مسعود کیمیایی، فیلمساز ـ ستاره

با این حال گاهی کارگردان‌ها هم به دلایل مختلف به مقام ستاره بودن در سینما دست پیدا می‌کنند و تماشاگران به‌دلیل نام آنها، فیلم‌ها را می‌بینند. البته فیلمسازمحوری و شیفتگی نسبت به آثار یک کارگردان معمولا در سینمای هنری و جریان متفاوت سینما رواج بیشتری دارد و تماشاگران خاص و نخبه‌تر سینما، بیننده پروپاقرص فیلمسازان بخصوصی هستند. این جریان چندان ربطی به فضای مرسوم و تجاری سینمای دنیا ندارد و مثلا عموم مردم مشتاق تماشای فیلم‌های فیلمسازانی چون آندری تارکوفسکی، اینگمار برگمان، نوری بیلگه جیلان و کیم کی دوک نیستند و بیشتر برای مراجعه به فیلم‌ها، همان وجود ستاره‌های بازیگری و چهره‌ها را ملاک و معیار قرار می‌دهند.

اینجا صحبت از فیلمسازانی است که این توان را دارند تا علاوه بر قشر سخت پسند و تماشاگران نخبه، دیگر طیف‌ها و تماشاگران عام سینما را هم به تماشای فیلم‌های خود بنشانند، آن هم فارغ از این‌که ستاره‌ها و بازیگران فیلمشان چه کسانی باشند. درواقع آنچه فراتر از ستاره‌ها و حتی قصه و فضای فیلم اهمیت می‌یابد، اسم خود فیلمساز است. کارگردانانی که به‌دلیل کارنامه‌ای درخشان و فیلم‌هایی ماندگار و نگاه و حضوری مولف در طول سال‌ها به امضا و سبکی منحصربه‌فرد رسیده‌اند و مهم‌ترین ستاره آثار خود هستند.

مسعود کیمیایی که امروز زادروز اوست، از فیلمساز ـ ستاره‌های سینمای ایران است و جذبه و کاریزمایی دارد که فضای فیلم‌هایش را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. اگرچه آثار کیمیایی در سال‌های اخیر کمتر نشانی از فیلم‌های درخشان کارنامه‌اش دارد، اما او همچنان در فیلمسازی ستاره است و جلب توجه می‌کند. موافقان و مخالفان او همچنان بی‌اعتنا به کیفیت و نتیجه آثار متاخرش، منتظر هر فیلم تازه‌ای از این کارگردان هستند. ضمن این‌که این ستاره بودن صرفا مربوط به زمان تولید و فیلمسازی نمی‌شود و در فرامتن، هر حرف و حرکتی از کیمیایی به‌شدت رصد و پیگیری می‌شود و جریانی به‌وجود می‌آورد.

نگاه تیزبین کیمیایی و عشق و علاقه‌اش به ادبیات و تاریخ در همه سال‌ها باعث شده او نسبت به جامعه و مشکلات و دغدغه‌های مردم حساس باشد و با زبان و لحنی خاص و در قالبی هنرمندانه به آنها واکنش نشان دهد و پیوندی میان فیلم هنری و تجاری ایجاد کند.

کیمیایی اگرچه به‌دلایل مختلف، در این سال‌های اخیر عیش ما را از سینما و شخصیت‌هایش کامل نکرده و باعث شده با دشنه زبان و قلم منتقدان نامنصف زخمی شود، اما او مثل کاراکترهای ماندگارش نشان داده که مرد روزهای سخت است و می‌تواند خنجر نامردی و نامرادی را تاب بیاورد و دوباره با فیلم‌هایی خوب برخیزد.

علی رستگار