کاستی‌ها سبب شده وزارت نیرو به‌جای تمرکز بر افزایش ظرفیت پایدار تولید و تقویت زیرساخت انتقال، برای جبران ناترازی عمدتا به مدیریت بار اجباری متکی باشد. پیامد این سیاست، اعمال خاموشی در صنایع بزرگ، مراکز درمانی و حتی واحدهای آموزشی بوده است که آثار اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای برجای گذاشته است.
همچنین کاهش تولید داخلی، علاوه بر ایجاد کمبود در بازارهای داخلی، تعهدات صادراتی ایران در بخش‌های کلیدی را نیز با مخاطره مواجه ساخته است؛ این امر مستقیما به کاهش ارزآوری کشور منجر می‌شود. همچنین رکورد ناشی از خاموشی‌ها به تعطیلی واحدهای تولیدی و کاهش ظرفیت اشتغال انجامیده و نرخ بیکاری را در استان‌های صنعتی و مرزی افزایش داده است. تداوم این وضعیت، شاخص‌های کلان اقتصادی کشور ازجمله نرخ رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاری صنعتی و ثبات بازار کار را مختل کرده و تحقق اهداف برنامه هفتم پیشرفت را با چالش اساسی روبه‌رو ساخته است.
وعده رفع ناترازی وزیر نیرو
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو درجلسه علنی دیروز مجلس وپس ازگزارش کمیسیون، بزرگ‌ترین مشکل و شاید مادر مشکلات در صنعت آب وبرق رامشکل اقتصادی عنوان کرد وگفت: ناترازی اقتصادی باعث شده طی سال‌های گذشته بدهی پیمانکاران و سرمایه‌گذاران حوزه آب و برق پرداخت نشود و نیروگاه ساخته نشده تا فاصله مصرف و تولید روز به روز بیشتر شود.
وزیر نیرو با اشاره کاهش بارش‌ها ادامه داد: نیروگاه‌های برق‌آبی نقش بسیار مهمی در تولید برق دارند، اما متناسب با کاهش بارش‌ها، تولید انرژی این نیروگاه‌ها با کاهش چشمگیر ۴۰درصدی مواجه شد و بخش قابل‌توجهی از ظرفیت برق‌آبی کشور از دست رفت.
علی‌آبادی عامل بعدی در افزایش ناترازی برق (رشد مصرف) و خاموشی‌ها را گرمای بی‌سابقه هوا در سال جاری اعلام کرد و گفت: بیش از ۱۵هزار مگاوات از ظرفیت نیروگاهی کشور فرسوده است و عملا عمر مفید خود را از دست داده. این نیروگاه‌ها حتی قادر به تولید برق به میزان قدرت عملی خود نیز نیستند.
وی گفت: خبر خوب این است که خاموشی‌های خانگی به‌زودی برطرف خواهد شد و هماهنگی لازم در این زمینه با وزارت نفت جهت تکمیل مخازن صورت گرفته است. همچنین اگر در خاموشی‌ها و توزیع آب عدالت رعایت نشده حتما تخلفی صورت گرفته، آن را اعلام کنید تا رسیدگی شود.
رئیس مجلس: مردم ناعدالتی را نمی‌پذیرند
دکتر محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نیز پس از قرائت گزارش کمیسیون انرژی و اظهارات وزیر نیرو اظهار کرد: همه شاهدیم که مردم درحال‌حاضر مشکلاتی دارند. برخی از مشکلات فعلی و مطروحه، ناشی از مسائل مدیریتی، برخی ناشی از صرفه‌جویی در حوزه مصرف، برخی در انتقال و توزیع و برخی دیگر نیز در تولید است که باید با سرمایه‌گذاری حل شود.
وی با بیان این‌که امروز مردم، به‌خصوص از برق و آب رضایت ندارند، خطاب به وزیر نیرو گفت: در زمستان سال قبل می‌گفتیم که در تابستان دیگر ناترازی و قطعی برق نداریم، اما دیدیم که بیشتر شد. استدلال می‌شود که تولید برق از حوزه آبی به‌دلیل بارش کم و آب سدها تا ۱۰ الی ۱۲هزار مگاوات از دست رفته است؛ آیا پایان زمستان گذشته متوجه نبودیم که ذخایر سدها چقدر است؟
قالیباف ادامه داد: مردم در جاهایی قطعی برق را می‌پذیرند، ولی بی‌نظمی و ناعدالتی در قطعی برق را نمی‌پذیرند؛ کسی که در صنعت سرمایه‌گذاری انجام داده و برگ سبز گرفته و پول داده که در هیچ شرایطی برق او قطع نشود، نمی‌پذیرد برق به او ندهیم. امروز مجموعه‌ای از مشکلات پیش‌آمده که دولت و مجلس باید آن را حل کنند و سند حل آن نیز برنامه هفتم است.
نمایندگان در جلسه دیروز چه گفتند؟
موسی احمدی، رئیس کمیسیون انرژی: ناترازی برق نه‌تنها رشد تولید را به‌صورت مقطعی محدود کرده و به اقتصاد کلان آسیب زده، بلکه افزایش آن رفاه جامعه را در ماه‌های گرم سال کاهش داده است.
جواد حسینی‌کیا، عضو کمیسیون صنایع: حدود ۳۰۰همت خسارت از محل ناترازی انرژی در حوزه صنعت داشتیم.
عباس بیگدلی، عضو کمیسیون کشاورزی: وعده‌هایی که وزیر نیرو درخصوص اجرای ۱۴مگاپروژه برق که قرار بود ۱۰هزار مگاوات به شبکه کشور اضافه کند، اجرا نشده و عملا قطعی بیشتری در برق را شاهد هستیم.
محمد رشیدی، نماینده مجلس: سال گذشته پیک مصرف ۸۰هزار مگاوات بوده و امسال ۷۷هزار مگاوات است اما چگونه با وجود این‌که پیک مصرف ۳۰۰۰ مگاوات کمتر شده، اما شدت قطعی برق بیشتر شده است. معلوم است برنامه‌ریزی در وزارتخانه صحیح نیست و مسئولان به‌درستی به وظایف خود عمل نکرده‌اند.
محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه: چراغ‌های روشنایی هزارمگاوات مصرف می‌کندوبخش خصوصی آمادگی دارد ۸۰درصد صرفه‌جویی با کاهش ۸۰۰ مگاوات بدون پرداخت یک ریال انجام دهد اما شرکت‌های سرمایه‌گذار را اذیت می‌کنید.
عباس صوفی، عضو کمیسیون عمران: هم در آب و هم در برق با ناترازی مواجهیم که این وضعیت نتیجه عملکرد کوتاه‌مدت وزارت نیرو یا دولت فعلی نیست، بلکه میراث تجمعی دوره‌های مدیریتی گذشته است؛ با وجود این قابل قبول نیست که مدیریت کنونی وزارت نیرو با این توجیه خود را از مسئولیت مبرا کند.
