ردپای تمدن10 هزارساله درشرق ایران

مجموعه آثار باستانی شهر سوخته در پنجاه و شش کیلومتری جنوب زابل با سابقه ای پنج هزار ساله آیینه ای از تمدن و غنای فرهنگی ایران باستان محسوب می شود

کد خبر: ۳۰۳۹

شهر سوخته از وسیعترین و غنی ترین محوطه های باستانی موجود در فلات شرقی ایران است که طی دوره حیات ده هزار ساله خود مرکز و پایتخت تمدنهای حوزه رودخانه هیرمند در سیستان بود در این منطقه ، یک بار ، توسط کارشناسان ایتالیایی کاوش صورت گرفته است.در بار دوم طی سه سال گذشته توسط باستان شناسان ایرانی نیز کاوشهایی انجام شده که هر دو کاوش نشان می دهد این منطقه از یک تمدن غنی و پیشرفته برخوردار بوده است شواهد باستانی حاکی است که مردم این شهر با تمدنهای همزمان خود در آسیای مرکزی ، دشت سند و تمدنهای غرب فلات ایران ارتباطات بازرگانی گسترده داشته اند بخشی از کاوشهای باستانی متوجه گورستان این شهر بوده است گورهای کاوش شده در شهر سوخته عمدتا متعلق به دوره های دوم و سوم استقرار در این شهر یعنی سالهای 2700 -2300 پیش از میلاد است این گورستان یکی از بزرگترین گورستان های عصر مفرغ است که در آن هشت گونه ساختمان قبر که نشان از وجود اختلافهای آیینی ، قومی و اجتماعی سکنه این شهر دارد، شناسایی شده اند. بر اساس کاوشهای انجام شده در این مکان و تعداد اسکلت های موجود مشخص شده که برخی قبرها خانوادگی بوده و در تحقیقات انسان شناسان ثابت شده که بیشترین اسکلت ها به مردان بالغ و پس ازآن به زنان و کودکان تعلق دارد مسن ترین اسکلت یافت شده در شهر سوخته مربوط به زنی شصت ساله است بلندترین اسکلت فرد یافته شده در شهر سوخته به مردی به بلندی 5/192 سانتیمتر تعلق دارد و اثبات شده مردم این شهر از بیماری آرتروز حاد رنج میبرده اند.انسان شناسان ، جمعیت شهر سوخته را در اوج شکوفایی اش ،5 هزار نفر تخمین زده اند.همچنین تنوع اشیای کشف شده در شهر سوخته مانند کوزه ، کاسه ، خمره های تزیینی و رنگارنگ پیکان سنگی ، سنگ چخماق ، قلاب ماهیگیری ، میخ سوزن مته ، پیکره های گلی ، سفالی و چوبی نشانگر فعالیت گروههای مختلف مردم و صنایع متنوع در این شهر است و برای نخستین بار کار کاوش در منطقه یادمانی شهر سوخته هم از دو سال پیش آغاز شده که این کاوش منجر به شناسایی یک بنای بسیار مهم پیش از میلاد است این ساختمان 23 فضای مفید و17 اتاق و تالار و دو رشته پلکان دارد که با خشت ساخته شده و اندازه های آن را جزدر آثار اور در بین النهرین و موهنجودارو، در جای دیگری نمی توان یاقت اتاقها و اشیای پیدا شده در این ساختمان که مجموعه زیربنای آن تا هزارمترمربع تخمین زده می شود تداعی می کند که این بنا همگانی بوده است آثار حصیر و چوب در این بنا نشاندهنده آن است که ساختمان دارای سقف بوده و برخی اتاقهای آن کاربری انباری و ذخیره گاه داشته که دستیابی به آن از خارج امکانپذیر نبوده است همچنین پیداشدن اثر مهر و موم روی گل و پیدا شدن سرپوشهای مهردار مختلف و اشیای شمارشی و محاسبه ای در اتاقها نشاندهنده این است که در آنها اموال در خور توجه یا عمومی نگهداری می شده است این مهرها از مفرغ سنگ صابون ، مرمر ناتمام و استخوان ساخته شده اند در بخشهای دیگر این محل ، حدود30 پیکره گلی انسان و جانوران گوناگون به صورت شکسته و در جای دیگری تعداد زیادی لیوان های سفالی نخودی منقوش و غیر منقوش هم پیدا شده است.استفاده از صنایع چوبی و گیاهی مانند طناب ، سبد، حصیر، چوب زغال ، شانه و پارچه با منشا گیاهی در شهر سوخته با توجه به نیزارهای دریاچه هامون و جنگلهای حاشیه آن پررونق بوده است در شهر سوخته از پارچه که احتمالا بسیار رنگین بوده برای استفاده روزمره مانند لباس کیسه و تدفین اموات استفاده می شده است همچنین کشف تعداد22 کوزه سفالگری در تپه های منطقه موسوم به رود بیابان در جنوب شرق شهرسوخته و وجود میلیون ها قطعه سفال در این مکانها نشاندهنده این نکته است که روستاهای اطراف این شهر محل تولید ظروف سفالی بوده اند