سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در گفتوگو با شبکه فاکسنیوز، با تأکید بر اهمیت غنیسازی اورانیوم بهعنوان دستاورد علمی و نماد غرور ملی اظهار داشت: «این یک دستاوردعلمی است که خودمان به آن رسیدهایم؛ چرا باید چیزی را که توانایی تولیدش را داریم، وارد کنیم؟»وی با اشاره به حملات تجاوزکارانه رژیمصهیونیستی و ایالاتمتحده به تاسیسات هستهای ایران گفت: «نمیتوانیم از فرآیند غنیسازی صرفنظر کنیم، زیرا این دستاورد دانشمندان ماست و به غرور ملی تبدیل شده است.» در همین راستا، کاظم غریبآبادی، معاون حقوقی و بینالمللی وزارت امور خارجه، بهمنظور شرکت در نشست ویژهای با ۱۰عضو غیردائم شورای امنیت،تلاشهای غیرقانونی تروئیکای اروپایی برای فعالسازی مکانیسم ماشه راکه«از نظر قانونی هیچ جایگاهی ندارد» محکوم کرد. وی همچنین با اشاره به نشست روز جمعه در استانبول با نمایندگان تروئیکای اروپایی، بر عزم ایران برای تبیین مواضع قاطع خود وخنثیسازی این تحرکات باهمکاری شرکای استراتژیک مانندروسیه وچین تأکید کرد.
مکانیسم ماشه و زمینههای آن
مکانیسم خسارتبار ماشه، سازوکاری در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است که به اعضای توافق برجام اجازه میدهد به صرف ادعای نقض اساسی تعهدات، تحریمهای پیشین سازمان ملل علیه ایران را بازگردانند. این سازوکار که به «اسنپبک» معروف است، قرار بود اهرمی برای تضمین پایبندی همه طرفها به برجام باشد. اما تروئیکای اروپایی با سوءاستفاده از این سازوکار، درصدد بازگرداندن تحریمهای خاتمهیافته هستند، درحالیکه خود سالهاست تعهداتشان را نقض کردهاند. ایران با آگاهی از این نیتهای خصمانه، با اتکا به دیپلماسی پویا و حمایت شرکای بینالمللی، بهویژه روسیه و چین، در حال خنثیسازی این تحرکات است.تروئیکای اروپایی با نادیدهگرفتن تجاوزات نظامی علیه ایران و متهم کردن ایران به نقض برجام، استانداردهای دوگانهای را به نمایش گذاشته است. این کشورها دربرابر حملات رژیمصهیونیستی به تأسیسات صلحآمیز هستهای ایران سکوت کردهاند، اما اقدامات قانونی جمهوری اسلامی در کاهش تعهداتش را محکوم میکنند. این تناقض، جایگاه حقوقی و اخلاقی آنها را برای استفاده از مکانیسم ماشه تضعیف کرده است. تروئیکای اروپایی با تهدید به فعالسازی مکانیسم ماشه، عملا در راستای سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران گام برمیدارد.
فقدان حمایت بینالمللی
تلاش تروئیکای اروپایی با مخالفت جدی شرکای ایران، بهویژه روسیه و چین مواجه شده است. نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی اعلام کرده که این اقدام اروپا هیچ مبنای قانونی یا سیاسی ندارد. چین نیز با تأکید بر لزوم احترام به حق حاکمیت ایران، از مواضع کشورمان حمایت کرده است. این حمایتها، نشاندهنده انزوای سیاسی اروپا در این موضوع است.ایران به همراه شرکای استراتژیک خود، بهویژه روسیه و چین، با مستندسازی تخلفات حقوقی و سیاسی تروئیکای اروپایی، درصدد ایجاد اجماع جهانی برای سلب مبانی حقوقی و سیاسی فعالسازی مکانیسم ماشه از دستان اروپاییهاست. این تلاشها شامل ارائه گزارشهای مستند به شورای امنیت، رایزنی با اعضای غیردائم و افشای نقض تعهدات اروپا در مجامع بینالمللی است.
ایران با تکیه بر اسناد حقوقی، ازجمله گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی که پایبندی اولیه ایران به برجام را در دوره اجرای این توافق تأیید میکرد، میگوید تروئیکای اروپایی فاقد صلاحیت برای استناد به مکانیسم ماشه است. روسیه و چین با ارائه مواضع قاطع در شورای امنیت و دیگر نهادهای بینالمللی، این تلاشها را تقویت کردهاند.
دیپلماسی به وقت نیویورک و استانبول
کاظم غریبآبادی، معاون حقوقی وزارت امور خارجه میگوید در نشست نیویورک که قرار است با ۱۰ عضو غیردائم شورای امنیت به منظور تبیین مواضع ایران برگزار شود بر غیرقانونی بودن تلاشهای اروپا تأکید میکند.
همچنین نشست روز جمعه در استانبول، که بهدنبال تماس وزرای خارجه تروئیکای اروپایی و هماهنگکننده اتحادیه اروپا با عراقچی برگزار میشود، فرصتی دیگر برای ایران خواهد بود تا مواضع قاطع خود را مطرح کند.