نیازسنجی، فاکتور اصلی جلب مشارکت مردم

اتفاق مبارکی است حتی اگر هنوز در سطح گسترده اجرا نشده باشد؛ حتی اگر هنوز خیلی‌ها را متوجه اهمیت موضوع نکرده باشد. سیاست‌های تشویقی را می‌گویم که برای جلب مشارکت و همکاری شهروندان در تفکیک پسماندهای خشک و تر توسط شهرداری‌های شهرهای مختلف کشور به کار برده می‌شود. سیاست‌هایی که خانواده‌های زیادی را هدف گرفته‌اند؛ از شهروندان کلانشهرها تا ساکنان دور افتاده‌ترین روستاهای کشور.

کد خبر: ۸۳۰۶۱۰

بین همه این راهکارها، شهرداری ناحیه 2 منطقه 10 تهران، سیاست‌های جالبی را برای مشارکت مردم در پیش گرفته است؛ از اجرای طرح نظافت مشاعات ساختمان‌های بلندمرتبه در ازای تحویل پسماند تا ارائه شارژ تلفن همراه در قبال دریافت پسماند در غرفه‌های بازیافت.

راهکارهای تازه‌ای که باعث تشویق شهروندان این منطقه شلوغ پایتخت مخصوصا نوجوان‌ها در تفکیک پسماندها شده است؛ به این ترتیب نوجوان‌های این منطقه، مخصوصا نوجوانان پسر با جداکردن زباله‌های خشک و تر و تحویل داوطلبانه آنها به غرفه‌های بازیافت شهرداری، شارژ تلفن همراه دریافت می‌کنند؛ مشارکتی که در اولین نگاه از توجه کارشناسان این طرح به بحث نیازسنجی در این گروه سنی خبر می‌دهد.

مخصوصا اگر کمی در سابقه کاری غرفه‌های بازیافت شهرداری، به مقایسه کالاهایی بپردازیم که در قبال تحویل پسماند خشک در این سال به شهروندان ارائه شده‌اند؛ از صابون و پودر لباسشویی گرفته تا مایع ظرفشویی، سفیدکننده و بقیه مواد شوینده و بهداشتی.

کالاهایی که با رویکرد انگیزه‌بخشی، قرار بوده دست خانواده‌های زیادی را بگیرند و آنها را راهی غرفه‌های بازیافت بکنند، اما از آنجا که هنگام ارائه آنها توجه کمتری به شناسایی نیازهای واقعی گروه‌های هدف صورت گرفته بود، خانواده‌های کمتری درگیر مشارکت در طرح تشویق به تفکیک پسماند شدند.

طرح تفکیک زباله‌ها که طلای کثیف هم لقب گرفته‌اند، پروژه‌ای است که هدفی جز حفاظت از محیط زیست ندارد؛ بر این اساس مسئولیت سنگین‌تری را روی دوش مجریان این طرح می‌گذارد. چراکه اجرای موفقیت‌آمیز این طرح با مشارکت تولیدکنندگان اصلی زباله‌های خانگی یعنی تمام افراد یک خانواده می‌تواند به نتیجه‌ای بزرگ برسد.

این درحالی است که با گذشت چند سال از اجرای این طرح، هنوز هم برای خیلی از خانواده‌ها «تفکیک و بازیافت زباله از مبدا» اصطلاح ناآشنایی است. در خاطره این خانواده‌ها بازیافت فقط یک معنی پیدا می‌کند؛ تفکیک نان خشک از بقیه زباله‌ها و این یعنی هنوز خیلی‌ها نگاهی سنتی به این طرح دارند.

از این نظر، کار مجریان طرح پسماند برای جلب مشارکت شهروندان کار چندان راحتی نیست؛ مگر این که برای تشویق قشرهای مختلف جامعه، مثل کارشناسان شهرداری منطقه 10 تهران، به دنبال شناسایی نیازهای روز مخاطبانشان باشند و به این ترتیب توجه خانواده‌های بیشتری را به غربال طلای کثیف از بین بقیه زباله‌ها جلب کنند.