سامانه هوشمند علیه مالیات سلیقه‌ای

هوشمندسازی نظام مالیاتی در ایران در چه مرحله‌ای است و سامانه مؤدیان چه نقشی در آن دارد؟
در کشورهای توسعه یافته، نظام الکترونیکی مالیاتی حکمفر‌ماست که محاسبات ووصول مالیات درآن با سرعت بسیاربالا انجام می‌شود و ازطرفی این نظام هوشمند باعث وصول مالیات عادلانه از افراد جامعه شده است. نظام مالیاتی ایران با این رویکرد به سمت هوشمندسازی رفته است. سامانه مؤدیان مالیاتی، ابزاری برای محاسبه هوشمند مالیات است که بر اساس داده‌های دریافتی از مؤدیان، مالیات را به صورت کاملا سیستمی محاسبه می‌کند.
 
چه افرادی مشمول اجرای سامانه مؤدیان هستند و چه تکالیفی به‌عهده دارند؟
براساس مصوبه مجلس شورای‌ اسلامی ازاول‌ مهر تمام شرکت‌ها و اشخاص حقوقی و از اول دی‌۱۴۰۲ تمام مشاغل و کسب‌وکارها ‌باید صورتحساب‌های فروش خود را به سامانه مؤدیان ارسال کنند. با ارسال صورتحساب‌های فروش به سامانه مؤدیان و با توجه به سایر اطلاعات دریافتی مربوط به معاملات انجام شده از ارگان‌های مختلف، این سامانه می‌تواند بدون ممیزی و رسیدگی‌هایی که منجر به صرف انرژی، هزینه و زمان زیادی می‌شود، مالیات را محاسبه کند.
 
اجرای این سامانه برای فعالیت‌های اقتصادی کشور مزایایی دارد؟
با اجرای سامانه مؤدیان، محاسبه و وصول مالیات برارزش افزوده به صورت کاملا سیستمی انجام می‌شود که این امر افزایش رضایت‌مندی مؤدیان را به‌دنبال دارد.همچنین افرادی که فرارمالیاتی دارندبا پیاده‌سازی سامانه مؤدیان دیگر نمی‌توانند به کار خود ادامه دهند و باید مثل هر کسب‌وکار دیگری، مالیات خود را پرداخت کنند.
 
چه مشوق‌هایی برای اجرای این سامانه برای مشاغل و مصرف‌کنندگان نهایی در نظر گرفته شده است؟
با اجرای سامانه مؤدیان بخشی از مالیات‌های وصول شده به افراد جامعه پرداخت می‌شود. به عنوان مثال برای تشویق مشاغل و صاحبان کسب‌وکارهای کوچک، با عضویت درسامانه مؤدیان و خرید ازاشخاصی که عضو این سامانه باشند تا سقف ۶۰ میلیون ریال پاداش همکاری درهر فصل به مؤدیان مالیاتی تعلق می‌گیرد. همچنین برای مصرف‌کنندگان نهایی به ازای هر ۱۰صورتحساب الکترونیکی به قید قرعه‌کشی یک صورتحساب انتخاب و دوبرابر مالیات بر ارزش افزوده پرداختی به‌عنوان جایزه مالیاتی به حساب این افراد واریز می‌شود. این موضوع در گذشته اتفاق نمی‌افتاد اما با اجرای سامانه مؤدیان و برگشت مالیات به مؤدیان و مصرف‌کنندگان نهایی شاهد رضایت بالای افراد جامعه خواهیم بود.
 
درواقع با اجرای سامانه مؤدیان، ارتباط مودی با ممیز قطع می‌شود. دراین صورت اگر مودی قصد اعتراض داشته باشد باید چه اقدامی انجام دهد؟
همان‌طور که شما هم اشاره کردید با اجرای سامانه مؤدیان اصل بر صحت اطلاعات آنهاست و دیگر نیازی به رسیدگی‌های مالیاتی نیست که پرونده به پرونده به صورت ممیز محور انجام می‌شد. این سیستم با توجه به اطلاعات دریافتی، رسیدگی را انجام می‌دهد و مالیات عملکرد را مطالبه می‌کند. همچنین برای وصول مالیات بر ارزش افزوده از مصرف‌کنندگان نهایی به صورت کاملا سیستمی عمل می‌شود و دیگرممیزی در مالیات بر ارزش افزوده وجود ندارد. درمجموع می‌توانم بگویم سامانه مؤدیان یک انقلاب بزرگ مالیاتی به وجود آورده که اجرای آن باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود. با اجرای این سامانه، مؤدیان دیگر نباید نگران محاسبه مالیات سلیقه‌ای و ممیزمحوری باشند.

بازار زیرزمینی‌ها کساد می‌شود
وقتی همه فعالان اقتصادی با شفافیت و به دور ازپنهان کردن اطلاعات اقتصادی خود به فعالیت ادامه می‌دهند، محاسبه مالیات به صورت عادلانه انجام می‌شود. برای فراریان مالیاتی، جرایم بسیار سنگینی تعیین شده ودیگر برای این دسته افراد به صرفه نخواهد بود که اطلاعات اقتصادی خود را ازسازمان مالیاتی پنهان کنند، چراکه سازمان امور مالیاتی با توجه به ارتباطی که با سایر ارگان‌ها، نهادهای اقتصادی و حاکمیتی دارد به‌راحتی می‌تواند متوجه فعالیت اقتصادی افرادی شود که در این سامانه عضو نشده یا حتی پرونده مالیاتی هم تشکیل نداده‌اند. پس در آینده شاهد این موضوع خواهیم بود افرادی که به اصطلاح فعالیت زیرزمینی داشتند با توجه به دسترسی به اطلاعات اقتصادی دیگر نمی‌توانند به فعالیت خود به شکل گذشته ادامه دهند در غیر این صورت مشمول جرایم مالیاتی سنگین خواهند شد. پس این افراد هم مثل بقیه فعالان اقتصادی به سمت شفافیت مالی حرکت خواهند کرد. همچنین سامانه مؤدیان به‌راحتی می‌تواند شرکت‌های صوری و کاغذی را شناسایی کرده و این شرکت‌ها را در فهرست سیاه قرار دهد. در آخر باید بگویم سامانه مؤدیان باعث ایجاد شفافیت اقتصادی در جامعه می‌شود و هیچ چیز پنهان و پوشیده نمی‌ماند.