«زاویه هفتم»: روایتی نو از قصه‌ای قدیمی

در سینمای ایران به دلایل مختلف ازجمله هزینه سنگین تولید، کمتر به این موضوع پرداخته شده، اما در نقطه مقابل تلویزیون روی خوش‌تری به آن نشان داده و فیلم‌ها و مجموعه‌های نسبتا پرتعدادی را در این باب روانه آنتن کرده است.

برای معرفی شخصیت‌ها و مسائل مربوط به آنها و نیز بسط و گسترش داستان، این آثار نیاز به زمان طولانی‌تری داشته و به همین خاطر قالب سریال برای آنها ایده‌آل به نظر می‌رسد.

مینی‌سریال زاویه هفتم به کارگردانی محمود معظمی که به مناسبت هفته نیروی انتظامی روی آنتن شبکه سه سیما رفت آخرین نمونه به نمایش درآمده در این باب است که دزدی از یک بانک محور فیلمنامه آن را تشکیل داده که به مرور ماجراهای دیگری هم وارد آن می‌شود.

مجموعه‌هایی از این دست بسیار به قواعد‌ گونه خود وفادار بوده و به‌واسطه آشنایی مخاطب با زوایای مختلف آن کمتر از این مسیر خارج می‌شوند.

در زاویه هفتم هم نویسندگان فیلمنامه (حامد افضلی، رویا خسرو نجدی و کریم لک‌زاده) از همین فرمول‌های آشنا بهره گرفته و قصه خود را در این بستر روایت کرده‌اند.

با این تفاوت که به سیاق برخی فیلم‌های مطرح تاریخ سینما همچون راشومون اثر کوروساوا، ماجرای دزدی بانک را از زاویه نگاه هفت شخصیت می‌بینیم.

شخصیت‌هایی که هریک در جبهه خیر یا شر قرار داشته و نگاه متفاوتی به یک ماجرای واحد دارند.

این فرم روایت به‌خصوص در تلویزیون و در گذشته متداول نبوده و مخاطب علاقه‌ای به آن نشان نمی‌داده است.

اما با گسترش روایت‌های غیر‌خطی در فیلم‌های سینمایی، به مرور مخاطبان تلویزیونی هم با این شیوه روایت به اصطلاح کنار آمده و به آن توجه نشان دادند.

تیم سه نفره نویسندگان زاویه هفتم هم روی این قضیه حساب باز کرده و دست به تجربه‌ای نو در گونه پلیسی زده‌اند.

گروهی نوشتن فیلمنامه را می‌توان یکی از نقاط قوت زاویه هفتم به حساب آورد که آثار آن در ماحصل کار مشخص بوده و کاملا به چشم می‌آید.

روایت هفت نفر از یک ماجرای واحد نیاز به یک فیلمنامه کاملا مهندسی شده و پر از ریزه‌کاری دارد که در صورت اندکی لغزش کلیت کار زیر‌سوال رفته و با واکنش سرد مخاطبان روبه‌رو می‌شود.

اتفاقی که در زاویه هفتم رخ نداده و مخاطب از همان قسمت نخست با قصه و شخصیت‌هایش درگیر می‌شود.

به همین خاطر هم این مجموعه از اوج آغاز شده و سکانس نسبتا طولانی بانک زدن بدون مقدمه‌چینی در همان ابتدای کار گنجانده شده است.

در‌واقع پس از این بخش است که با شخصیت‌های مختلفی همچون منصور، آرام، فرهاد، سرگرد نیازی و... آشنا شده و قصه شکل می‌گیرد.

بازی همیشگی و آشنای دزد و پلیس که از فرمول‌های کلیشه‌ای و پرطرفدار‌ گونه پلیسی به حساب می‌آید، نقش مهمی در شکل‌گیری زاویه هفتم داشته که سرگرد نیازی را در برابر منصور، فرهاد و گروهش قرار می‌دهد.

در قطب مثبت با سرگرد باهوش و توانایی روبه‌رو هستیم که برای حل معمای سرقت از بانک وارد عمل شده و پس از برخوردی تصادفی با منصور پی به دست داشتن او در این سرقت می‌برد.

هرچند ایده برخورد این دو پس از خروج منصور از خانه محمود و همسرش (آرام)، ایده چندان هوشمندانه‌ای نبوده و تصادفی بودنش کمی برای مخاطب ثقیل و سردستی به نظر می‌رسد.

زخمی شدن محمود در بانک و گیر افتادنش داستانک جذابی را شکل داده که قصه را از یک بانک زدن کلیشه‌ای به یک ماجرای پیچیده مبنی بر اختلاسی بزرگ می‌رساند.

ماجرایی که در آن محمود نقشی کلیدی داشته و برای پاک کردن اطلاعات از سیستم بانکی با منصور و گروهش همراه
شده است.

در اینجا آرام وارد عمل شده و باج سنگینی از منصور برای لو ندادنشان می‌خواهد که قصه را وارد فاز تازه‌ای کرده و به جذابیت‌های آن اضافه می‌کند.

در پرداخت شخصیت‌ها نیز گروه نویسندگان کاملا براساس کلیشه‌ها پیش رفته و مجموعه‌ای از تیپ ـ شخصیت را خلق کرده‌اند.

منصور نمونه یک خلافکار امروزی است که هوش خود را در مسیر بزهکاری خرج کرده و در مواقع بحرانی هم خونسرد عمل می‌کند.

فرهاد هم قرینه اوست که تنها اندکی با وی تفاوت داشته و در تضاد کامل با راننده گروه در سرقت از بانک است که رفتارهای بیرونی غلو شده و اغراق‌آمیزی دارد.

در زاویه هفتم برخلاف بسیاری از مجموعه‌های پلیسی، زنان نقش پررنگی در پیشبرد داستان و باز کردن گره‌های آن دارند. برای نمونه می‌توان به آرام، شیدا و نیز دکتر شمس (پلیس مبارزه با مفاسد اقتصادی) اشاره کرد.

معظمی که یکی از کارگردان‌های پرکار تلویزیون به حساب می‌آید، در مجموعه زاویه هفتم تلاش زیادی برای متفاوت‌تر شدن کار به خرج داده که تا حدود زیادی هم در این امر موفق بوده و آن را از یک اثر پلیسی صرف دور کرده است.

وی در عین حال بازی‌های خوب و نسبتا متفاوتی هم از سام درخشانی و تینا آخوندتبار گرفته که یکی از نقاط قوت مجموعه به حساب می‌آید.

محمد جلیلوند

قاب کوچک