شکست سیاست تنش صفر

به گزارش جام جم ،«ریچارد مورفی» سفیر پیشین آمریکا در عربستان، معتقد است ترکیه‌ای که در ابتدای روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه سیاست خارجی «تنش صفر با همسایگان» را مطرح می‌کرد، عملاً شکست خورد و نتوانست این سیاست را دنبال کند.

چه دلایلی باعث شد تا دولت ترکیه از برخی پیش‌شرط‌های خود از جمله برداشته شدن محاصره غزه چشم‌پوشی کند و روابط خود را با اسرائیل عادی سازد؟

من تصور می‌کنم که ترکیه سه دلیل برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل داشته است. یکی از دلایلی که باعث شد آنکارا مسیر عادی‌سازی با اسرائیل را دنبال کند، انزوایی است که این کشور در منطقه در نتیجه سیاست خارجی‌اش داشته است. ترکیه‌ای که در ابتدای روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه سیاست خارجی «تنش صفر با همسایگان» را مطرح می‌کرد، عملاً شکست خورد و نتوانست این سیاست را دنبال کند. در نتیجه سیاست خارجی دولت اردوغان، این کشور در منطقه منزوی شد. دلیل دوم عادی‌سازی روابط آنکارا با تل‌آویو این است که اسرائیل نیز در راستای منافع خود از ترکیه بابت کشته شدن اتباع این کشور متعاقب درگیری به وجود آمده در کشتی مرمره که قصد امدادرسانی به نواز غزه را داشت، عذرخواهی کرد و غرامت پرداخت کرد. دلیل سوم عادی‌سازی روابط ترکیه با اسرائیل به آمریکا برمی‌گردد. در واقع آمریکا و برخی کشورهای دیگر ترکیه را تشویق به عادی‌سازی روابط با اسرائیل می‌کردند. درخصوص تأثیر عادی‌سازی روابط ترکیه با اسرائیل بر اقتصاد ترکیه نیز مسلماً آنکارا منافع اقتصادی هم از این عادی‌سازی خواهد بُرد.

در روزهای اخیر همچنین شاهد آثار و نشانه‌هایی از عادی‌سازی روابط ترکیه با روسیه نیز بوده‌ایم. می‌دانیم که روابط مسکو و آنکارا در نتیجه اسقاط جنگنده روس توسط ترکیه دچار تنش زیادی شده بود. دلایل عادی‌سازی روابط ترکیه با روسیه چیست؟

ترکیه نیاز به دشمنی و خصومت با روسیه ندارد. در واقع روابط ترکیه و روسیه متعاقب اسقاط جنگنده روسی توسط ترکیه رو، تنش رفت و متعاقب آن شاهد اعمال تحریم‌های اقتصادی از سوی مسکو علیه دولت آنکارا بودیم. زمان به ما ممکن است بگوید که آشتی و عادی‌سازی روابط آنکارا با مسکو چه آثاری بر روابط ترکیه با دولت دمشق خواهد داشت. این احتمال وجود دارد که از رهگذر عادی‌سازی روابط ترکیه و روسیه، سیاست‌های آنکارا در قبال دمشق نیز تغییر کند.

چرا سیاست خارجی دولت اردوغان که در ابتدا ادعا می‌کرد «تنش صفر با همسایگان» را دنبال می‌کند در ادامه به تنش‌زایی با همسایگان تبدیل شد؟

سیاست اعلامی آنکارا مبنی بر «تنش صفر با همسایگان» سیاستی غیررئالیستی بود. منافع ترکیه با همسایگان خود از جمله ایران هویتی نیست. تنش آنکارا با همسایگان قابل پیش‌بینی بود، اما رهبران ترکیه نفعی نیز از این نمی‌بینند که بگذارند دامنه این اختلافات به یک دشمنی آشکار تبدیل شود.

تغییرات ایجاد شده در سیاست خارجی ترکیه چه آثار و نتایجی را به دنبال خود خواهد داشت؟ این‌که اعلام شده ترکیه سخت‌گیری بیشتری در قبال داعش را دنبال می‌کند آیا به عملیات‌های تروریستی در فرودگاه آتاتورک ترکیه مرتبط است؟

ترکیه آشکارا سیاست خود را در خصوص داعش که در سوریه و عراق فعال هستند تغییر داده است. در واقع سیاست تساهل آنکارا که در قبال داعش داشت و این‌که به راحتی اجازه تردد به آنها را به مقصد این کشورها از خاک کشورش می‌داد حالا تغییر کرده است.

در واقع سیاست آنکارا در قبال داعش از تساهل به تقابل تغییر کرده است. من معتقد هستم که دلیل حوادث تروریستی استانبول این است که ترکیه در تلاش است تا از ایالات متحده آمریکا و برخی کشورهای دیگر که در جنگ با داعش هستند حمایت کند.

یکی دیگر از دلایل اعمال تروریستی در ترکیه اختلافات و تنش‌هایی است که میان دولت مرکزی ترکیه با «پ‌ک‌ک» وجود دارد. در واقع برخی عملیات‌های تروریستی در ترکیه از ناحیه پ‌.ک‌.ک دنبال می‌شود.