ابیانه از دست گردشگران خسته شده است

روستای هزار و پانصد ساله ابیانه به دلیل معماری بومی و بناهای تاریخی پرتنوع، بافت پلکانی و پوشش خاص زنان و مردان بومی و زنانی با چارقدها و پیراهن‌های سفید و گلدار و آداب مخصوص عزاداری و شادی، همواره در ردیف نخستین روستاهای پرطرفدار ایران برای گردشگران داخلی و خارجی قرار داشته است. با این حال طی یک دهه گذشته به واسطه برخاستن صدای اعتراض‌های مکرر نیز شهره شده است، به طوری که سال 84 اعتراض ساکنان ابیانه نسبت به واگذاری زمین به غیربومی‌ها، سال 86 درگیری گردشگران و بومی‌های روستا، نوروز 90 اعتراض روستاییان ابیانه نسبت به هجوم گردشگران و تخریب منطقه، نام آن را بر سر زبان‌ها انداخت و امسال هم که دیگر به طور رسمی با گذاشتن ایست بازرسی در ورودی روستای ابیانه همزمان با تاسوعا و عاشورای حسینی، گردشگرانی که بدون هماهنگی به روستا می‌آمدند، بازگردانده می‌شدند.

یکی از گردشگرانی که امسال در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی برای دیدن نوع خاص عزاداری به این روستا سفر کرده بود، در این باره به فارس می‌گوید: ورودی روستا ایست بازرسی گذاشته بودند و فقط کسانی که با تورهای از قبل هماهنگ شده آمده بودند، یا کسانی که هتل رزرو کرده بودند، می‌توانستند وارد روستا شوند، اما بقیه افراد اجازه ورود به روستا را نداشتند و آنها را برمی‌گرداندند.

فرماندار نطنز اعتقاد دارد؛ ابیانه روستایی تاریخی است و حجم زیاد گردشگر باعث تخریب آن می‌شود و خسارت‌های شدیدی به روستا وارد می‌کند.

جعفری در این باره می‌افزاید: ابیانه ظرفیت حجم زیاد گردشگر را ندارد و در ایام خاص مثل ایام عزاداری امام حسین (ع)، موجی از گردشگران راهی این روستا می‌شوند و نمی‌توان از تمام این گردشگران در روستا پذیرایی کرد، به همین دلیل فقط در ایام تاسوعا و عاشورا ایست بازرسی می‌گذاریم تا بیش از ظرفیت، گردشگر وارد روستا نشود.به گفته این مسئول این ایست بازرسی از این پس هرساله در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی مستقر خواهد بود.

گردشگران فراوان اما زیرساخت‌ها صفر

دهیار ابیانه نیز ضمن گلایه از شرایط موجود روستا و با اشاره به این‌که در سال‌های گذشته کار خاصی در جهت خدمات‌دهی به گردشگران و فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز در ابیانه انجام نشده است، به جام‌جم می‌گوید: روستای ابیانه با ظرفیت بسیار محدود، سالانه پذیرای حجم زیادی از گردشگر است که این حجم گردشگر نه‌تنها به بافت تاریخی روستا آسیب می‌رساند، بلکه تاثیرات ناخوشایندی نیز روی ساکنان و حتی خود گردشگران دارد.

محمد عادلی با اشاره به این‌که جمعیت ساکن در روستا اکنون حدود 300 نفر است که در ایام عاشورا و تاسوعا به حدود 5000 نفر می‌رسد، می‌افزاید: این 5000 نفر، ابیانه‌هایی غیرمقیم در روستا هستند که در روزهای تاسوعا و عاشورا برای شرکت در مراسم سنتی روستای خود، از سراسر کشور و حتی خارج از کشور خود را به ابیانه می‌رسانند. این در حالی است که عرض و طول کل معابر روستا در کل حدود 500 تا 600 متر با عرض سه تا دو متر است که بسختی جوابگوی همین میزان جمعیت است و اگر قرار باشد گردشگران نیز به این جمعیت اضافه شوند، دیگر جایی برای اجرای مراسم باقی نخواهد ماند.

وی تاکید می‌کند: اگر جایی برای اجرای صحیح و کامل مراسم در میادین و معابر روستا به دلیل حضور جمعیت وجود نداشته باشد، این مراسم بتدریج با تغییر، کاستی و زوال روبه‌رو شده و درنهایت به طور کامل از بین خواهد رفت.

عادلی در عین حال یادآور می‌شود: ابیانه ظرفیت بیش از 5000 نفر را نیز دارد، اما مسئولان ترجیح می‌دهند این ظرفیت مازاد را اهالی رسانه و پژوهشگران تشکیل دهند که با اطلاع‌رسانی خود به انتقال و ماندگاری این آداب و رسوم کمک می‌کنند و هموطنان علاقه‌مند می‌توانند از طریق رسانه‌ها شاهد اجرای این مراسم باشند.عضو انجمن خانه ابیانه با بیان این‌که وجود انبوه گردشگران هنگام اجرای مراسم و حضور آنها در میان و لابه‌لای جمعیت برگزارکننده موجب اختلال و برهم‌خوردگی مراسم می‌شود، می‌گوید: این روستا از وجود حداقل امکانات و زیرساخت‌ها مانند سرویس‌های بهداشتی، پارکینگ و اماکن اقامتی برای گردشگران بویژه در این ایام بی‌بهره است، به همین دلیل تاکنون خسارات زیادی به محیط‌زیست ابیانه وارد شده است.

حضور گردشگران باید ساماندهی شود

وی با بیان این‌که در حاشیه بافت روستا فقط ظرفیت پارک 200 تا 300 خودرو وجود دارد، یکی از مهم‌ترین مشکلات ابیانه را نبود راهنما برای ساماندهی گردشگران و هدایت آنها عنوان می‌کند و یادآور می‌شود: اکنون شرایط به گونه‌ای است که خود گردشگران نیز هنگام حضور در روستا سردرگم هستند و تقریبا دست خالی و بدون بازدید و رضایت کافی از روستا خارج می‌شوند؛ زیرا نه‌تنها راهنمایی برای معرفی نقاط مختلف و دیدنی روستا به آنها وجود ندارد، بلکه بسیاری از مناطق دیدنی و تاریخی ابیانه مانند مسجد جامع و برخی آثار تاریخی به بهانه بازسازی چند سالی است که از سوی میراث فرهنگی تعطیل شده است.این کارشناس مسئول با بیان این‌که طرح ممانعت از حضور گردشگران از حدود 6 ـ 5 سال پیش و با اجماع نظر مسئولان دهیاری، بخشداری و فرمانداری در ابیانه اجرایی شده است، تاکید می‌کند: این طرح در عین حال درمان حقیقی نیست و یک مسکن موقت است تا زیرساخت‌ها در ابیانه فراهم شود؛‌ هرچند با فراهم شدن زیرساخت‌ها نیز باید ورود گردشگران در ایام خاص با کنترل و نظارت همراه باشد.

فاطمه مرادزاده / گروه ایران