تخت گاز تا مرز جنون

خیلی‌ها فکر می‌کنند مواد‌ مخدر صنعتی خاصیت اعتیادآور ندارد و مانند یک دارو می‌توان مصرف آن را هر زمان که لازم بود متوقف کرد، اما خطر مواد‌ مخدر صنعتی کاملا جدی است و برخی از آنها با مصرف فقط یک بار، فرد را به دام اعتیاد می‌کشاند.

جالب این‌ که تصور عموم این است که مواد مخدر صنعتی بر عکس مخدرهای سنتی، تاثیر کمتری از نظر جسمی، روحی و روانی بر مصرف‌کنندگان می‌گذارد، اما دکتر آذرخش مکری روانپزشک و معاون آموزشی مرکز ملی مطالعات اعتیاد معتقد است اثرات مخربی که مصرف مخدرهای صنعتی بر جسم و روان مصرف‌کنندگان می‌گذارد به مراتب بیشتر و جبران‌ناپذیرتر از مخدرهای سنتی است.

اثرات جسمی، روحی و روانی مصرف مواد مخدر صنعتی بر مصرف‌کنندگان بیشتر است یا مواد مخدر سنتی؟

مصرف مواد مخدر سنتی چند اثر مهم روی افراد دارد. احساس سرخوشی، آرامش و بی‌تفاوتی حالاتی است که به مصرف‌کنندگان دست می‌دهد، ضمن این ‌که پرخاشگری را هم در آنها کم می‌کند، همچنین مصرف آنها به کسانی که دردهای بدنی مانند درد مفاصل دارند کمک می‌کند. افرادی هم که دلشوره، اضطراب و بی‌قراری دارند نیز برای کنار آمدن با مشکلاتشان به سمت این مواد می‌روند، بنابراین مواد مخدر سنتی بیشتر حالت آرام بخش و تسکینی دارد.

مواد مخدر صنعتی، اما مکانیسم پیچیده‌تری دارند. انرژی زا هستند و فرد را به پرخاشگری، برون‌گرایی و تحرک زیاد می‌کشانند، این افراد معمولا خوابشان کم می‌شود و برعکس مواد مخدر سنتی که حالت لخت شدن، خواب آلودگی و سستی می‌دهد مواد مخدر صنعتی فرد را بسیار قبراق، جنگنده، ستیزه‌جو و پرانرژی می‌کند، برای همین این افراد خیلی بیشتر نرم‌های اجتماعی را زیرپا می‌گذارند، نترس‌ می‌شوند و می‌بینیم که مرتکب کاری‌های خلاف بیشتری می‌شوند.

این افراد از نظر عاطفی نیز بی‌تفاوت می‌شوند، به همین دلیل می‌توانند براحتی به بستگان، پدر، مادر، فرزند و همسر خود نیز آسیب بزنند.

نکته مهم در مواد مخدر صنعتی بار آموزش در آن است، یعنی به طور غریزی افراد نمی‌توانند از آن لذت ببرند. اگر این مواد را به شیوه صحیح مصرف نکنند حالشان به‌هم می‌خورد، بی‌قرار می‌شوند، تپش قلب و تهوع می‌گیرند. در واقع باید آن را از سایر مصرف‌کنندگان بیاموزند و بر امواجی که مصرف این مواد ایجاد می‌کند، سوار شوند، بنابراین این افراد دوستانی پیدا می‌کنند که از آنها نحوه مصرف بهتر را یاد می‌گیرند؛ آموزش‌هایی که ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری بر جسم و روان مصرف‌کنندگان برجا بگذارد.

عوارض مواد مخدر سنتی ماندگارتر است یا صنعتی‌؟

قطعا مواد مخدر صنعتی عوارض جسمی، روحی و روانی بیشتر و ماندگارتری روی مصرف‌کننده برجا می‌گذارند، چون مکانیسم‌های بنیادی‌تری از مغز را دستکاری می‌کنند، بنابراین می‌تواند روی شناخت افراد اثر بگذارند.

در مواد مخدر سنتی ممکن است شما وابستگی ببینید، اما شناخت مشکل پیدا نمی‌کند، افرادی که مواد مخدر سنتی مصرف می‌کنند دچار جنون و توهم نمی‌شوند و خیال‌پردازی نمی‌کنند، اما مصرف‌کنندگان مواد مخدر صنعتی دچار جنون و تصورات عجیب می‌شوند و فکر می‌کنند با قدرت‌ها و موجودات خیالی در تماس هستند و سرانجام به مرز جنون می‌رسند.

رفتارهای این افراد دیگر قابل پیش‌بینی نیست و افکارشان منشأ واقعی ندارد و به اوهام نزدیک است، ضمن این که روی سیستم حافظه و یادگیری هم تاثیر دارد، تمرکز آنها دچار اشکال می‌شود و زودتر فراموشی پیدا می‌کند.

عوارض جسمی مواد مخدر سنتی شدیدتر و خطرناک‌تر است یا مواد مخدر صنعتی؟

قطعا عوارض مواد مخدر صنعتی بیشتر است. این اثرات شامل چند بخش می‌شود: فشارخون و فشار بر قلب و تنگی عروق در آنها شایع است و این زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی ـ عروقی و سکته‌های قلبی و مرگ زودرس است.

مصرف این مواد بر سلامت کل بافت‌ها هم تاثیر دارد و تحلیل بافت‌ها در افراد مصرف‌کننده بسیار زیاد است، به طوری که آنها به بیماران سرطانی شباهت پیدا می‌کنند، شخص لاغر و تکیده می‌شود، پروتئین‌سازی را در بافت خراب کرده و مقاومت و ایمنی بدن را کم می‌کند.

فرد مستعد عفونت‌های مکرر می‌شود، زخم‌هایش خوب نمی‌شود و در صورت ابتلا به بیماری روند بهبود طولانی خواهد شد، حتی گاهی این بیماری جنبه مهلک پیدا می‌کند.

آیا شما هم این گفته را قبول دارید که مصرف‌کنندگان مواد مخدر صنعتی نسبت به افرادی که مخدرهای سنتی مصرف می‌کنند، خیلی زودتر از نظر ظاهری افت می‌کنند و شکسته‌تر می‌شوند؟

بله، چون مخدرهای صنعتی قدرت بالاتری دارد سیر قهقرایی که روی مصرف‌کننده برجا می‌گذارد نیز سریع‌تر است، به همین دلیل بیشتر دوره فعالیتشان کوتاه است؛ از چند ماه تا چند سال.

در واقع برعکس مواد مخدر سنتی بعید است به ده تا 15 سال بکشد و فرد را خیلی زود از پا می‌اندازد. افراد مصرف‌کننده مواد مخدر صنعتی خیلی زود چهره‌شان تکیده می‌شود.

البته مواد مخدر سنتی هم وابستگی‌های روانی ایجاد می‌کند، اما نوع وابستگی شاید ملایم‌تر باشد، چون شناخت و عاطفه را آنقدرها دستکاری نمی‌کند و افراد از نظر روانی با مصرف آن آرام می‌شوند، اما مواد مخدر صنعتی چون شناخت را دستکاری می‌کند و حس واقعیت‌پذیری را از آنها می‌گیرد؛ می‌تواند افراد را به سمت توهم و خیال‌پردازی سوق دهد.

ترک کردن مخدرهای سنتی راحت‌تر است یا مخدرهای صنعتی؟

توجه داشته باشید در مقوله ترک بیش از این که ماده مهم باشد، شرایط اجتماعی اهمیت دارد. در واقع ماده ممکن است به خودی خود قدرت نداشته باشد، بلکه این شرایط اجتماعی است که قدرت ماده را دیکته می‌کند.

فرد در شرایط سلامت روانی و با داشتن احساس نشاط و شادکامی، مصرف‌کننده هرکدام از دو گروه مواد مخدر سنتی و صنعتی که باشد، می‌تواند مصرف را کنار بگذارد. درواقع این موضوع را می‌توانیم با عفونت‌های بدن مقایسه کنیم؛ هر چه بدن مقاوم‌تر باشد براحتی می‌تواند دوره بیماری را طی کند، اما بدن‌های رنجور و ضعیف با یک عفونت ساده از پا می‌افتند.

مواد مخدر نیز گروه‌هایی را درگیر می‌کند که احوال خوبی ندارند و امیدشان به آینده شغلی و خانوادگی نیز رضایت‌بخش نیست، در نتیجه وقتی مبتلا می‌شوند براحتی هم زمینگیرشان می‌کند. جالب این که خیلی‌ها فکر می‌کنند اگر ماده را از فرد دور کنیم، اوضاع وی روبه‌راه می‌شود، اما وقتی مواد را از وی دور می‌کنیم، می‌بینیم که دوباره بعد از چند هفته به سمت آن برمی‌گردد، چون شرایط روحی و اجتماعی محیط اطراف برای ترک مواد مطلوب نیست.

مرگ و میر در مصرف‌کنندگان مواد مخدر سنتی بیشتر دیده می‌شود یا مواد مخدر صنعتی؟

بستگی دارد مرگ به چه علتی باشد، اگر مرگ بر اثر خودکشی، درگیری و قتل باشد در نوع صنعتی بیشتر اتفاق می‌افتد، اما اگر به دلیل مسمومیت و اوردوز (مصرف بیش از اندازه) باشد، اتفاقا در مصرف‌کنندگان مواد مخدر سنتی بیشتر دیده می‌شود.

مصرف اشتباه (چند برابر معمول) باعث ایجاد وقفه تنفسی و مرگ در مصرف‌کننده مواد مخدر سنتی می‌شود، اما آسیب‌های غیرمستقیم مواد مخدر صنعتی بسیار بالاتر است.

پوران محمدی -‌ گروه جامعه