از همین‌رو کسب دانش کافی در حوزه نانو و توسعه فناوری‌های مرتبط با این حوزه در دهه‌های گذشته به یکی از شاهراه‌های مهم علمی و صنعتی کشور بدل شده است. شرکت پیام‌آوران نانو فناوری فردانگر شرکتی دانش‌بنیان است که بالغ بر دو دهه در زمینه تولید محصولات مرتبط با فناوری نانو فعالیت می‌کند. در گفت‌وگو با علیرضا رخشا، رئیس هیأت مدیره و مدیر توسعه فناوری این شرکت دانش‌بنیان فعالیت‌ها و محصولات این شرکت دانش‌بنیان را بررسی کرده‌ایم.
شرکت دانش بنیان «پیام‌آوران نانو فناوری فردانگر» درسال۱۳۸۶ باهدف تولید نانومواد به روش انفجار الکتریکی سیم (Electric Explosion Wire) و استفاده از این نانو مواد در فناوری‌های مختلف تأسیس شده است. مهندس رخشا درباره انگیزه تاسیس این شرکت توضیح می‌دهد: «این ایده از آنجا شروع شد که گاهی به دفتر همکاری‌های ریاست جمهوری که در آن زمان نقشی مشابه معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری داشت، مراجعه و نیاز به نانو مواد اعلام می‌شد؛ در آنجا احساس شد که نیاز به توسعه این حوزه داریم. از همین‌رو تصمیم بر این شد که نانو مواد و فناوری‌های مرتبط به آن در ایران توسعه یابد؛ این کار به شرکت پیام‌آوران نانو فناوری فردانگر سپرده شد و این شرکت توانست در ابعاد مختلف این فناوری را گسترش دهد.»
توسعه خدمات فناوری نانو
شرکت پیام‌آوران نانو فناوری فردانگر از سال ۱۳۹۳ موفق به اخذ گواهی دانش‌بنیان شده است و از این حیث از اولین شرکت‌هایی دانش‌بنیان به شمار می‌رود. این شرکت موفق شده در حوزه‌های مختلفی فناوری نانو را توسعه دهد. علیرضا رخشا تصریح می‌کند: «شرکت ما چند بستر فناوری را به وجودآورده که شامل تولید نانو مواد،استفاده ازفناوری پوشش نانو وهمچنین فناوری الکترودیالیز است. این بسترهای فناوری باعث شده‌اند که ما از فناوری نانو در چند حوزه مثل حوزه تصفیه آب و پساب که حوزه مهمی است و همچنین حوزه انرژی، کشاورزی و آرایشی- بهداشتی استفاده کنیم.»
از فعالیت‌های مهم این شرکت در زمینه تصفیه و نیترات‌زدایی آب آشامیدنی با فناوری‌های مبتنی بر نانو مواد است. رخشا در این‌باره به پیشران می‌گوید: «در بخش تصفیه آب و پساب توانستیم انواع مختلف آلودگی‌های آب آشامیدنی را با فناوری‌هایی که ابداع کرده‌ایم برطرف کنیم. این فناوری‌ها تا قبل از این در ایران اجرا نشده بودند.» وی در ادامه می‌افزاید: «یکی از این اقدامات، نیترات‌زدایی آب آشامیدنی با روش الکترودیالیز انتخابی بود. از دیگر فعالیت‌های ما در این زمینه حذف فلزات سنگین به وسیله نانو جاذب‌ها است. همچنین استفاده از الکترودیالیز برای نمک‌زدایی از آب با ریکاوری بالا و همین‌طور میکروب‌زدایی به روش نانو حباب را نیز توسعه داده‌ایم.»
محصولاتی با مزایای رقابتی
مسلما محصولاتی که شرکت دانش‌بنیان پیام‌آوران نانو فناوری موفق به تولید آن شده است، دارای نمونه‌های خارجی نیز هستند اما خلاقیت در توسعه و بهینه‌سازی این محصولات موجب شده تا مزایای رقابتی خود را حفظ کنند که از‌جمله آنها می‌توان به قیمت تمام‌شده پایین‌تر اشاره کرد. رئیس هیأت مدیره این شرکت دانش‌بنیان توضیح می‌دهد: «ما روی همه این فناوری‌ها تغییراتی اعمال کردیم و این باعث شد برخی از آنها منحصر به‌فرد شوند. همین موضوع کمک کرد تا در بعضی حوزه‌ها بتوانیم مزیتی نسبی نسبت به رقبای خارجی پیدا کنیم. از نظر قیمت نیز قطعا قیمت ما پایین‌تر از نمونه‌های خارجی است و از نظر کاربرد هم توانسته‌ایم از این فناوری‌ها کاربردهایی را استخراج کنیم که کمتر در دنیا استفاده شده است و آنها را توسعه دادیم.» حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از قطعات مورد استفاده این شرکت، وارداتی هستند که دلیل آن نیز توسعه نیافتن بازار و نداشتن توجیه اقتصادی در این موارد به‌خصوص است. از سوی دیگر اما تمام مراحل طراحی و ساخت و اجرا بومی‌‌سازی شده و کاملا در خود شرکت انجام می‌شود. رخشا با اشاره به همکاری‌های این شرکت دانش‌بنیان با معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری می‌گوید: «سال‌ها تعامل خوبی را با ستاد ویژه توسعه فناوری نانو داشتیم و خیلی از پروژه‌ها را با کمک این دوستان پیش بردیم و توسعه دادیم و در همه این حوزه‌ها در کنار ما بودند و کمک کردند. پس از آن با توجه به این‌که پروژه‌ها بزرگ شده بود، شرکت به صورت مستقل به مسیر خود ادامه داد.»
