در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
از زمانی که جمهوری اسلامی ایران پس از وقفه کوتاه مدتی که بعد از انقلاب در اجرای پروژه نیروگاه های هسته ای کشور پیش آمد، مجدد پیشبرد و انجام این پروژه ها را در دستور کار خود قرار داد
کشورهای غربی و بویژه ایالات متحده ، گزارش های متعددی در این زمینه منتشر و همواره ادعاهای بی اساس خود را درباره مقاصد و انگیزه های ایران از تبدیل شدن به قدرت اتمی تکرار کرده اند.
این تلاشها در حالی صورت می گیرد که آژانس بین المللی انرژی اتمی بر حسن پایبندی ایران به مقررات بین المللی مربوط بخصوص قرارداد منع اشاعه سلاحهای هسته ای تاکید کرده و در واقع نظام بین الملل نسبت به عملکرد صحیح و منطبق با موازین بین المللی از سوی ایران واقف است ، در حالی که کشورهای غربی و بویژه ایالات متحده و اسرائیل ضمن پنهانی و غیرقانونی خواندن فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران در کنار تهدید به انجام فشارهای سیاسی و اقتصادی گوناگون ، از تهدید به انجام حملات پیشگیرانه نسبت به تاسیسات هسته ای ایران سخن به میان آورده اند.
کشورهای تهدید کننده با توسل به ماده 51منشور ملل متحد، هر گونه اقدام علیه تاسیسات هسته ای ایران را موجه و مشروع می دانند.
آنها با تفسیر این ماده ، در صدد بهره برداری از آن در خصوص اهداف سیاسی و نظامی خویش علیه برخی دولتها در نظم جهانی هستند.
ماده 51 منشور ملل متحد که به حق دفاع مشروع (Self - Defence) اختصاص دارد، بیان می دارد که : «در صورت وقوع حمله مسلحانه علیه یک عضو ملل متحد، تا زمانی که شورای امنیت اقدامات لازم برای حفظ صلح و امنیت بین المللی به عمل آورد، هیچیک از مقررات این منشور به حق ذاتی دفاع مشروع فردی یا دسته جمعی لطمه وارد نخواهد کرد و...» با بررسی ماده 51 منشور موارد زیر قابل استنتاج است:
الف اصل ضرورت ، فوریت خطر و اجتناب ناپذیری از اقدام نظامی
ب نداشتن انتخاب دیگر غیر از توسل به نیروی نظامی
ج - نبود فرصت برای بررسی و مذاکره
د - توسل به زور زمانی که حمله مسلحانه از جانب دشمن به وقوع پیوسته است
ه - پایان توسل به زور به محض خاتمه تجاوز یا اقدامات ضروری
شورای امنیت با بررسی این ماده که مبنای حقوقی اجرای حملات پیشگیرانه براساس اصل دفاع مشروع پیشگیرانه است ، ملاحظه می شود که این ماده به هیچ گونه حقی برای حمله به دولت دیگر به دلیل ترس از این که آن دولت در حال طراحی یا توسعه سلاحهای قابل استفاده در حمله احتمالی است ، اشاره ای نمی کند.
براساس دکترین دفاع مشروع پیشگیرانه ، یک دولت حق دارد برای سرکوب هرگونه احتمال حمله آینده از سوی دولتی دیگر، به زور متوسل شود.
بر پایه این دیدگاه حتی در مواردی که هیچ دلیل و اعتقادی مبنی بر طراحی حمله وجود ندارد و مواردی که هیچ حمله ای صورت نگرفته است و تنها با احساس تهدید از دستیابی یک دولت به فناوری یا سلاحی که ممکن است در آینده تهدیدزا باشد، می توان از گزینه نظامی بهره گرفت.
براساس حقوق بین الملل ، استفاده از حملات پیشگیرانه غیرقانونی است ، چرا که اقدام مسلحانه در دفاع مشروع تنها علیه حمله مسلحانه مجاز شمرده شده است ، در حالی که دولتهایی نظیر ایالات متحده از این که دیگر دولتها به سلاحهای جدید دسترسی یابند نگران هستند و استدلال می کنند که صرف داشتن سلاحهای هسته ای یا کشتار جمعی (WMD)توسل به زور را مشروع و توجیه می کند.
آنها بر این اعتقادند که دستیابی ایران به فناوری صلح آمیز هسته ای مقدمه ای برای دستیابی به سلاحهای هسته ای است ، در حالی که مقامات سیاسی جمهوری اسلامی ایران و مراجع مذهبی بارها اعلام کرده اند که اولا ایران در پی دستیابی به فناوری صلح آمیز هسته ای است و حاضر است در این زمینه تضمین هایی فراتر از معاهدات بین المللی برای اعتمادسازی بین المللی ارائه کند.
ثانیا براساس آموزه های مذهبی به کارگیری تسلیحات هسته ای و کشتار غیرنظامیان ممنوع و حرام است ؛ بنابراین توسل به گزینه حمله پیشگیرانه در قالب دفاع مشروع علیه ایران نمی تواند مبنا و اساس حقوقی داشته باشد، چرا که اصل ضرورت و فوریت خطر که مبنای حقوقی این حق است در این موضوع وجود ندارد، فرصت برای بررسی ، تحقیق ، مذاکره و به کارگیری ابزارهای دیپلماتیک وجود دارد و مهمتر از آنها، حمله مسلحانه نظامی به وقوع نپیوسته است که حق دفاع مشروع را توجیه پذیر کند.
اما به فرض انجام حمله پیشگیرانه علیه تاسیسات هسته ای جمهوری اسلامی ایران ، پیامدهای منطقه ای و فرامنطقه ای زیر متصور است:
1-ایران در صورت وقوع حمله پیشگیرانه به تاسیسات هسته ای خود، می تواند با قطع رابطه با آژانس و جلوگیری از بازرسی های این نهاد بین المللی ، نظام بین الملل را در یک خلائ اطلاعاتی از برنامه های هسته ای قرار دهد.
با خروج بازرسان و برداشتن دوربین ها از سایتهای هسته ای می توان بدون فوت زمان به تکمیل برنامه های هسته ای مبادرت ورزید و در آستانه هسته ای شدن قرار گرفت.
2-در صورت وقوع حمله پیشگیرانه ، ایران از پیمان منع اشاعه سلاحهای هسته ای ان.پی.تی خارج خواهد شد. براساس شرایط موجود در ان.پی.تی هر کشوری که با تهدید فوری برای امنیت ملی خود مواجه شود می تواند از آن خارج شود.
جامعه بین المللی می داند که خروج ایران از ان.پی.تی بسیار مضر است و امنیت منطقه ای و بین المللی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
3-پس از حمله پیشگیرانه بسیار بعید است که ایالات متحده بتواند اعضای شورای امنیت را متقاعد کند تا تحریمهایی علیه ایران اعمال کنند.
ایران بدون تحریمهای بین المللی شورای امنیت و نیز در غیاب بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی قادر خواهد بود این بار به طور مشروع برنامه های پیشرفته هسته ای خود را (حتی به صورت نظامی) تعقیب کند و راهی هم برای ممانعت و بازداری وجود نخواهد داشت.
4-جامعه بین المللی می داند که بخش عمده پیشرفت های هسته ای ایران نظیر غنی سازی اورانیوم ، ساخت دستگاه های سانتریفیوژ، تولید کیک زرد، تولید سوخت هسته ای و امثال آن بومی و داخلی است و وارداتی نیست ، بنابراین با تخریب سایتهای هسته ای این دانش از میان نخواهد رفت، بلکه با شتاب و سرعت بیشتری به سوی دستیابی به فناوری هسته ای حرکت خواهد کرد.
5-در صورت حمله به سایتهای هسته ای ایران ، پیامدهای این کار برای منافع امریکا و اسرائیل بسیار ناگوار خواهد بود.
ایران توان تلافی و حمله به تمام شهرهای اسرائیل را با استفاده از موشکهای شهاب 3 دارد. این موشکها که از جایگاهی بازدارنده در دکترین نظامی جمهوری اسلامی ایران برخوردارند، علاوه بر هدف قرار دادن شهرها و تاسیسات استراتژیک اسرائیل ، قادرند کلیه پایگاه های نظامی امریکا را در منطقه مورد حمله قرار دهند، بنابراین اوضاع امنیتی خاورمیانه بسیار بحرانی و متشنج خواهد شد.
6-انجام هرگونه حمله پیشگیرانه از سوی اکثریت جامعه بین المللی و سازمان ملل متحد اقدامی تجاوزکارانه تلقی خواهد شد و در ائتلاف دیپلماتیکی که علیه ایران به وجود آمده است ، تاثیر معکوس خواهد داشت و موضع بین المللی ایران را تقویت خواهد کرد.
7-در وضعیتی که ایران برنامه ای برای دستیابی به تسلیحات هسته ای ندارد، حمله پیشگیرانه امریکا و اسرائیل ، انگیزه و توجیه لازم را فراهم خواهد کرد تا ایران به سمت دستیابی به تسلیحات هسته ای حرکت کند.
8-ایالات متحده در حال حاضر با مشکلات عدیده ای در عراق مواجه است. استفاده از گزینه حمله پیشگیرانه علیه ایران این وضعیت را دشوارتر خواهد کرد. ایران تاکنون به صورت میانه رو و توام با همکاری ، در امور عراق رفتار کرده است ؛ چرا که با ایجاد حکومت دموکراتیک در عراق ، قدرت سیاسی در این کشور به شیعیان و سیاستمداران نزدیک به ایران انتقال یافت.
در صورت وقوع حمله پیشگیرانه و با توجه به نفوذ سیاسی و مذهبی ایران در عراق ، جمهوری اسلامی ایران قادر است با فعال کردن گروههای نزدیک به خود، اوضاع سیاسی عراق را برای امریکایی ها بسیار دردناک کند.
حتی با توجه به وضعیت موجود میان ایران و افغانستان می توان انتظار بروز مشکلات فراوان در این کشور را برای نیروهای امریکایی داشت.
9-ایران قادر است با فعال کردن حزب الله در لبنان و گروههای مبارز فلسطینی امنیت و ثبات اسرائیل را با مخاطره بیشتری مواجه کند.
علاوه بر آن ، انجام حملات انتحاری علیه منافع و مراکز امریکا و اسرائیل در سراسر جهان دور از دسترس نخواهد بود.
10-ایران می تواند تنگه استراتژیک هرمز را که شاهرگ حیاتی جریان نفت از کشورهای صادرکننده حوزه خلیج فارس به نقاط مختلف جهان است ، بشدت محدود کند و حتی با توجه به قدرت بالای نظامی دریایی ایران در شمال تنگه هرمز، بستن این تنگه امکانپذیر است.
11-با کاهش یا در صورت لزوم قطع صادرات نفت ایران ، روزانه حدود 4میلیون بشکه نفت از چرخه جهانی خارج خواهد شد.
مبادرت به این اقدام از سوی ایران موجب افزایش بسیار شدید قیمتهای روبه رشد نفت خواهد شد و پیامدهای اقتصادی وخیمی را برای امریکا و متحدانش و به طور کلی رشد اقتصاد جهانی در پی خواهد داشت.
مجید عباس اشلقی 
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
۸۵ درصد مدارس کشور اتاق بهداشت ندارند | جای خالی ۱۶ هزار مربی سلامت در مدارس
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
اسرائیل در ورطه تصمیمات اشتباه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
کوه موش زایید!
گفت و گو
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفتگو با جام جم آنلاین:
۳۵ درصد از قانون جوانی جمعیت اجرا شده
گفت‌وگوی «جام‌جم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توت‌های سفید»
نق‌نق‌‌نویسی داستان اجتماعی نیست
یک نماینده مجلس:
پیام‌عملیات وعده صادق، قدرت و استقلال ایران بود
علی برکه از رهبران حماس در گفت‌و‌گو با «جام‌جم»: