نقش آذربایجان در اتحاد و همبستگی ملی ایران

وی گفت: هویت ملی یا همگانی در ایران برعکس کشورهای دیگر نه در قرون اخیر بلکه در درازنای تاریخ شکل گرفته است که دو بخش جدانشدنی دارد؛ اسلام و اهل بیت (ع).

دکتر پورمحمدی با اشاره به گرایش ایرانیان به اسلام گفت: گرایش ایرانیان به اسلام به روزگار حیات پیامبر اکرم (ص) بر می‌گردد و سلمان فارسی از یاران پیامبر (ص) است که در جایگاهی قرار می‌گیرد که به منزله یکی از اهل بیت پیامبر گرامی محسوب می‌گردیده است. بعد از رحلت پیامبر و آغاز فتوحات اسلامی در ایران از همان آغاز نیز علقه‌هایی میان موالی و حضرت علی (ع) آشکار گردید که تداوم آن را در استقبال تاریخی مردم خراسان از امام رضا (ع) می‌توان مشاهده کرد.

رئیس دانشگاه تبریز در ادامه گفت: واقعیت مسلم آن است که بخش مهمی از هویت ایرانی ما را ارادت به اهل بیت پیامبر شکل داده است. سوگواری امام حسین (ع) درباره محرم مهم‌ترین جلوه عشق و ارادت ایرانیان به خاندان پیامبر گرامی است که چنین ویژگی مهمی در آذربایجان همچون سایر نواحی ایران با خون و گوشت مردم عجین گردیده است.

وی افزود: مردم این خطه علوی یعنی آذربایجان در تاریخ و فرهنگ ایران بنابر موقعیت استراتژیک خود نقش مهمی در اتحاد و همبستگی ملی ایفا نموده‌اند. در نقشی که آذربایجان در تاریخ و فرهنگ ایران ایفا کرده جایگاه دین و مذهب جایگاهی ممتاز است.

دکتر پورمحمدی با اشاره به رسمیت تشیع در ایران گفت: تشیع در ایران از تبریز آغاز و سپس در تمام آذربایجان و ایران گسترش یافت. رسمیت تشیع توسط شاه اسماعیل اول و تصرف سایر سرزمین‌های ایرانی، وحدت دوباره‌ی آن را در پی داشت که تا امروز ادامه دارد و تشیع یکی از مهم‌ترین عوامل اتحاد مردم به شمار می‌رود که آذربایجانی‌ها پرچم‌دار رسمیت و گسترش و نگاهبانی از آن بوده‌اند.

وی گفت: در یکی از روزهای جمعه سال 907 قمری مسجد جامع تبریز شاهد رویدادی بس عظیم بود که نه تنها بر آذربایجان بلکه بر کل ایران تأثیر پایداری نهاد، اذان به شیوه شیعیان آغاز دوره‌ای جدید را در تاریخ ایران نوید می‌داد. در این مجلس که بسیاری از بزرگان شهر حضور داشتند مولانا احمد اردبیلی که از اکابر شیعه بود بر منبر رفته بود بعد از حمد و ثنای الهی خطبه به نام ائمه (ع) خواند و دین حق رواج تمام پیدا کرد.

رئیس دانشگاه تبریز در ادامه گفت‌:‌ اگر چنین تصمیم سرنوشت‌سازی اتخاذ نمی‌شد تصور ایستادگی و مقاومت در برابر یورش‌های سهمگین عثمانی دور از ذهن به نظر می‌رسید. اشغال بیست ساله تبریز توسط عثمانی‌ها قبل از تثبیت قدرت شاه عباس صفوی برای باز پس گیری آذربایجان از عثمانی‌ها گویای حقیقت دیگر نیز بود و آن اینکه مردم آذربایجان با تمام وجود به اهل بیت (ع) و مذهب حقه شیعه تعلق خاطر داشتند.

وی در ادامه سخنان خود در بررسی نقش آذربایجان در تحکیم اتحاد و همبستگی ملی به نکته‌ای اشاره کرد و گفت: در این اتحاد آنچه شایسته توجه است سراسری بودن نهضت‌ها در ایران و ارتباط نزدیک شهرها در مواقع حساس می‌باشد یعنی اگر حرکتی در تهران یا قم آغاز می‌شد حرکت‌های مشابه در شهرهای دیگر نیز روی می‌داد. این سراسری بودن از ویژگی منحصر به فرد قیام‌های مردمی و اسلامی در ایران است که ریشه در مذهب و جایگاه نهاد مرجعیت در بین مردم دارد.

دکتر پورمحمدی گفت: آذربایجان در نهضت مشروطیت شرکت فعالی داشت، آگاهی سیاسی و شعور ایران دوستی موجود بین این مردمان در حد بالایی قرار داشت و به میزان عمق و گستردگی این احساس ملی می‌بایست نقش بیشتری را ایفاگر باشند که انتشار بیش از یکصد و ده نشریه در آذربایجان عصر مشروطه شاهد این گفتار است.

وی در پایان سخنان خود اظهار امیدواری کرد چنین برنامه‌های در مورد سایر مفاخر ملی همانند شهید میرزا علی ثقه الاسلام تبریزی، شهید خیابانی، شهید میرزا کوچک خان جنگلی نیز برگزار شود و آمادگی دانشگاه تبریز در این خصوص را اعلام کرد.