توان ایران روی ریل توسعه

در همین خصوص خیرا... خادمی، معاون وزیر راه می‌گوید: چهار مسیر ریلی را در برنامه قرار داده بودیم. ۴۰۷ کیلومتر این طول مجموع مسیر‌های ریلی بود که یکی از آن‌ها در تبریز با حضور رئیس‌جمهور افتتاح شد. مورد بعدی پروژه‌ای بود که امروز به افتتاح رسید. دو پروژه دیگر رشت به کاسپین و اتصال استان اردبیل به شبکه ریلی کشور است که امیدواریم تا پایان سال به بهره‌برداری برسند. در هیچ سالی چه از نظر تعداد پروژه و چه از نظر طول پروژه‌های ریلی چنین پروژه‌هایی افتتاح نشده است. به همین دلیل قصد داریم در این گزارش به جزئیات روند اجرای این پروژه‌ها و فواید آن بپردازیم.
اتصال راه‌آهن شهرستان میانه به تبریز را شاید بتوان به‌عنوان قدیمی‌ترین پروژه حمل‌ونقل ریلی کشور قلمداد کرد به‌طوری‌که این پروژه ۲۲ سال پیش در اواخر سال ۱۳۷۹ آغاز شد، ولی فاز یک آن یعنی اتصال ریلی میانه به بستان‌آباد در سال ۱۳۹۸ به بهره برداری رسید. همچنین فاز دوم این پروژه یعنی اتصال بستان‌آباد به تبریز نیز در خردادماه سال‌جاری توسط رئیس‌جمهور به بهره‌برداری رسید. طول این پروژه ۲۰۳ کیلومتر است و طبق ارزش روز چیزی معادل ۶۰۰۰میلیارد تومان برای به‌بهره‌برداری‌رسیدن آن هزینه صرف شده است. هدف اصلی آن کاهش مسافت پایتخت به تبریز عنوان شده است به‌طوری‌که گفته می‌شود با بهره‌برداری از آن مسیر ۱۲ساعته تهران تا تبریز به ۷ الی ۸ ساعت کاهش یافته است. از طرف دیگر از درآمد ۲/۳هزارمیلیارد تومانی ترانزیت به‌وسیله این خط ریلی، حمل‌ونقل ۱۴میلیون تن کالا در سال، کاهش سوانح رانندگی و صرفه‌جویی در مصرف سوخت می‌توان به‌عنوان اهداف دیگر این طرح نام برد.

راه‌آهن همدان به سنندج

طول پروژه ریلی استان کردستان ۱۵۱ کیلومتر بوده و با احتساب خطوط ایستگاهی به ۱۷۷ کیلومتر می‌رسد که اتصال استان کردستان به شبکه ریلی کشور را برای نخستین‌بار فراهم می‌آورد که در دولت سیزدهم با ۱۲۰۰ میلیارد تومان هزینه‌کرد انجام شده است.
برای پروژه راه‌آهن همدان ــ سنندج اعتباری بالغ بر ۳۴۰۰میلیارد تومان هزینه شده است که اگر این اعتبار با قیمت روز محاسبه شود حدود ۱۶هزار میلیارد تومان خواهد شد.
صددرصد هزینه‌های به‌بهره‌برداری‌رسیدن این طرح در اواخر هفته گذشته توسط رئیس‌جمهور از منابع داخلی تامین شده است و گفته می‌شود در سال ابتدایی این طرح می‌توان شاهد جابه‌جایی ۳۰۰هزار مسافر از طریق آن بود، هرچند که این میزان در سال‌های آینده افزایش خواهد یافت.
از طرف دیگر باید به این نکته نیز اشاره کرد که عملیات اجرایی این پروژه ۱۸ سال پیش آغاز شده و تا قبل از دولت سیزدهم ۶۷درصد پیشرفت فیزیکی داشت، به‌همین‌دلیل اصلی‌ترین اقدامات در دو سال اخیر توسط دولت سیزدهم انجام شده است.
گفته می‌شود می‌توان با این خط ریلی ۵۰۰ هزار تن بار و کالا را جابه‌جا کرد، ولی برنامه‌ریزی شده در افق ۱۴۲۰ این میزان به سه‌میلیون تن کالا برسد.
از طرف دیگر از توسعه اشتغال‌زایی در منطقه، ترانزیت کالا، تسهیل مسافرت مردم، کاهش هشت‌برابری مصرف سوخت و توسعه زیرساخت‌های اقتصادی استان محروم کردستان به‌عنوان اهداف این طرح نام برده شده است.

راه‌آهن رشت به کاسپین

با وجود به‌بهره‌برداری‌رسیدن دو پروژه ریلی تبریز و کردستان، وزارت راه‌وشهرسازی اعلام کرده که دو پروژه ریلی دیگر نیز تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد که یکی از این پروژه‌ها راه‌آهن رشت به کاسپین به طول ۳۷ کیلومتر است.
راه‌آهن رشت ــ کاسپین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ریلی کشور و تکمیل‌کننده کریدور‌های بین‌المللی است که از خلیج فنلاند شروع شده و به خلیج‌فارس و بندرعباس ایران ختم می‌شود.
 به عبارت دیگر، راه‌آهن رشت ــ کاسپین حلقه مفقوده کریدور ریلی خلیج فنلاند تا خلیج‌فارس است. این راه‌آهن همراه با راه‌آهن رشت ــ آستارا تسهیل‌کننده مبادلات بازرگانی از مبادی و مقاصد بندر فنلاند، هامبورگ آلمان، گرجستان با بنادر جنوب کشور ازجمله دهلی هند، کراچی پاکستان و بانکوک
تایلند است.
بااین‌حال این پروژه ریلی که از آن به‌عنوان بخش ابتدایی کریدور شمال به جنوب و اتصال خزر به خلیج‌فارس نام برده می‌شود، در سال ۱۳۸۵ آغاز شد و تا سال ۱۳۹۸ تنها ۳ درصد پیشرفت فیزیکی را به‌خود دید.
از توسعه کریدور شمال به جنوب، ترانزیت کالا بین ایران و کشور‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا خصوصا روسیه، حمل‌ونقل باری و مسافری استان گیلان به‌عنوان اهداف این طرح یاد شده و قرار است در دهه فجر شاهد به بهره‌برداری رسیدن آن باشیم.
گفتنی است نزدیک به ۳۰۰۰میلیارد تومان ارزش روز این پروژه بوده و ساخت این پروژه ریلی با استفاده از بودجه داخلی انجام شده است.

طرح ۱۸ ساله در مسیر پایان

این خط ریلی به طول ۱۷۵کیلومتر بوده و روند عملیات اجرایی آن از سال ۸۴ آغاز شد و قرار بر این بود تا این طرح در عرض پنج سال به اتمام برسد، اما تا چند سال گذشته شاهد روند لاک‌پشتی اجرای آن بودیم، به‌طوری‌که این پروژه تا به امروز چهار دولت را به خود دیده است. راه‌آهن میانه ــ اردبیل یکی از سخت‌ترین و درعین‌حال فنی‌ترین طرح‌های ریلی در دست اجرای کشور است که با هدف اتصال استان اردبیل به شبکه ریلی کشور، مراحل پایانی خود را طی می‌کند. این پروژه بیش از ۸۰درصد پیشرفت فیزیکی داشته و وزارت راه‌وشهرسازی قول داده که تا پایان سال از آن رونمایی کند.