اقتدار؛ ضامن سلامت و پویایی خانواده

چقدر خانواده خود را می شناسید؛

کد خبر: ۳۱۲۷

تا به حال فکر کرده اید چقدر اعضای خانواده خود را می شناسید و تا چه اندازه با ویژگی های روحی - روانی آنها آشنایید؛ یا خودتان را چقدر می شناسید؛ پدر و مادری سختگیر هستید یا آسان گیر؛ در خانه شما چقدر مقررات حاکم است و شما از چه میزان اقتدار برخوردارید و یا با مشکلات پیش روی اعضای خانواده چگونه برخورد میکنید؛هفته گذشته 20 سوال مختلف را با گزینه های متفاوت مطرح کردیم . قرار شد به تمام گزینه ها پاسخ گویید و آنها را بشمارید و تعداد آنها را یادداشت کنید و این هفته منتظر باشید تا برایتان بگویم چگونه پدر و مادری هستید. اکنون می توانید خود را ارزیابی کنید.هر یک از اعداد به دست آمده نشاندهنده یکی از ویژگی های شماست . نمره شما در قسمت الف ، آسان گیری شما را در خانواده نشان می دهد. عدد قسمت ب مربوط به استبداد و سختگیری شماست و سومین عدد اقتدار شما را بیان می کند. برای درک بهتر می توانید هر یک از اعداد را در پنج ضرب کنید تا نتیجه را به صورت درصدی داشته باشید.نامگذاری تیپ خانواده ها و والدین نیز با کلماتی مشابه کلمات بالا صورت می گیرد، یعنی والدین آسان گیر، والدین مستبد، والدین مقتدر و والدین غافل . اکنون ببینید شما به کدامیک بیشتر شباهت دارید.در خانواده های آسان گیر معمولا مقررات و قوانین خاصی حاکم نیست و لذا بچه ها مجبور به اجرای مقررات بخصوصی نیستند. نظم در این خانواده ها روال ثابتی ندارد و کم و زیاد می شود. با بچه ها نسبتا نرم رفتار می شود و در تصمیم گیری ها گاه از آنها پرس و جو می کنند. خواسته های بچه ها اهمیت دارد و والدین با قهر و گریه زاری آنها بسرعت تسلیم می شوند. این والدین معمولا خشم و عصبانیت خود را از بچه ها پنهان می کنند؛ رفتارشان با بچه ها توام با محبت و صمیمیت است و عموما توقعات چندانی درباره رفتار بچه ها ندارند. یکی از اعتقادات محوری این گونه خانواده ها این است که "بچه باید آزاد گذاشته شود".نقطه مقابل والدین آسان گیر، والدین مستبد هستند. این والدین مقررات سخت و پیچیده ای در خانواده وضع می کنند؛ بچه ها را نسبت به آن مقررات بخوبی توصیه می کنند و در اجرای آنها نیز دقت بسیار دارند. بدین ترتیب نظم در این خانواده ها حاکم است و بچه ها معمولا با توجه به مقررات ، بخوبی می توانند واکنش های والدین را پیش بینی کنند. تصمیم گیری ها به عهده والدین است و کمتر به خواسته های بچه ها توجه می شود. بچه ها با قهر و گریه زاری راه به جایی نمی برند. رفتار بهنجار آنها چندان تشویق نمی شود در عوض گویا در نظر والدین مستبد، رفتار بد و نابهنجار بیشتر اهمیت دارد. والدین مستبد، خشم و عصبانیت خود را آشکارا نشان می دهند و گاه دست به تنبیه می زنند. مهر و محبت در خانواده های مستبد در سطح پایینی است و صمیمیت کمی بین والدین و بچه ها برقرار است.ویژگی های رفتاری بچه ها در هر یک از این خانواده ها تا حدودی متفاوت است مثلا لجاجت ، اتکاء به نفس پایین ، دمدمی بودن ، سلطه جویی و بی هدفی در بچه های خانواده های آسان گیر بیشتر به چشم می خورد. در عوض بچه های خانواده های مستبد معمولا حیله گر، کناره گیر، دمدمی ، هراسان ، دودل و در برابر فشارهای روانی آسیبپذیرند.پژوهشگران معتقدند بچه های والدین مقتدر، سالمتر و موثرتر از دیگر بچه ها خواهند بود. این بچه ها در محیطی مقرراتی و منظم رشد می کنند؛ در حالی که کاملا درباره مقررات و قوانین توجیه می شوند و کل محیط خانواده با آنها برای اجرای قوانین همسوست . در این خانواده ها پیش بینی رفتار والدین آسان است ؛ همه با یکدیگر به صورتی شفاف رفتار می کنند. احترام به یکدیگر ویژگی دیگر این خانواده هاست . والدین در حضور فرزندان به یکدیگر احترام می گذارند و در عین حال بچه ها نیز محترم هستند؛ در تصمیم گیری ها شرکت داده می شوند و به خواسته های آنها اهمیت داده میشود.بدین ترتیب بچه ها خوب می دانند که قهر و گریه زاری بهترین روش برای به کرسی نشاندن حرفشان نیست و البته والدین نیز به هیچ ترتیب تسلیم چنین برخوردی از طرف فرزندان خود نمی شوند. در این خانواده ها رفتار بد و خوب به یک میزان اهمیت دارد؛ رفتار خوب با تشویق و حمایت همراه است و رفتار بد باعث دلخوری والدین می شود و والدین خشم و ناراحتی خود را غیرمستقیم به فرزندان می فهمانند. خانواده های مقتدر، با فرزندانشان رفتاری توام با محبت و صمیمیت دارند و افراد حرفهای خود را با یکدیگر در میان می گذارند. بچه ها می دانند که والدین بخوبی مواظب آنها هستند و مواظبت آنها از سر دوستی و نگرانی است و هیچ گونه تلقی دخالت و فضولی از این کار ندارند. نکته مهم دیگر، اهمیت امور فرهنگی در این خانواده هاست ؛ کتاب ، مجلات ، روزنامه ، شرکت در کلاسهای فرهنگی ، رفتن به سینما، تئاتر و موزه ها و... پا به پای نان شب اهمیت دارد و والدین در این مورد دریغ نمیورزند.بچه ها در این خانواده ها پر انرژی ، متکی به نفس ، کنجکاو، رام شدنی و خونگرم هستند؛ در برابر فشارهای روانی مقاومند و روابط سالمی با اطرافیان خود دارند.امروزه کمتر خانواده ای پیدا می شود که دقیقا منطبق با یکی از این الگوها رفتار کند و خانواده ها معمولا ترکیبی از آنها هستند؛ همان طور که احتمالا در مورد خانواده خود چنین امری را مشاهده کرده اید.نوع چهارمی از تیپ خانواده ها که ابتدا، اشاره ای به آن شد، اما در مورد آن توضیحی به میان نیامد، خانواده های غافل هستند. آسیب شناسی این خانواده ها تفاوت زیادی با آسیب شناسی اغلب خانواده های جامعه امروزی و مخصوصا جامعه اهل مطالعه دارد که در جایگاه خود قابل بررسی است.در آخر به اولیای عزیز توصیه می شود تا الگوی رفتاری خود را به سوی الگوی رفتاری والدین مقتدر سوق دهند. پرواضح است مانند هر راهی ، این مسیر نیز باید بتدریج و گام به گام پیموده شود؛ چرا که هر تغییر ناگهانی یا محکوم به شکست است و یا واکنش های معکوس در پی دارد.