برای اندکی دید بهتر، نور چراغ قوه را به سمت این دیواره سیاه میگیرد که چشمانش با برق چشمان خزندهای محافظهکار که از قضا آرامش شبانگاهیاش برهمخورده، گره میخورد. در این نیمهشب تابستانی، فاصله میان دیدن و ثبت تصویر برای باربد صفایی مهر، تنها یک دم بوده و تصویر حاضر حاصل همین وقت تنگ و نفس عمیق است.
افعی سوسن، یک مار نیمهسمی است که دامنه پراکنش آن از منتهیالیه شمال شرقی ایتالیا شروع میشود و به سمت جنوب مدیترانه یعنی اسلوونی، کرواسی، مقدونیه و یونان امتداد پیدا میکند. در ترکیه، لبنان، سوریه، کوههای قفقاز، ایران و عراق هم میتوان این گونه را در مناطقی با آب و هوای نسبتا مرطوب مشاهده کرد.
افعی سوسن که از سطح آبهای آزاد تا ارتفاعات 2000 متری هم دیده شده، به گروه مارهای سمی اتفاقی تعلق دارد، چراکه دندانهای نیش پشت آرواره بالا جای گرفتهاند و در عمل نمی تواند سم خود را وارد بدن انسان کند. با این که مقدار سم موجود در غدد سمی این مار برای انسان ناچیز است، اما به دلیل احتمال حساسیت توصیه میشود فرد مارگزیده حتما به پزشک مراجعه کند. در افعی سوسن یک جفت دندان بزرگ پشت استخوان آرواره بالا قرار دارد که زاویه آن به سمت عقب است.
این دندانهای نیش شیار مانند میتوانند میزان کافی سم را به بدن شکار تزریق کنند. این خزنده شبزی همچون سایر مارهای نیمهسمی معمولا شکار خود را گاز میگیرد و بدون آن که رهایش کند، سعی میکند با حرکات آرام، شکار را به سمت دندانهای پشتی براند و از این طریق سم را به بدنش تزریق کند. پس از آن، بلعیدن شکار بیجان آغاز میشود.
زیستگاه: میان شاخههای افتاده روی زمین و تنه درختان جنگلی، سنگها و صخرههای بوتهزارها، زمینهای خشک، فضاهای باز و گاها درختزارهای تخریب شده، دیوارهای قدیمی و ویرانهها مشاهده میشود.
تغذیه: از پستانداران کوچک و انواع جوندگان اعم از گکوها و مارمولکها که خود استاد مخفی شدن در لابهلای سنگها هستند، تغذیه میکند.
تهدیدها: اشتباه گرفتن این گونه با افعیهای خطرناک آسیبهای زیادی به جمعیت آنها وارد کرده است. تغییر کاربری زمین، تشدید فعالیتهای کشاورزی و شهرسازی از سایر عوامل تهدید این گونه است. در عین حال مرگ و میرهای زیادی هم در جادهها گزارش شده است. در حال حاضر، افعی سوسن در فهرست اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در رده حداقل نگرانی جای دارد.
فرناز حیدری / جامجم
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفتگو با جام جم آنلاین:
گفتوگوی «جامجم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توتهای سفید»
یک نماینده مجلس:
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»: